#SootinClaimon.Com : ขอบคุณแหล่งข้อมูล : หนังสือพิมพ์แนวหน้า

https://www.naewna.com/likesara/602390

สกู๊ปแนวหน้า : ‘ประชานิยม’อุ้มคนฐานราก ประโยชน์มีแต่ระวังผลข้างเคียง

วันพฤหัสบดี ที่ 16 กันยายน พ.ศ. 2564, 02.00 น.

เมื่อกล่าวถึงความขัดแย้งทางการเมืองในสังคมไทย หนึ่งในวิวาทะสำคัญคือ “ประชานิยม” ระหว่างฝ่ายที่มองว่าเป็นนโยบายที่มีประโยชน์กับคนระดับฐานราก กับฝ่ายที่มองว่าเป็นนโยบายที่ถูกใช้เพื่อปูทางไปสู่การแสวงหาประโยชน์ทางการเมืองซึ่งเมื่อเร็วๆ นี้ ภาควิชาประวัติศาสตร์ คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร ร่วมกับ แผนงานคนไทย 4.0 มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ จัดการเสวนา (ออนไลน์) เรื่อง “อนาคตคนไทยกับนโยบายประชานิยม” ขึ้นโดยมี ผศ.ดร.ธัญณ์ณภัทร์ เจริญพานิช อาจารย์สาขาวิชารัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏพิบูลสงคราม เป็นวิทยากร

เมื่อพูดถึงประชานิยม หลายคนอาจนึกถึงนโยบายลดแลกแจกแถม เพื่อสร้างความนิยมต่อรัฐบาลหรือผู้นำในหมู่ประชาชน หรือมีข้อถกเถียงว่าประชานิยมถือเป็นประชาธิปไตยหรือไม่ อย่างไรก็ตาม “นิยามของประชานิยม” นั้นหมายถึง “วิถีของประชาชนในการขับเคลื่อนการเมืองและประชาธิปไตย” เป็นการให้คุณค่าประชาธิปไตยที่สร้างขึ้นโดยประชาชนในฐานะการเข้าไปมีส่วนอย่างสำคัญในทางการเมือง

ดังนั้นแล้ว “ประชานิยมจึงเป็นพลังเชิงบวกในการขับเคลื่อนประชาธิปไตย อีกทั้งยังมีความหมายของการต่อสู้ของประชาชนกับชนชั้นนำและโครงสร้างที่ไม่เป็นธรรม เพื่อเปลี่ยนแปลงไปสู่สังคมที่มีบรรทัดฐานของความยุติธรรมและเท่าเทียม” ถึงกระนั้น ก็มีนักวิชาการบางท่าน เช่น เคิร์ท เวย์แลนด์(Kurt Weyland) กล่าวไว้ในปี 2544 ว่า ประชานิยมคือ ยุทธศาสตร์ทางการเมืองอย่างหนึ่งที่ผู้นำทางการเมืองพยายายามใช้อำนาจบนพื้นฐานการสนับสนุนโดยตรงอย่างไม่เป็นทางการจากประชาชนจำนวนมากที่นิยมชมชอบหรือติดตาม

“ในแง่มุมหนึ่ง ประชานิยมจึงสะท้อนในลักษณะของบุคคลเปี่ยมไปด้วย Charisma (เสน่ห์) หรือบารมี ที่รวมความนิยมชมชอบหรือศูนย์อำนาจไว้กับตัวเอง หรือเป็นผู้ที่มองว่าพูดแทนประชาชน นำเสนอสิ่งที่ประชาชนต้องการหรืออยากได้ยิน อันนี้ก็จะไปโยงกับลักษณะของผู้นำแบบประชานิยม ซึ่งอันนี้ก็อาจจะมองถึงในรูปแบบได้ทั้งไทยและในลาตินอเมริกา” ผศ.ดร.ธัญณ์ณภัทร์ กล่าว

นักวิชาการอีกท่านคือ อลัน แวร์ (Alan Ware) กล่าวถึงประชานิยมเมื่อปี 2545 ว่า ประชานิยมคือยุทธศาสตร์ทางการเมือง ผู้นำทางการเมืองจึงมักถูกมองว่าเป็นนักการเมืองผู้แสวงหาอำนาจ โดยการกระทำที่เป็นไปเพื่อการได้รับการสนับสนุนจากผู้คนจำนวนมาก หรือก็คือการใช้ความนิยมนั้นช่วงชิงความได้เปรียบในเกมการเมือง “ผู้นำแบบประชานิยมจึงต้องสร้างบารมี”เพื่อให้ได้รับการยอมรับให้อยู่ในอำนาจ

หนึ่งในพื้นที่ที่โดดเด่นด้านการก่อตัวของการเมืองแบบประชานิยมคือภูมิภาคลาตินอเมริกา (อเมริกากลางและใต้) มีนักการเมืองที่ได้รับการยอมรับว่าเป็นปากเป็นเสียงแทนคนยากจน นำเสนอนโยบายที่ให้ความสำคัญกับชนชั้นรากหญ้า ผู้ใช้แรงงาน หรือนโยบายแบบรัฐสวัสดิการ หรือนำแนวคิดแบบสังคมนิยมมาเป็นแนวทาง เมื่อมองในมุมนี้ ประชานิยมจึงมิใช่เพียงนโยบาย แต่เป็นการต่อสู้ของคนที่รู้สึกว่าถูกเอารัดเอาเปรียบ ถูกเพิกเฉย หรือไม่ได้รับความเป็นธรรมในโครงสร้างทางการเมือง เศรษฐกิจและสังคม

แต่อีกด้านหนึ่ง ก็มีนักวิชาการที่มองประชานิยมว่าเป็นอุปสรรคต่อการพัฒนาประชาธิปไตย เช่น แจน-เวอร์เนอร์มิลเลอร์ (Jan-Werner Miller) กล่าวในปี 2559 ระบุว่า“ประชานิยมเป็นปรปักษ์ต่อความเป็นพหุนิยมในระบอบประชาธิปไตย เพราะพรรคการเมืองแบบประชานิยมมักคำนึงถึงการตอบสนองทางคุณค่าผ่านนโยบายสาธารณะต่อประชาชนกลุ่มใดกลุ่มหนึ่ง โดยปราศจากการเคารพความหลากหลายของคุณค่าในสังคม” อย่างไรก็ตาม แก่นของประชานิยมก็ยังนับว่ายังเป็นประชาธิปไตยอยู่

“ประชานิยมจะเป็นชุดความคิดของเจตจำนงของประชาชนทั่วไปเป็นหลัก แล้วก็เป็นหลักการที่ปกป้องเสียงข้างมาก ซึ่งถ้ามันปกป้องเสียงข้างมากแบบสุดโต่ง แล้วก็สนับสนุนประชาธิปไตยเสียงข้างมากในแบบนี้ มันก็อาจจะนำไปสู่การปฏิเสธความเป็นพหุนิยมโดยพื้นฐาน จากการเอาเจตจำนงของประชาชนส่วนใหญ่เป็นหลัก ก็จะไปกระทบกับเสียงส่วนน้อยหรือหลักของสถาบันอิสระที่มีหน้าที่ในการปกป้องสิทธิขั้นพื้นฐานของคนที่เป็นเสียงส่วนน้อยในสังคม ในลักษณะนี้ถ้าสุดโต่ง ก็อาจเคลื่อนย้ายจากประชาธิปไตยไปเป็นอำนาจนิยมเต็มใบ ซึ่งเป็นการลบล้างประชาธิปไตย หรือล่มสลายของประชาธิปไตยในกรณีสุดโต่ง” ผศ.ดร.ธัญณ์ณภัทร์ อธิบาย

ในกรณีของประเทศไทย คำว่าประชานิยมถูกผูกโยงเข้ากับชื่อของ ทักษิณ ชินวัตร ซึ่งเคยดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีช่วงปี 2544-2549 เนื่องจากพรรคการเมืองที่ทักษิณตั้งขึ้นคือ พรรคไทยรักไทย หาเสียงโดย “ชูนโยบายที่คำนึงถึงชนชั้นรากหญ้าและชนชั้นกลางที่เพิ่งเกิดใหม่” ภายใต้บริบทสังคมที่ชนบทเองก็มีความเปลี่ยนแปลงมากขึ้นจากอิทธิพลของระบบทุนนิยมบวกกับนโยบายการพัฒนาที่สะสมต่อเนื่องมาจากรัฐบาลชุดต่างๆ ก่อนหน้า ซึ่งชนชั้นกลางใหม่มีความต้องการที่แตกต่างไปจากชนชั้นกลางเดิมที่มีโอกาสเข้าถึงทุน ทรัพยากรและโอกาสต่างๆ มากกว่า

ผศ.ดร.ธัญณ์ณภัทร์ ยกตัวอย่าง “30 บาท รักษาทุกโรค-กองทุนหมู่บ้าน” อันเป็น 2 นโยบายที่เริ่มต้นในสมัยรัฐบาลทักษิณและถูกพูดถึงทุกครั้งเมื่อกล่าวถึงอดีตนายกฯ ผู้นี้ว่าตอบโจทย์ความต้องการของประชาชน หรืออีกนโยบายหนึ่งที่สำคัญคือการปฏิรูประบบราชการให้ทันสมัยและมีประสิทธิภาพในการตอบสนองความต้องการของประชาชน แต่ในช่วงปรับเปลี่ยนก็อาจทำให้ข้าราชการรู้สึกไม่พอใจเพราะต้องปรับตัวเรียนรู้สิ่งใหม่ อนึ่ง นโยบายเศรษฐกิจของรัฐบาลทักษิณ ยังทำให้ผลิตภัณฑ์มวลรวม (GDP) เพิ่มจากร้อยละ 4 ในปี 2543 เป็นร้อยละ 6 ในปี 2547

แต่ในอีกมุมหนึ่ง “นโยบายประชานิยมในรัฐบาลทักษิณก็ถูกวิพากษ์วิจารณ์เช่นกันว่าเอื้อประโยชน์ต่อตนเองและพวกพ้อง” มีการใช้คำว่า “คอร์รัปชั่นเชิงนโยบาย” อีกทั้งยังถูกมองว่า “กระตุ้นความฟุ้งเฟ้อของคน” โดยมองจากชนชั้นรากหญ้งและชนชั้นกลางเกิดใหม่ มีกำลังซื้อและเริ่มซื้อรถยนต์ มอเตอร์ไซค์และเครื่องใช้ไฟฟ้าต่างๆ มากขึ้น ทำให้ “ชนชั้นนำและชนชั้นกลางเดิมมองว่าทักษิณทำลายวิถีชนบทที่สวยงาม” ทั้งที่ในความเป็นจริง ชนบทได้เปลี่ยนหน้าตาไปตั้งแต่ก่อนหน้ายุคสมัยของทักษิณแล้ว ตลอดจนเกิดคำถามว่า “สมควรหรือไม่ที่รัฐบาลนำเงินของชนชั้นกลางที่เสียภาษีมากกว่า ไปให้คนรากหญ้าเพื่อประโยชน์ทางการเมือง” จนนำมาสู่การจุดกระแสต่อต้าน

“สิ่งที่ชนชั้นกลางหรือคนที่ต่อต้านนโยบายประชานิยมกลัวว่าจะนำไปสู่ประชานิยมแบบอำนาจนิยม ซึ่งเราก็จะเห็นแล้วว่ามันมีข้อพึงระวังในเชิงแนวคิดเหมือนกัน ว่าถ้ามันเป็นประชานิยมแบบสุดโต่งเสียงข้างมาก แล้วมันไปก่อสร้างผู้นำแบบอำนาจนิยมขึ้นมาแทน หรือเผด็จการขึ้นมาแทน ซึ่งปลายทางมันอาจจะไม่ได้เป็นอย่างนั้น อันนี้ขึ้นอยู่กับโครงสร้างสถาบันทางการเมือง
ที่รองรับการมีส่วนร่วม และโครงสร้างในการตรวจสอบถ่วงดุลอำนาจที่มันจะป้องกันไม่ให้เกิดผู้นำแบบอำนาจนิยมขึ้นมา จากการที่กลายเป็น Popular (ได้รับความนิยม) ของประชาชนไม่เช่นนั้นมันก็จะล่ม” ผศ.ดร.ธัญณ์ณภัทร์ กล่าวในช่วงท้ายของการเสวนา

SCOOP@NAEWNA.COM

#SootinClaimon.Com : ขอบคุณแหล่งข้อมูล : หนังสือพิมพ์แนวหน้า

https://www.naewna.com/likesara/601464

สกู๊ปแนวหน้า : ‘รักษ์โลก-ห่วงสุขภาพ’ ทิศทาง‘ท่องเที่ยว’หลังโควิด

วันอาทิตย์ ที่ 12 กันยายน พ.ศ. 2564, 07.30 น.

“พอดีได้มีโอกาสไปสอนนักศึกษาท่องเที่ยวที่ภูเก็ตผู้ประกอบการตั้งเป้าหมายไว้ที่แสนคน มาแค่ 1 หมื่นคน ประมาณ 10 กว่าเปอร์เซ็นต์เอง แม้กระทั่งภูเก็ตแซนด์บ็อกซ์ที่เราตั้งเป้าหมายไว้ หรือสมุย มันก็ไม่เป็นไปตามเป้าหมายเพราะสถานการณ์โควิดที่มันเกิดขึ้น เพราะฉะนั้นประเทศไทยจะทำอย่างไรให้นักท่องเที่ยวเกิดการรู้สึกว่าอุ่นใจ เบาใจ อยากมาท่องเที่ยว รู้สึกปลอดภัย”

ศ.ดร.วิสาขา ภู่จินดา คณบดีคณะบริหารการพัฒนาสิ่งแวดล้อม สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์ (นิด้า) บรรยายในหัวข้อ “ทิศทางอนาคตท่องเที่ยวไทย
หลังโควิด-19” ในงานสัมมนาวิชาการ ครั้งที่ 6 “การขับเคลื่อน BCG สู่การเปลี่ยนผ่านประเทศไทยหลังภาวะหลังปกติใหม่(Next Normal)” จัดโดยสถาบันวิจัยสังคม จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ว่าด้วย “การท่องเที่ยว” ภาคเศรษฐกิจสำคัญของประเทศไทย ภายใต้ความท้าทายในยุคสมัยที่โลกเผชิญสถานการณ์โรคระบาดโควิด-19 ซึ่งแม้จะมีความพยายามฟื้นฟูแต่ยังห่างไกลจากเป้าหมายที่ตั้งไว้

ที่ผ่านมาประเทศไทยมีรายได้จำนวนมากจากการท่องเที่ยว อาทิ ในปี 2562 ซึ่งเป็นปีสุดท้ายของโลกยุคเดิมก่อนเกิดสถานการณ์โรคระบาดโควิด-19 มีนักท่องเที่ยวต่างชาติมาเยือนไทยถึง 40 ล้านคน สร้างรายได้กว่า 2.2 ล้านล้านบาทแต่ในเมื่อทุกอย่างไม่เหมือนเดิมอีกต่อไป การปรับตัวจึงเป็นเรื่องสำคัญ เช่น ต้องมีมาตรการด้านสุขอนามัย หรือก็คือการมุ่งสู่ “การท่องเที่ยวเชิงคุณภาพ” แทนการมุ่งเน้นเชิงปริมาณ

ศ.ดร.วิสาขา กล่าวถึง “จุดแข็ง” ของภาคการท่องเที่ยวของไทยไว้ 3 ประการ คือ 1.ทรัพยากรในประเทศอุดมสมบูรณ์ 2.มีขัดความสามารถด้านการบริการ (Service Mind) และ 3.ราคาไม่แพง แต่ก็มี “จุดอ่อน” 2 ประการ คือ1.สิ่งแวดล้อม กับ 2.ความปลอดภัย ส่วน “ประเภทการท่องเที่ยวมูลค่าสูงที่ควรส่งเสริม” เช่น การท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม การท่องเที่ยวเชิงสุขภาพ การท่องเที่ยวที่สร้างเศรษฐกิจหมุนเวียนแก่ชุมชน

“ตลาดเราเปลี่ยนไปแล้ว ตลาดเราจะเป็น Hi-End คือมีกำลังซื้อสูง สินค้าท่องเที่ยวเราก็จะต้องเป็นทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมที่ตอนนี้ถูกฟื้นฟูกลับมาดีมาก เพราะตอนนี้จากจำนวนคนที่ไปใช้มาก จากสถานการณ์โควิดมันเกิดการฟื้นฟู น้ำทะเลใสขึ้น มีความอุดมสมบูรณ์มีความหลากหลายทางชีวภาพมากขึ้น เราต้องขายตรงนี้แต่เราต้องขายในราคาที่สูง และขายในราคาที่กลุ่ม Hi-End นักท่องเที่ยวที่มีคุณภาพ ไม่ได้มาทำลายสิ่งแวดล้อม ฉะนั้นการท่องเที่ยววิถีใหม่ต้องเปลี่ยนมุมมองแล้ว เป็นการท่องเที่ยวที่ต้อง Optimize (เพิ่มประสิทธิภาพ) Optimum Scale (ได้สัดส่วนที่เหมาะสม) ไม่เกิน Capacity (ความจุที่รองรับได้)” ศ.ดร.วิสาขา ระบุ

คณบดีคณะบริหารการพัฒนาสิ่งแวดล้อม นิด้า กล่าวต่อไปว่า หลังจากนี้ทั้งการท่องเที่ยวระหว่างประเทศ ไม่ว่าจะเป็นชาวต่างชาติเข้ามาประเทศไทย หรือชาวไทยไปต่างประเทศ และการท่องเที่ยวในประเทศของนักท่องเที่ยวชาวไทยเองจะไม่เหมือนเดิมอีกต่อไป “การเดินทางแบบหมู่คณะจำนวนมากมีแนวโน้มลดลง” ขณะเดียวกัน “มาตรการสาธารณสุขจะมีบทบาทมากขึ้น” เช่น หนังสือรับรองการฉีดวัคซีนครบถ้วน และมาตรการอื่นๆ ในการดูแลนักท่องเที่ยวให้ปลอดภัย

ทั้งนี้ มีความเป็นไปได้ที่โลกหลังยุคโควิด นักท่องเที่ยวจะสนใจการท่องเที่ยเชิงวิถีชีวิตและประสบการณ์มากขึ้นใส่ใจสิ่งแวดล้อมและสุขภาพมากขึ้น ความท้าทายจึงอยู่ที่ว่าจะสร้างรายได้อย่างไรโดยเฉพาะกับเศรษฐกิจระดับชุมชน รวมถึง“อาจต้องมีระบบบริหารจัดการที่คำนึงถึงสมดุลระหว่างความจุของสถานที่ท่องเที่ยวกับปริมาณนักท่องเที่ยว” เช่น นักท่องเที่ยวลงจากเครื่องบิน หากสถานที่ท่องเที่ยวหนึ่งจำนวนนักท่องเที่ยวยังมากอยู่ อาจสับเปลี่ยนไปสถานที่ท่องเที่ยวอื่นก่อนจะวนกลับมาก็ได้

สำหรับทิศทางการท่องเที่ยวยุคหลังจากนี้ 1.การท่องเที่ยวแบบกลุ่มเล็กๆ จะได้รับความนิยมมากขึ้น โดยเป็นการเดินทางของกลุ่มที่สมาชิกทั้งหมดรู้จักกัน เนื่องจากมีความไว้วางใจกัน ซึ่งปัจจุบันผู้ประกอบการเริ่มคิดออกแบบการจัดการท่องเที่ยวกันแล้วภายใต้แนวคิดด้านสิ่งแวดล้อมและสุขอนามัย 2.เทคโนโลยีดิจิทัลจะได้รับความนิยมมากขึ้นเช่น การชำระค่าใช้จ่ายโดยไม่ต้องใช้เงินสด (Cashless) หรือการใช้เทคโนโลยีมาช่วยบริหารจัดการโปรแกรมการท่องเที่ยวอาทิ กำหนดการเดินทางไปยังสถานที่ต่างๆ ที่อาจสับเปลี่ยนหมุนเวียนได้ และ 3.การดูแลสิ่งแวดล้อมจะถูกให้ความสำคัญมากขึ้น ทรัพยากรธรรมชาติที่ฟื้นตัวขึ้นมาจะทำอย่างไรไม่ให้กลับไปเสื่อมโทรมลงอีก

“ในเชิงปัญหาสิ่งแวดล้อมที่เราจะกระทบเห็นๆ เลยในมุมนักท่องเที่ยวคือเชิงอากาศ ประเทศไทยร้อน ประเทศไทยมีมลพิษ PM2.5 ไปเที่ยวภาคเหนือเกิดการเผาโดยเฉพาะหน้าหนาวที่อากาศดี เราจะลดกันอย่างไรในด้านเผาไหม้ต่างๆ คุณภาพอากาศเป็นสิ่งที่สำคัญ คือมันจับต้องได้ในเชิงท่องเที่ยวอย่างเร็วอย่างขยะเราเห็นมันแค่อุจาดตาVisual Pollution (มลพิษทางสายตา) อาจจะมีกลิ่นบ้าง แต่เรื่องฝุ่นละอองคุณภาพอากาศมันถึงเราโดยตรง น้ำเสียเราอาจจะไม่กระทบโดยตรง

ควรจะต้องแก้ปัญหาในระยะแรกระยะสั้นเลย แต่เรื่องขยะควรจะต้องคำนึงถึงในระยะถัดไป โดยเฉพาะขยะพลาสติกต่างๆ กระบวนการก็จะกลับมา Upcycling (แปรรูปเพิ่มมูลค่า) เอาไปทำจีวรพระ ผลิตชุด PPE หมอ เราก็เห็นว่าเอากลับไป Upcycling มากขึ้น เพื่อให้การท่องเที่ยวมันดูเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม” ศ.ดร.วิสาขา ยกตัวอย่าง

อีกเรื่องหนึ่งที่จะเกิดขึ้นในการท่องเที่ยวยุคหลังโควิดคือ “นักท่องเที่ยวต้องการความไว้วางใจ” เช่น เวลาไปซื้อสินค้าหรือใช้บริการร้านค้าต่างๆ เมื่อเห็นป้ายแสดงว่าพนักงานทุกคนฉีดวัคซีนครบถ้วนแล้ว มาตรการด้านสุขอนามัยจะกลายเป็นปัจจัยสำคัญในการพิจารณาเลือกแหล่งท่องเที่ยว เช่น สถานที่แออัดหรือไม่ หรือแม้กระทั่งการเดินทางก็มีแนวโน้มจะใช้รถยนต์ส่วนตัวมากกว่าขนส่งสาธารณะ

ศ.ดร.วิสาขา กล่าวสรุปความสำคัญของเศรษฐกิจ BCG (Bio Economy-เศรษฐกิจชีวภาพ, Circular Economy-เศรษฐกิจหมุนเวียน, Green Economy = เศษฐกิจสีเขียว) ซึ่งมีอยู่ 4 สาขา คือ 1.การท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์ 2.เกษตรและอาหาร สุขภาพและการแพทย์ และพลังงาน โดยทั้ง 4 สาขาล้วนเกี่ยวข้องกับการท่องเที่ยวทั้งสิ้นเช่น การแปรรูปผลผลิตทางการเกษตรให้มีมูลค่าสูงขึ้น หรือการนำขยะไปแปรรูปเป็นเชื้อเพลิง เป็นต้น!!!

SCOOP@NAEWNA.COM

#SootinClaimon.Com : ขอบคุณแหล่งข้อมูล : หนังสือพิมพ์แนวหน้า

https://www.naewna.com/likesara/601259

สกู๊ปแนวหน้า : ‘หมวกแรงดันบวก-ลบ’ นวัตกรรมช่วยด่านหน้าสู้โควิด

วันเสาร์ ที่ 11 กันยายน พ.ศ. 2564, 07.30 น.

การขาดแคลนวัคซีน ประสิทธิภาพการป้องกันการติดต่อของวัคซีนแต่ละยี่ห้อ รวมไปถึงการกลายพันธุ์ของไวรัส ทำให้ “สถานการณ์โรคระบาดโควิด-19 ในปัจจุบันยังถือว่าอยู่ในระดับที่มีความเสี่ยงและเปราะบางสูง” อีกทั้งยังไม่สามารถคาดการณ์ถึงแนวโน้มที่ดีขึ้นได้ในเวลาอันใกล้ การรับมือที่สำคัญมากคือ “ลดความเสี่ยงการติดเชื้อของบุคลากรด่านหน้า และผู้ป่วยที่จำเป็นต้องรับบริการจากสถานพยาบาลอย่างไม่อาจหลีกเลี่ยง”

ไพศาล ขันชัยทิศ หัวหน้าทีมวิจัยเข็มระดับนาโนกลุ่มวิจัยวัสดุตอบสนองและเซ็นเซอร์ระดับนาโน นาโนเทคสวทช. ริเริ่มพัฒนา “nSPHERE หมวกแรงดันบวก-ลบ”ขึ้น โดยเป็นหมวกที่สามารถป้องกันการแพร่กระจายเชื้อไวรัสโคโรนา ได้ด้วยระบบการกรองประสิทธิภาพสูงร่วมกับการควบคุมความดันภายในหมวกให้สูงหรือต่ำกว่าภายนอกแล้วแต่กรณี เพื่อตัดโอกาสการเล็ดลอดละอองไอจามซึ่งเป็นแหล่งที่อยู่ของเชื้อไวรัสโคโรนา

ในการออกแบบ ทีมวิจัยได้กำหนดให้อากาศที่เข้าและออกจากหมวกถูกกรองด้วยการดูดอากาศผ่านฟิลเตอร์ แต่มีความแตกต่างระหว่าง nSPHERE ลบและบวก คือ หมวกแบบลบ เน้นให้อากาศขาออกจากหมวกสะอาดที่สุด เพราะผู้สวมใส่มีหรืออาจมีเชื้อ แต่ในทางกลับกัน หมวกแบบบวก จะเน้นให้อากาศขาเข้าสะอาดที่สุด เนื่องจากต้องป้องกันเชื้อแพร่กระจายจากภายนอกสู่ผู้สวมใส่

โครงการนี้ถือว่ามีความท้าทายมาก เมื่อพยายามพัฒนาให้เป็นอุปกรณ์สวมใส่ส่วนบุคคลโดยเฉพาะกับ nSPHERE(-) ที่เป็นแนวคิดใหม่ สร้างความดันให้เป็นลบ ทำงานตรงกันข้ามกับ PAPR (Powered Air Purifying Respirator) ที่แพทย์มักจะเป็นผู้ใช้ แต่ด้วยมีแนวคิดว่าหากทั้งผู้ติดเชื้อและผู้ดูแลได้ใช้ก็จะมีประโยชน์กับทั้งสองฝ่ายในภายหลังจึงพัฒนาทั้งบวกและลบ เพื่อสร้างกลไกการป้องกันที่แน่นหนา ลดโอกาสแพร่เชื้อได้มากยิ่งขึ้นไป

และเพื่อให้ประสิทธิภาพสูงสุด ทีมวิจัยนาโนเทคเลือกใช้ฟิลเตอร์กรองอากาศประสิทธิภาพสูง หรือ HEPA ซึ่งต้องมีการออกแบบให้เหมาะสมต่อการใช้งานในลักษณะสวมใส่เป็นอุปกรณ์ป้องกันส่วนบุคคล ความยากจึงตกไปอยู่ที่ประสิทธิภาพและราคา ที่จะสะท้อนความคุ้มค่าของ nSPHERE ทีมวิจัยจึงพยายามหาเกณฑ์การพิจารณาเปรียบเทียบ (benchmark) ในการพัฒนาเชิงความคุ้มค่า

เช่น สำหรับ nSPHERE(-) ซึ่งเปรียบเทียบการใช้งานกับการลงทุนสร้างห้องแรงดันลบ ส่วน nSPHERE(+) อาศัยการเทียบค่าใช้จ่ายในการทำความสะอาด PAPR แต่ละครั้งกับการใช้งานหมวกแบบใช้แล้วทิ้ง เพื่อให้ความมั่นใจว่า ฟิลเตอร์ไม่รั่วระหว่างการใช้งาน และไม่เป็นที่สะสมเชื้อไวรัส แต่เมื่อนำไปใช้จริง แพทย์และพยาบาลเสนอว่าสามารถใช้ซ้ำได้ แต่ทีมวิจัยก็ได้กำหนดระยะเวลาสะสมต่อหมวกหนึ่งใบไว้ โดยมีชุดทำความสะอาดด้วย UV/Ozone ให้ด้วยในกรณีที่มีการใช้งานจำนวนมาก

“ภายใน nSPHERE ยังมีเซ็นเซอร์วัดความดัน ซึ่งมาจากขั้นตอนทดสอบประสิทธิภาพการทำงานของหมวกแล้วพบว่า บรรยากาศภายนอกหมวกมีความดันขึ้นลงตลอดเวลา จึงติดเซ็นเซอร์วัดค่าเอาไว้แล้วพบว่าค่าความแตกต่างความดันที่อยากได้ ควบคุมได้ลำบาก อีกทั้งการออกแบบก็ทำได้ยาก หากความดันในหมวกสูงหรือต่ำเกินไปก็จะทำให้อึดอัดไม่สะดวกสบาย อาจหูอื้อหรือขาดอากาศหายใจ

ดังนั้นจึงเสนอแนวคิดระบบการเตือนเมื่อความดันภายในหมวกไม่เป็นไปตามกำหนด โดยให้มีการวัดความดันภายในและภายนอกหมวกเปรียบเทียบกันตลอดเวลา จึงกลายเป็นจุดเด่นของ nSPHERE ทำให้การเคลื่อนย้ายผู้ติดเชื้อทำได้จริงในเชิงปฏิบัติ เนื่องจากการเข้า-ออกจากห้อง การเข้าลิฟต์ หรือพาหนะโดยสาร มีความแตกต่างความดันอยู่ตลอดเวลา ระบบเดิมจะไม่มีสัญญาณเตือน แต่ nSPHERE ให้ความสำคัญ ณ จุดนี้มากเป็นพิเศษ” ไพศาล กล่าว

หัวหน้าทีมวิจัยเข็มระดับนาโน กลุ่มวิจัยวัสดุตอบสนองและเซ็นเซอร์ระดับนาโน นาโนเทค สวทช. ยังเล่าอีกว่า ความท้าทายอย่างหนึ่งคือ โดยได้นวัตกรรม nSPHERE นี้ไปทดสอบมาตรฐานที่มีความท้าทายสูง เนื่องจากการทดสอบยังไม่มีมาตรฐานรองรับชัดเจน เพราะมีลักษณะเป็นนวัตกรรมที่มีข้อบ่งใช้ใหม่ จึงต้องมีการประยุกต์ใช้มาตรฐานใกล้เคียงตามข้อมูลที่ทาง CDC และ OSHA กำหนดเป็นไกด์ไลน์เอาไว้ อาทิ มาตรฐาน ISO 14644-3 ซึ่งเป็นมาตรฐานที่ใช้กับห้อง Clean Room ที่มีพื้นที่ขนาดใหญ่ แต่หมวกนี้มีปริมาตรช่องอากาศไม่ถึงลูกบาศก์ฟุต

ดังนั้นในทางปฏิบัติจริง จึงต้องขอความร่วมมือจากผู้ทดสอบ และต้องใช้กรอบที่กำหนดขึ้นเฉพาะเป็นกรณีพิเศษ ซึ่ง “สามารถผ่านมาตรฐานในระดับที่สูงกว่าเกณฑ์ที่กำหนดจาก CDC หลายเท่าตัว” สร้างความเชื่อมั่นเรื่อง ความปลอดภัยที่มีข้อกังวลมาก่อนหน้านี้ นอกจากนี้ยังได้นำหมวกไปทดสอบความปลอดภัยด้านไฟฟ้า และการแผ่รังสีรบกวน ที่ศูนย์ทดสอบผลิตภัณฑ์ไฟฟ้าและอิเล็กทรอนิกส์ (PTEC) ในมุมของวัสดุเพิ่มเติม เพื่อสร้างความเชื่อมั่นให้กับโครงสร้างกระดาษเคลือบกันน้ำ

เมื่อรวบรวมผลการทดสอบมาตรฐานเหล่านี้ไปใช้อ้างอิงพร้อมกับการทดสอบที่นาโนเทค สวทช. สร้างขึ้นเองเช่น เทคนิคการใช้การกระเจิงแสงเลเซอร์ต่อละอองฝุ่นจำลองและการใช้กล้อง Thermal Camera ช่วยระบุตำแหน่งจุดอับทำให้ร้อนเมื่อสวมใส่ ก็ทำให้สร้างความเชื่อมั่นในนวัตกรรมนี้ได้มากยิ่งขึ้น ทำให้ปัจจุบัน มีการนำไปใช้งาน รวมถึงการใช้ในเชิงสาธิตกว่า 900 ชุด ใน 37 หน่วยงานและสถานพยาบาลทั่วประเทศ

อาทิ คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล, ศูนย์บริการการแพทย์ฉุกเฉินกรุงเทพมหานคร (ศูนย์เอราวัณ), โรงพยาบาลกลาง,โรงพยาบาลเวชการุณย์รัศมิ์, โรงพยาบาลสิรินธร, โรงพยาบาลลาดกระบัง, โรงพยาบาลนครพิงค์ จังหวัดเชียงใหม่, โรงพยาบาลกำแพงเพชร เป็นต้น ส่วนเรื่องต้นทุนนั้น ทีมวิจัยเห็นว่า“ต้นทุนนั้นประนีประนอมได้ แต่ความปลอดภัยไม่อาจประนีประนอม”จุดนี้ทำให้ทีมวิจัยต้องหาวิธีการผลิตและเลือกใช้วัสดุราคาประหยัด ซึ่งจริงๆ แม้จะยากมาก แต่ก็เล็งเห็นว่าจะเป็นประโยชน์ระยะยาว

เนื่องจากหากกระบวนการผลิตหมวกสามารถทำได้ง่าย ลงทุนไม่สูงเกินไป ก็จะสามารถ่ายทอดเทคโนโลยีได้ง่าย นำไปสู่การใช้ประโยชน์ในวงกว้างได้อย่างทันท่วงที โดย nSPHERE ครบชุด (หมวกเเละคอนโทรลเลอร์) มีมูลค่ารวม 2,500 บาท แบ่งออกเป็นคอนโทรลเลอร์ 2,000 บาท (ใช้ซ้ำได้) และหมวก 500 บาท ซึ่งเป็นแบบใช้แล้วทิ้ง ระยะเวลาการใช้สะสม 24 ชั่วโมง

ความท้าทายต่อมาคือ กำลังการผลิต ที่ไม่เพียงพอ เมื่อเทียบกับจำนวนผู้ป่วยที่มีจำนวนมาก ด้วยทีมวิจัยมองว่า หากจะใช้นวัตกรรมนี้ให้ได้ประสิทธิภาพ ต้องผลิตให้เพียงพอต่อความต้องการใช้งาน ซึ่งการออกแบบให้สามารถประกอบได้เองแก้ปัญหานี้ได้ แต่ก็มีความกังวลเรื่องของประสิทธิภาพหากนำไปประกอบเอง ในช่วงแรก จึงรวมทีมทั้งนักวิจัย และกลุ่มพ่อบ้านแม่บ้าน ตลอดจนอาสาสมัครมาช่วยประกอบหมวกไปแจกจ่ายตามสถานพยาบาล

จากเริ่มแรกผลิตได้ไม่กี่สิบใบต่อวัน ปัจจุบันสามารถทำได้กว่า 100 ใบ ทีมวิจัยเผยว่า กำลังขยายกำลังผลิตสู่พันธมิตร เช่น วิทยาลัยเทคนิคในแต่ละภูมิภาค เช่น วิทยาลัยเทคนิคสุราษฎร์ธานี, วิทยาลัยเทคนิคเชียงใหม่, วิทยาลัยเทคนิคหนองคาย, วิทยาลัยเทคนิคอยุธยา โดยตั้งเป้าไว้ที่ 800 ใบต่อวัน นอกจากนี้ มีผู้ติดต่อเข้ามาเพื่อรับการถ่ายทอดเทคโนโลยีแล้วหลายราย ซึ่งจะพยายามทำให้เป็นนวัตกรรมที่ราคาไม่แพง และเปิดถ่ายทอดสิทธิแบบ Non Exclusive เพื่อให้เกิดการกระจาย เพิ่มจำนวนการผลิตไปสู่ผู้ใช้ได้มากและเร็ว ทันสถานการณ์และความต้องการ

“รางวัลของงานนี้ ไม่ใช่เงินทองหรือชื่อเสียง แต่เป็นคำขอบคุณจากบุคลากรด่านหน้า และผู้เกี่ยวข้อง ที่ใช้หมวก nSPHERE แล้วมั่นใจ อยู่รอดปลอดภัยเมื่อเกิดความเสี่ยงติดเชื้อ มีหลายครั้งที่คุณหมอ พยาบาล โทรฯมาบอกว่า ถ้าไม่ได้หมวกน่าจะติดไปแล้ว เป็นการยืนยันเบื้องต้นว่า นวัตกรรมที่เราทำน่าจะมีประโยชน์จริงๆ และสิ่งที่เราคิดก็เป็นจริงได้” ไพศาล กล่าวในท้ายที่สุด

SCOOP@NAEWNA.COM

#SootinClaimon.Com : ขอบคุณแหล่งข้อมูล : หนังสือพิมพ์แนวหน้า

https://www.naewna.com/likesara/599867

สกู๊ปแนวหน้า : ‘เหนื่อย-หนัก’ทั้งครอบครัว ‘เรียนออนไลน์’ต้องปรับตัว

วันอาทิตย์ ที่ 5 กันยายน พ.ศ. 2564, 07.30 น.

“จากข้อมูลขององค์การอนามัยโลก (WHO) พบว่าเด็กใช้เวลานั่งมากกว่า 13 ชม.ต่อวัน เป็นเหมือนกันทั่วโลก แต่ในสถานการณ์โควิด พบว่าเด็กต้องนั่งนานขึ้น 14 ชม.เพราะต้องอยู่หน้าจอ โดยองค์การอนามัยโลกระบุว่า เด็กต้องขยับร่างกายอย่างน้อย 60 นาทีต่อวันซึ่งเด็กไทยมีค่าเฉลี่ยในการขยับร่างกาย ร้อยละ 26 ในภาวะปกติ แต่เมื่อมีโควิด ค่าเฉลี่ยในการขยับเขยื้อนร่างกายลดลงเหลือเพียง ร้อยละ 17 โดยเป็นแบบเดียวกันทั้งโลกซึ่งส่งผลระยะยาวเมื่อเติบโตเป็นผู้ใหญ่ จะติดพฤติกรรมไม่ขยับเขยื้อนร่างกาย”

นพ.ไพโรจน์ เสาน่วม ผู้ช่วยผู้จัดการกองทุน สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) กล่าวในวงเสวนา (ออนไลน์) เรื่อง “แนวทางส่งเสริมสุขภาพเด็กในช่วงเรียนออนไลน์” เมื่อเร็วๆ นี้ ซึ่งเมื่อเด็กขยับร่างกายลดลง พฤติกรรมดังกล่าวจะติดตัวไปจนเป็นผู้ใหญ่ จึงแนะนำให้เด็กทำกิจกรรมในบ้าน ให้เด็กเคลื่อนไหวร่างกาย ครูปรับเปลี่ยนการเรียนการสอน ระหว่างเรียนให้มีช่วงพักเบรกเข้าห้องน้ำ พ่อแม่ชวนลูกทำงานบ้าน ออกกำลังกายพร้อมกับลูก เมื่อเรียนจบชวนลูกมาถกประเด็นวิเคราะห์ในเนื้อหาที่เรียน เพื่อสร้างปฏิสัมพันธ์ร่วมกันในครอบครัว

ทั้งนี้ มุมบวกอีกด้าน การที่ลูกอยู่บ้านเป็นโอกาสที่พ่อแม่จะเล่านิทาน หรือคุยกับลูกได้มากขึ้น ซึ่งการเล่นยังช่วยพัฒนาสมองของเด็ก เมื่อเด็กขยับร่างกายจะทำให้มีสติปัญญา ไอคิวและอีคิวดีขึ้น โดยมีงานวิจัยระบุว่าการเล่นมีผลต่อการเรียนดีขึ้น มีปฏิสัมพันธ์ภายในห้องเรียนดีขึ้น ลดภาระครู แต่ระหว่างการเล่น ต้องป้อนข้อมูลสาระความรู้ใส่สมอง ทำให้เกิดการเรียนรู้ได้ไกลขึ้น

ขณะที่ ผศ.พญ.แก้วตา นพมณีจำรัสเลิศ รองผู้อำนวยการสถาบันแห่งชาติเพื่อการพัฒนาเด็กและครอบครัว มหาวิทยาลัยมหิดล กล่าวว่า เมื่ออยู่หน้าจอมากจะมีปัญหาเรื่องสายตา เพราะกะพริบตาน้อยลง จึงแสบตา ปวดหัว และนั่งท่าเดียวตลอดเวลาทำให้ปวดเมื่อยและเมื่อต้องเรียนอยู่ที่บ้าน ทำให้เด็กกินอาหารได้ตามใจชอบจนอ้วน พบว่าภาพรวมค่าดัชนีมวลกาย หรือ BMI ของเด็กสูงขึ้น อีกทั้งบางครั้งไม่ได้รับประทานอาหารเช้า ธาตุอาหารที่จะทำให้สมองเด็กเติบโตมาจากธาตุเหล็ก ซึ่งมาจากเนื้อสัตว์และผัก

ซึ่งโภชนาการสำคัญมากช่วงวัยเด็ก เมื่อเด็กอ้วนส่งผลต่อผู้ใหญ่ เป็นปัจจัยที่ทำให้เกิดโรคความดัน หัวใจ และเบาหวาน นอกจากนี้เป็นห่วงเรื่องการนอนของเด็กที่ต้องระวัง เมื่อนอนไม่พอ ตื่นมาไม่สดชื่นไม่อยากเรียน ดังนั้นการเรียนออนไลน์ควรลดเวลาเรียนเหลือ 40 นาที พัก20 นาที การเรียนออนไลน์ของโรงเรียนควรแบ่งนักเรียนเป็น2 กลุ่ม คือ 1.กลุ่มที่พ่อแม่พร้อมสอน กับ 2.กลุ่มพ่อแม่ต้องทำงานและเด็กอยู่กับผู้สูงอายุ ซึ่งครูควรไปเยี่ยมหรือโทรศัพท์คุยกับผู้ปกครองของเด็กกลุ่มหลังเป็นพิเศษ

“อย่างไรก็ตาม ช่วงนี้ที่พ่อแม่อยู่บ้าน สามารถสร้างความสัมพันธ์เชิงบวกกับลูกได้ เมื่อเด็กมีความเครียดพ่อแม่ควรรับฟัง และสื่อสารกับลูกหาทางออกร่วมกัน จะช่วยทำให้เด็กมีทักษะชีวิต มีความเข้มแข็งทางใจมากขึ้น ซึ่งเป็นพลังสำคัญจะส่งผลตอนโต ทำให้เขาประสบความสำเร็จในชีวิตได้ ถ้าบรรยากาศในครอบครัวเป็นบวก เด็กจะรู้สึกปลอดภัยที่มีพ่อแม่คอยรับฟังปัญหา” ผศ.พญ.แก้วตา กล่าว

ผศ.ดร.ปิยวัฒน์ เกตุวงศา หัวหน้าศูนย์พัฒนาองค์ความรู้ด้านกิจกรรมทางกายประเทศไทย สถาบันวิจัยประชากรและสังคม มหาวิทยาลัยมหิดล กล่าวว่า จากสถานการณ์โรคระบาดโควิด-19 เกิดผลกระทบในวงกว้าง จนเด็กและเยาวชนต้องปรับเปลี่ยนมาเรียนออนไลน์ ซึ่งก่อนหน้านี้ได้เคยเปิดห้องพูดคุยในคลับเฮาส์ เพื่อสำรวจความคิดเห็นของเด็กในช่วงเรียนออนไลน์ แล้วต่อยอดสำรวจความคิดเห็นของเด็กประถมศึกษา และมัธยมศึกษาทั่วประเทศจำนวน 300 คน เมื่อเดือน ก.ค. 2564

พบปัญหาสำคัญ 7 เรื่อง ได้แก่ 1.เด็กปวดตา เพราะนั่งนาน เนือยนิ่ง 2.มีความเครียด โดยเฉพาะนักเรียนที่จะขึ้นช่วงชั้นรอยต่อ ป.6 เข้าเรียนชั้น ม1.หรือ ม.6 เข้ามหาวิทยาลัย มีเสียงสะท้อนออกมา จะไม่มีโปรไฟล์ และผลการเรียนยืนยันเพื่อไปเรียนต่อ รวมทั้งกังวลว่าจะไม่สามารถสอบเข้าโรงเรียนดีๆได้ 3.จำนวนการบ้านมากขึ้น ทำให้นอนน้อยลง เพราะบางครั้งหลังทำการบ้านเสร็จ เด็กต้องเล่นมือถืออีกเล็กน้อยก่อนเข้านอน

4.เบื่อหน่าย ไม่อยากเรียน 5.กิจกรรมทางกายน้อยลง6.สภาพแวดล้อมที่บ้านไม่เอื้ออำนวย ทำให้ขาดสมาธิ และ 7.รับประทานอาหารไม่ตรงเวลา จึงเห็นได้ชัดว่าเรียนออนไลน์มีความไม่พร้อมหลายประการ นอกจากปัญหาดังกล่าวแล้ว ยังมีเรื่องโภชนาการในเด็ก อย่างน้อยในกลุ่มเด็กวัยอนุบาลถึงระดับประถมศึกษาเมื่อมาโรงเรียน จะมีอาหารกลางวันที่มีโภชนาการตามวัย และนมโรงเรียนที่เสริมสร้างสมองและร่างกายให้เติบโต

อีกด้านหนึ่ง สนิท แย้มเกษร รองเลขาธิการ สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน (สพฐ.) กล่าวว่า ปัญหาโควิด ยาวนานกว่าคิด แม้จะเตรียมรับมือมาตั้งแต่ปลายปี 2562 ส่วนใหญ่เด็กอยากมาโรงเรียน ยกเว้นเด็กมัธยมตอนปลายในโรงเรียนขนาดใหญ่ ที่มีความประสงค์ที่จะเรียนออนไลน์ แต่พบว่ามีเด็กชายขอบ เด็กบนดอย และเด็กที่อาศัยอยู่บนเกาะ นอกจากไม่สามารถเข้าอุปกรณ์เพื่อเรียนออนไลน์ได้ ยังมีปัญหาเรื่องโภชนาการ

“สพฐ.ได้แก้ปัญหาปรับงบประมาณ แจกเป็นเงินสดไปยังพ่อแม่ ไปซื้อหาวัตถุดิบในท้องถิ่นมาปรุงอาหารให้เด็ก พร้อมคำแนะนำตามโครงการไทยสคูลลันซ์ ที่ สสส.ร่วมกับมหาวิทยาลัยมหิดลจัดทำขึ้น โดยเน้นเมนูอาหารที่มีโปรตีนและผัก ซึ่งตามระเบียบแล้วเด็กมีค่าอาหารกลางวัน 20 บาทต่อคน ส่วนนมโรงเรียนได้ประสานผู้ส่งนมโรงเรียน เปลี่ยนจากนมพาสเจอร์ไรส์มาเป็นนม UHTแม้จะมีต้นทุนเพิ่มขึ้นอีกกล่องละ 1.20 บาทก็ตาม”รองเลขาฯ สพฐ. ระบุ

สนิท ยังกล่าวอีกว่า กระทรวงศึกษาธิการได้มีหนังสือแจ้งเรื่องกรอบการประเมินการเรียนการสอนของครู จากเดิมที่มี 70 เรื่องปรับให้เหลือ 10 เรื่อง ส่วนที่เหลือให้มาประเมินในช่วงที่เปิดเรียนได้ตามปกติ อย่างไรก็ตามมีหลายโรงเรียนประกาศยกเลิกการสอบแล้ว สำหรับการเรียนออนไลน์ นอกจากนี้รัฐบาลได้เตรียมเงิน 1.2 หมื่นล้านบาท เพื่อลดผู้ปกครอง และลดภาระค่าเทอม คาดว่าต้นเดือนกันยายน 2564 กระทรวงศึกษาธิการจะนำเงินชดเชยส่งถึงมือผู้ปกครอง โดยจ่ายหัวละ 2,000 บาท

อนึ่ง สำหรับแผนการกลับไปเปิดการเรียนการสอนในโรงเรียนนั้น กระทรวงศึกษาธิการ ตั้งเป้าว่าหากเด็กและเยาวชนอายุ 12-18 ปี ซึ่งอยู่ในชั้นเรียนระดับมัธยมศึกษา ได้รับวัคซีนไฟเซอร์ (ซึ่งเป็นยี่ห้อเดียวที่ฉีดให้ประชากรวัยนี้ได้) ตามเป้าหมายภายในเดือนต.ค. 2564 ก็จะสามารถเปิดภาคเรียนที่ 2ที่โรงเรียนได้ ส่วนเด็กที่อายุน้อยกว่านั้นต้องประเมินสถานการณ์อีกครั้ง!!!

SCOOP@NAEWNA.COM

#SootinClaimon.Com : ขอบคุณแหล่งข้อมูล : หนังสือพิมพ์แนวหน้า

https://www.naewna.com/likesara/599705

สกู๊ปแนวหน้า : ‘เสี่ยงภัย-ไร้หลักประกัน’ ชีวิต‘ไรเดอร์’ฮีโร่ยุคโควิด

วันเสาร์ ที่ 4 กันยายน พ.ศ. 2564, 06.00 น.

เมื่อเร็วๆ นี้ กระทรวงแรงงาน ร่วมกับหน่วยงานของจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ประกอบด้วย ศูนย์ประสานงานเพื่อการวิจัยแรงงาน และสถาบันเอเชียศึกษา และหน่วยงานของมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ คือศูนย์วิจัยความเหลื่อมล้ำและนโยบายสังคม คณะเศรษฐศาสตร์ จัดเสวนา (ออนไลน์) เรื่อง “ไรเดอร์-ฮีโร่-โซ่ตรวน ว่าด้วยสภาพการทำงาน และหลักประกันทางสังคมของแรงงานส่งอาหารบนเศรษฐกิจแพลตฟอร์ม ในสถานการณ์โรคระบาดโควิด-19”

ซึ่งผู้ทำการศึกษาซึ่งมีชื่อเดียวกับหัวข้อเสวนาในครั้งนี้อรรคณัฐ วันทนะสมบัติ นักวิชาการศูนย์แม่โขงศึกษา สถาบัน เอเชียศึกษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย กล่าวว่า งานวิจัยนี้เกิดขึ้นเนื่องจากในสถานการณ์การระบาดของไวรัสโควิด-19 ด้านหนึ่งพบกิจการแพลตฟอร์มส่งอาหารขยายตัวเติบโตอย่างมาก แต่อีกด้านหนึ่งก็มองเห็นปัญหาด้านสภาพการทำงานและหลักประกันทางสังคม อย่างไรก็ตาม งานวิจัยนี้พยายามศึกษาให้ครอบคลุมทั้งมุมมองด้านแรงงานและด้านธุรกิจ เพื่อลดปัญหาความไม่เข้าใจกันในมุมมองที่แตกต่างกันของทั้ง 2 ฝ่าย

งานวิจัยชิ้นนี้ใช้วิธีการแบบผสมผสานทั้งเชิงปริมาณ โดยใช้กลุ่มตัวอย่างเป็นแรงงานส่งอาหารและผู้ประกอบการ รวม 435 คน แบ่งเป็นกรุงเทพฯ 320 คน กับต่างจังหวัด 115 คน ประกอบด้วย ขอนแก่น ปัตตานี และอ่างทอง และเชิงคุณภาพ คือการสัมภาษณ์เชิงลึกแรงงานหรือครอบครัวของแรงงานที่เคยประสบอุบัติเหตุระหว่างการทำงาน รวม 50 คน พบผลการศึกษาดังนี้

1.สถานการณ์โรคระบาดโควิด-19 และมาตรการควบคุมของภาครัฐ โดยเฉพาะการห้ามรับประทานอาหารในร้านอาหาร ทำให้ธุรกิจส่งอาหารเติบโตอย่างมากเนื่องจากเป็นบริการที่จำเป็นต่อชีวิตประจำวัน อย่างไรก็ตาม แรงงานส่งอาหารในปัจจุบันแตกต่างจากในอดีต เช่น การส่งพิซซ่าของร้านพิซซ่า แม้จะเป็นพนักงานประเภทบางช่วงเวลา หรือพาร์ทไทม์ (Part Time) แต่ก็มีสัญญาจ้าง มีข้อกำหนดการทำงานที่ค่อนข้างชัดเจน รวมถึงมีสวัสดิการ ต่างจากการจ้างงานส่งอาหารผ่านแพลตฟอร์มออนไลน์

2.ผู้ประกอบการแพลตฟอร์มส่งอาหารไม่มีคำว่าแรงงานอยู่ในสารบบตั้งแต่ต้น โดยจัดให้ร้านอาหารและไรเดอร์อยู่ในหมวด “พาร์ทเนอร์ (Partner)” แต่คำว่าพาร์ทเนอร์นี้ไม่ได้หมายถึง “หุ้นส่วน” ที่มีอำนาจการตัดสินใจแต่จะเหมือนกับ “คู่ค้า” มากกว่า โดยแพลตฟอร์มยังมีคู่ค้าอื่นๆ เช่น ร้านอาหาร ธนาคาร บริษัทดูแลระบบและฐานข้อมูลฯลฯ 3.การสมัครงานพบบางแพลตฟอร์มมีมาตรฐานไม่เท่ากัน กล่าวคือ ในขณะที่ลูกค้าหรือผู้ใช้บริการ สามารถติดตั้งแอปพลิเคชั่นในโทรศัพท์มือถือสมาร์ทโฟนทั้งระบบไอโอเอสและแอนดรอยด์แต่การติดตั้งแอปฯ เพื่อสมัครเป็นไรเดอร์ต้องใช้ระบบแอนดรอยด์เท่านั้น

นอกจากนี้ แรงงานหรือไรเดอร์ยังต้องเสียค่าใช้จ่ายเองในหลายเรื่อง เช่น ค่าสมัคร ค่าธรรมเนียมตรวจประวัติอาชญากรรม ค่าเปิดบัญชีธนาคาร ไปจนถึงค่าอุปกรณ์ เช่น เสื้อและกระเป๋าของแพลตฟอร์ม อย่างไรก็ตาม ค่าเสื้อและกระเป๋านั้นบางแพลตฟอร์มก็กำหนดว่าให้ไรเดอร์ออกเงินเองไปก่อนโดยจะคืนให้เมื่อวิ่งถึงจำนวนเที่ยวที่กำหนดไว้ ตลอดจนมีบทลงโทษไรเดอร์ที่ทำผิดกฎ ซึ่งดูในภาพรวมทั้งหมดแล้วเหมือนกับการทำสัญญาจ้างแรงงานมากกว่าสัญญาการเป็นคู่ค้า

4.รูปแบบการทำงานถูกกำหนดโดยแพลตฟอร์ม และบางอย่างเป็นเรื่องซับซ้อนที่ต้องทำความเข้าใจ เช่น รูปแบบการรับงาน บางงานแพลตฟอร์มจัดให้ บางงานไรเดอร์ต้องกดรับงานเอง, การรับอาหาร บางแพลตฟอร์มไรเดอร์มีหน้าที่เพียงรับอาหารไปส่งโดยร้านอาหารจะเตรียมอาหารไว้ให้แล้ว แต่บางแพลตฟอร์มไรเดอร์ต้องไปยืนยันการสั่งอาหารที่ร้านอาหารเอง,บางแพลตฟอร์มแม้จะเป็นแพลตฟอร์มเดียวกัน แต่ร้านค้าคนละแบบก็มีรูปแบบการยืนยันคำสั่งซื้อที่ไม่เหมือนกัน เป็นต้น ประเด็นนี้ตั้งข้อสังเกตว่า การออกแบบระบบของแพลตฟอร์มอาจจะมีเน้นการสำรวจความพึงพอใจแต่ในฝั่งผู้บริโภค แต่ไม่ได้
สำรวจฝั่งของไรเดอร์มากนัก

อรรคณัฐ กล่าวต่อไปว่า 5.รายได้ที่เหลื่อมล้ำระหว่างกรุงเทพฯ กับต่างจังหวัด หรือแม้แต่กรุงเทพฯ ก็ยังแบ่งเป็นเขตเมืองชั้นในกับชั้นนอก ซึ่งค่าตอบแทนต่างกันทั้งที่ลักษณะงานแบบเดียวกัน 6.การมีระบบลำดับขั้นซึ่งมีผลกับการเลือกพื้นที่และเวลาทำงาน โดยการเลื่อนขั้นขึ้นอยู่กับประสิทธิภาพการทำงานแต่ในทางกลับกันแพลตฟอร์มพยายามโฆษณาว่าเป็นการเลือกทำงานอย่างอิสระ

7.การรวมกลุ่มต่อรอง แม้จะมีความพยายามรวมกลุ่มแบบเข้มข้นมากขึ้น แต่ยังพบอุปสรรค คือ แพลตฟอร์มมีอำนาจสูงทำให้ไรเดอร์ส่วนหนึ่งไม่สะดวกใจที่จะรวมกลุ่ม กับยังไม่มีกฎหมายรับรองการรวมกลุ่มของแรงงานประเภทนี้ 8.ลักษณะของไรเดอร์ กลุ่มตัวอย่างที่เลือกมาพบไรเดอร์เพศชายมากกว่าเพศหญิง ซึ่งเพศหญิงมีข้อจำกัดในการทำงานมากกว่าเพศชาย เช่น การทำงานในตอนกลางคืน เนื่องจากกังวลด้านความปลอดภัย, ส่วนใหญ่เป็นวัยหนุ่ม-สาว อายุเฉลี่ย 18-29 ปี และระดับการศึกษาเฉลี่ยคือมัธยมศึกษาตอนปลายถึงปริญญาตรี

9.กลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่ เกือบร้อยละ 80 ระบุว่า ทำงานส่งอาหารเป็นอาชีพหลัก แต่บางส่วนที่ระบุว่าทำเป็นอาชีพเสริม พบว่า อาชีพหลักทำงานอยู่ในภาคบริการ หรือบางคนเคยอยู่ในภาคบริการก่อนออกมาเป็นไรเดอร์เต็มตัว ซึ่งสะท้อนสภาพเศรษฐกิจในปัจจุบันที่ธุรกิจภาคบริการได้รับผลกระทบหลายคนตกงานก่อนจะผันตัวมาทำอาชีพนี้ 10.แม้คำว่าอิสระจะถูกตั้งคำถามว่าอิสระจริงหรือไม่ แต่ไรเดอร์จำนวนมากก็พอใจกับลักษณะการทำงาน เช่น รายได้มาตามจำนวนงานที่ทำได้

11.รายได้จากการทำงานของไรเดอร์ พบว่าเฉลี่ยอยู่ที่ 17,000 บาทต่อเดือน เมื่อหักค่าใช้จ่ายต่างๆ ที่เกี่ยวกับการบำรุงรักษารถและค่าอินเตอร์เนตออกไปแล้ว ก็จะเหลืออยู่ที่ประมาณ 14,000-15,000 บาทต่อเดือน ในขณะที่ชั่วโมงการทำงานอยู่ที่เกือบ 60 ชั่วโมงต่อสัปดาห์ สูงกว่าเกณฑ์ที่กำหนดในกฎหมายคุ้มครองแรงงาน 12.ไรเดอร์จำนวนมากมีภาวะเจ็บป่วย เช่น ปวดเมื่อยหรือเป็นไข้เพราะทำงานตรากตรำกลางแดดและ “1 ใน 3 ของไรเดอร์เคยประสบอุบัติเหตุจากการทำงาน” โดยผลกระทบจากการเกิดอุบัติเหตุคือต้องหยุดทำงานเพื่อพักรักษาตัว ทำให้รายได้ลดลง

14.หลักประกันทางสังคม แพลตฟอร์มมีการกำหนดไว้แบบมีเงื่อนไข เช่น ประกันอุบัติเหตุ ต้องเป็นพนักงานที่ทำผลงานดีเท่านั้นจึงจะได้รับ และเป็นการประเมินแบบเดือนต่อเดือน หากเดือนใดผลงานลดลงก็จะไม่ได้รับ ซึ่งเรื่องนี้มีข้อเรียกร้องจากแรงงานจำนวนมากให้แพลตฟอร์มมีประกันอุบัติเหตุแบบไม่มีเงื่อนไข ส่วนการรักษาพยาบาลกรณีเจ็บป่วยนั้นไม่มีสวัสดิการใดๆ นอกจากสวัสดิการของรัฐ เช่น ประกันสังคม มาตรา 33 กรณีมีอาชีพหลักในสถานประกอบการแล้วทำงานไรเดอร์เป็นอาชีพเสริม, มาตรา 39 กรณีลาออกจากงานในสถานประกอบการแล้วยังส่งเงินสมทบต่อเนื่อง, มาตรา 40 กรณีอาชีพอิสระ แต่มาตรา 40 นั้นมีคนสมัครน้อยเพราะสวัสดิการที่ได้ไม่จูงใจ นอกจากนี้ยังอาศัยหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า ดังนั้นหากเจ็บป่วยเล็กน้อยก็จะไม่นิยมไปพบแพทย์ แต่จะพักผ่อนและซื้อยารับประทานเอง และ 15.ปัญหาที่พบในการทำงาน ส่วนใหญ่เป็นปัญหาจากแพลตฟอร์ม เช่น ระบบไม่เสถียรหรือล่ม นอกจากนี้ยังพบปัญหาจากลูกค้า คือการปักหมุดพิกัดส่งสินค้าผิดทั้งโดยตั้งใจและไม่ตั้งใจ ซึ่งส่งผลต่อต้นทุนของไรเดอร์ ทั้งเวลาและโอกาสในการรับงานต่อไป

“ไรเดอร์มองการทำงาน เงื่อนไขต่างๆ ที่แพลตฟอร์มให้ว่ามีเงื่อนไขที่ไม่เหมาะสม โดยเฉพาะอย่างยิ่งเรื่องของค่าตอบแทนที่ต่ำเกิน ในต่างจังหวัดให้ต่ำกว่าในกรุงเทพฯ บางพื้นที่เริ่มต้นที่ 20 บาท พอหักค่าคอมมิชชั่นแล้วเหลือแค่ 17 บาท แต่สภาพการทำงานโหดหินมาก แล้วเรื่องสวัสดิการที่ต้องการที่แพลตฟอร์มสามารถจัดให้ได้ ไรเดอร์ต้องการสิ่งใดเป็นอันดับหนึ่ง ก็คือเรื่องของประกันอุบัติเหตุและประกันสุขภาพ อยากจะให้มีแบบไม่มีเงื่อนไข” อรรคณัฐ ระบุ

อรรคณัฐ ยังกล่าวอีกว่า ในเรื่องความมั่นคงรายได้ ไรเดอร์อยากให้เพิ่มค่าตอบแทนให้มากขึ้น เพราะค่าตอบแทนที่มีอยู่ไม่เพียงพอ และไม่มีทางเลือกอื่นในการประกอบอาชีพ นอกจากนี้หากมีการประกันจำนวนงานขั้นต่ำอันหมายถึงรายได้ที่จะได้รับในแต่ละวันได้ก็จะเป็นเรื่องดี ซึ่งดีกว่าการรอคอยในแต่ละวันอย่างไร้จุดหมายเพราะไม่สามารถใช้เวลาไปหารายได้ทางอื่นได้

ขณะที่ความท้าทายในส่วนของผู้ออกแบบนโยบาย คือจะทำอย่างไรให้ตอบโจทย์ทั้ง 2 ฝ่าย ระหว่างฝ่ายแพลตฟอร์มที่ไม่มีคำว่าแรงงานอยู่ในสารบบของธุรกิจ โดยมองไรเดอร์เป็นคู่ค้า กับฝ่ายไรเดอร์เองที่พอใจกับสถานะการเป็นแรงงานอิสระ มากกว่าแรงงานที่มีสถานะลูกจ้าง!!!

#SootinClaimon.Com : ขอบคุณแหล่งข้อมูล : หนังสือพิมพ์แนวหน้า

https://www.naewna.com/likesara/598244

สกู๊ปแนวหน้า : ‘เล่น’สำหรับเด็กไม่แค่สนุก โควิดทำหยุดกระทบพัฒนาการ

วันอาทิตย์ ที่ 29 สิงหาคม พ.ศ. 2564, 07.30 น.

“การเล่น” สำหรับ “เด็ก” แล้วเป็นมากกว่าความสนุกสนาน เพราะเป็นกลไกพัฒนาทั้งร่างกาย จิตใจและสถิติปัญญา ซึ่งในช่วงหลายปีที่ผ่านมา มีความพยายามรณรงค์ให้เด็กได้เล่นตามวัยทดแทนการเรียนหนังสือแบบอัดวิชาการเร่งให้อ่านออกเขียนได้คิดเลขเร็วตั้งแต่อายุน้อยๆ และผู้ปกครองควรหลีกเลี่ยงการให้บุตรหลานใช้เวลากับหน้าจอ ไม่ว่าโทรทัศน์ คอมพิวเตอร์ และโทรศัพท์มือถือสมาร์ทโฟนเป็นเวลานาน

แต่แล้วโลกก็ต้องเผชิญสถานการณ์โรคระบาดโควิด-19 ซึ่งส่งผลกระทบไปไม่ว่าจะเป็นสุขภาพ เศรษฐกิจ แม้แต่พัฒนาการของเด็กด้วย เพราะทั้งการเรียนและการเล่นไม่สามารถทำได้ตามปกติจากมาตรการล็อกดาวน์ เด็กต้องอยู่กับบ้านและต้องเรียนออนไลน์ไม่ต่างจากผู้ใหญ่ที่ต้องอยู่บ้านทำงานแบบเวิร์ก ฟรอม โฮม ซึ่งเมื่อเร็วๆ นี้ มีการเสวนา (ออนไลน์) เรื่อง “เล่นกลางโรค”เพื่อสะท้อนปัญหาดังกล่าว

ผศ.ดร.ปิยวัฒน์ เกตุวงศา หัวหน้าศูนย์พัฒนาองค์ความรู้ด้านกิจกรรมทางกายในประเทศไทย กล่าวว่า การเล่นของเด็กๆ นั้นเป็นเรื่องที่ถูกพูดถึงน้อยมาก แต่สถานการณ์ของการเล่นในปัจจุบันเริ่มเป็นปัญหาที่ลุกลามมากขึ้น ซึ่งมีงานวิจัยโดยพบว่าสถานการณ์การเล่นและการเรียนรู้ของเด็กทั่วโลกจำนวน 1.5 พันล้านคน ได้รับผลกระทบจากการที่โรงเรียนปิดเทอม แต่ผลกระทบที่ถูกพูดถึงส่วนใหญ่เป็นเรื่องเกี่ยวกับการที่จะเรียนหนังสือไม่ทัน แต่ไม่ได้พูดถึงการเรียนรู้ที่ล่าช้าลง ซึ่งจะช้าลงประมาณ 1.5 ปี เช่น เด็กมีอายุ 9 ปี แต่ระดับการเรียนรู้จะอยู่ประมาณ 7.5 ปี เป็นต้น

ซึ่งผลกระทบจากสถานการณ์โควิด-19 ต่อเด็กคือ 1.วิถีชีวิตบิดเบี้ยวไปจากเดิม ผิดเพี้ยนตั้งแต่ตื่นนอนจนไปถึงเข้านอน ทำให้ขาดวินัยเชิงบวก 2.การรับประทานอาหารเช้า ซึ่งมีความสำคัญต่อสมองเป็นอย่างมาก แต่พอไม่มีกรอบระเบียบจากการเรียนออนไลน์ จึงทำให้เด็กไม่รับประทานอาหารเช้า และ 3.ปัญหาสุขภาพเพิ่มขึ้น การนั่งเรียนออนไลน์เป็นเวลานาน ทำให้เกิดอาการปวดตาและปวดหลัง คล้ายกับอาการ “ออฟฟิศซินโดรม” ในผู้ใหญ่วัยทำงาน ซึ่งเด็กร้อยละ 79 เกิดอาหารเหล่านี้ขึ้น อีกทั้งปัญหาสุขภาพจิต เนื่องจากความเครียดและวิตกกังวล

“เมื่อพูดถึงเรื่องการเล่น ให้นึกถึงตอนที่ผู้ปกครองยังเป็นเด็ก ซึ่งเป็นเรื่องธรรมชาติของเด็กที่ต้องทำ เด็กๆ มีกิจกรรมที่ทำไม่กี่เรื่อง ได้แก่ 1.เรื่องกิน เพื่อให้พลังในการเล่นและทำให้ร่างกายแข็งแรง 2.เรื่องนอน เด็กต้องนอนให้เพียงพอ หากนอนไม่พอทำให้ไม่โต สมองไม่พัฒนา และ 3.เรื่องเล่น เด็กจะเรียนรู้จากการเล่น แต่จากสถานการณ์ที่เกิดขึ้นทำให้การเล่นเปลี่ยนแปลงไป จากวิถีชีวิตที่บิดเบี้ยวของเด็ก สิ่งที่จะเข้ามาช่วยได้คือการเล่น จากการวิจัยของสหรัฐอเมริกา พบว่า เมื่อพาเด็กออกไปเดินเล่นประมาณ 20 นาที ทำให้สมองของเด็กเปลี่ยนแปลงอย่างชัดเจน มีความพร้อมในการเรียนรู้ในสิ่งต่างๆ ฉะนั้นผู้ปกครองควรให้ความสำคัญกับเล่นของเด็ก” ผศ.ดร.ปิยวัฒน์ กล่าว

ขณะที่ พงศ์ปณต ดีคง ผู้ก่อตั้ง เพจ leeway การเรียนรู้ผ่านการเล่น เปิดเผยว่า จากการทำงานในช่วงโควิด-19 พบว่า “ผู้ปกครองซึ่งอยู่กับลูกที่บ้านยังไม่มีองค์ความรู้เกี่ยวกับการเล่นที่เพียงพอ” โดยปกติโรงเรียนจะเป็นผู้ดูแลเด็กมากกว่าผู้ปกครอง อย่างไรก็ตาม การเล่นของเด็กที่น้อยลงไม่ได้เกิดแค่ช่วงโควิด-19 แต่เป็นมานานแล้ว เนื่องจากความก้าวหน้าของเทคโนโลยี ทั้งนี้ ในระยะยาวผู้ปกครองควรสนับสนุนการเล่นกับลูก ไม่ใช่เฉพาะช่วงโควิด-19 เท่านั้น แต่ควรทำทุกวัน อีกทั้งครูและผู้ปกครองควรพูดคุยกันบ่อยๆ เพื่อให้การเรียนรู้ของเด็กมีประสิทธิภาพดีขึ้น

ด้าน สืบศักดิ์ น้อยดัด โครงการครูหัวใจใหม่ สถาบันอาศรมศิลป์ เสนอแนะว่า จากการที่เด็กเรียนออนไลน์ในปัจจุบัน ผู้ปกครองควรสร้างตารางกิจวัตรประจำวันของตนเองให้กับเด็กว่าในแต่ละเวลาควรจะทำอะไรบ้าง ซึ่งเป็นการฝึกให้เด็กมีวินัย “การเล่นต้องควบคู่กับการเรียนรู้ที่บ้าน” ซึ่งจะทำให้เกิดการสะสมความมีวินัย โดยเป็นวินัยที่ผู้ปกครองร่วมสร้างกับเด็ก

“เรื่องของการเรียนรู้ถ้าโฟกัสแค่เรื่องเรียน อาจจะทำให้ศักยภาพบางอย่างของเด็กลดลง ซึ่งบ้านและโรงเรียนเป็นเหตุหนึ่งที่ทำให้เด็กยังคงเบิกบานพร้อมที่จะเรียนรู้
ผู้ปกครองควรหนุนเสริมเชิงบวก แต่เรื่องที่เด็กทำผิดต้องเตือน เรื่องที่ไม่ถูกต้องสร้างข้อตกลงให้กัน ซึ่งเป็นการเลี้ยงดูเด็กสมัยใหม่ที่ควบคู่กับสถานการณ์โควิด-19
โดยสภาวะเด็กจะไม่เกิดการกดดันจากการจากการเรียนรู้เพราะการเรียนมากๆ ถึงจะได้องค์ความรู้ แต่คุณภาพจิตใจของเด็กไม่ค่อยดี” สืบศักดิ์ กล่าว

อย่างไรก็ตาม ปัญญา ชูเลิศ หัวหน้ากลุ่มงานวิจัยและพัฒนา ศูนย์พัฒนาองค์ความรู้ด้านกิจกรรมทางกายประเทศไทย (TPAK) ฝากเตือนว่าการฟื้นเรื่องกิจกรรมทางกายของเด็กนั้น จะต้องนึกถึงความปลอดภัยของเด็กในสถานการณ์โควิด-19 ด้วย โดยจากสถานการณ์ที่เกิดขึ้นในขณะนี้ ทำให้ “Active learning online” เป็นเครื่องมือในการเพิ่มกิจกรรมทางกาย ซึ่งครูสามารถประยุกต์นำกิจกรรมทางกาย หรือกิจกรรมการเล่น เข้าไปสอดแทรกในการจัดการเรียนการสอน โดยเฉพาะก่อนเรียนที่สำคัญเป็นอย่างมาก ซึ่งจะทำให้สมองของเด็กมีความพร้อมในการเรียนรู้

ในขณะเดียวกัน ผู้ปกครองมีบทบาทในการให้เด็กได้พักจากการเรียนออนไลน์เช่นกัน ซึ่งการให้เด็กเล่นในขณะเรียนนั้น จากงานวิจัยพบว่าการส่งเสริมการเล่น ทำให้เด็กมีสมาธิในการเรียนมากยิ่งขึ้น แต่เรื่องของระดับหนักเบาของการเล่นก็สำคัญเช่นกัน เมื่อครูนำกิจกรรมการเล่นเข้ามาใช้ในการเรียน เด็กจะรู้สึกว่าพื้นที่นั้นเป็นพื้นที่สนุกสนาน จึงทำให้อยากไปเรียน อยู่กับการเรียนมากยิ่งขึ้น และมีความสุขกับการเรียนการสอน ซึ่งจำเป็นต่อสถานการณ์ที่เด็กต้องเรียนออนไลน์ขณะนี้

ยังมีตัวแทนของคนทำงานกับ “เด็กกลุ่มเปราะบาง”รวมให้มุมมอง โดย ปุณยนุช พัธโนทัย ผู้อำนวยการประจำประเทศ มูลนิธิไร้ท์ ทู เพลย์ ประเทศไทย กล่าวว่าเด็กกลุ่มเปราะบางไม่มีพื้นที่เล่น ฉะนั้นผลกระทบจากโควิด-19 จะหนักมาก ซึ่งเมื่อผู้ปกครองหลายครอบครัวตกงาน จึงทำให้ส่วนใหญ่ไม่ได้คิดถึงการเล่นของเด็ก โดยเฉพาะในพื้นที่ที่ไม่มีอินเตอร์เนต ทำให้การช่วยเหลือของมูลนิธิฯ นอกจากให้ถุงยังชีพแล้ว ยังมี“ถุงยังเล่น” เพื่อลดความเครียดของเด็ก โดยข้างในถุงยังเล่นจะมีกิจกรรมระบายสี เป็นต้น

SCOOP@NAEWNA.COM

#SootinClaimon.Com : ขอบคุณแหล่งข้อมูล : หนังสือพิมพ์แนวหน้า

https://www.naewna.com/likesara/598023

สกู๊ปแนวหน้า : ‘วัด-พระสงฆ์’บทบาทสำคัญ ประคองสังคมไทยสู้ภัยโควิด

วันเสาร์ ที่ 28 สิงหาคม พ.ศ. 2564, 07.30 น.

เมื่อเร็วๆ นี้ มีการเสวนา (ออนไลน์) เรื่อง “สังฆะ สาธารณสงเคราะห์ สังคมสุขภาวะในสถานการณ์วิกฤตโควิด-19” จัดโดยสถาบันวิจัยสังคม จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยซึ่งมีวิทยากรหลายท่าน อาทิ พระสุธีรัตนบัณฑิต รศ.ดร. เจ้าอาวาสวัดสุทธิวราราม กรุงเทพฯ และผู้อำนวยการสถาบันวิจัยพุทธศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย กล่าวว่า สังคมไทยมีวิกฤตเป็นรอบๆ ทั้งจากธรรมชาติ เช่น น้ำท่วม แผ่นดินไหว สึนามี ตลอดจนโรคระบาด เช่นโควิด-19 รวมถึงวิกฤตที่เกิดจากการบริหารที่ผิดพลาดไม่ว่าโดยใครก็ตาม

แต่เมื่อเกิดวิกฤตขึ้น คณะสงฆ์ก็ไม่ได้นิ่งนอนใจและได้เข้าไปให้ความช่วยเหลือ ซึ่งในการระบาดของไวรัสโควิด-19 รอบแรกในปี 2563 ผู้ติดเชื้อยังมีไม่มาก ระบบสาธารณสุขยังรองรับได้ แต่ระลอกใหม่ในปี 2564 หลังเทศกาลสงกรานต์ จำนวนผู้ติดเชื้อเพิ่มสูงขึ้น โรงพยาบาลทั้งรัฐและเอกชนเตียงเต็ม ต้องขยายออกมาเป็นโรงพยาบาลสนาม เช่นรพ.บุษราคัม แต่เมื่อยังไม่เพียงพอ ก็ต้องขยายให้หน่วยงานอื่นๆช่วยจัดทำสถานที่รองรับผู้ติดเชื้อ เช่น สถาบันการศึกษา องค์กรศาสนา องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น (อปท.) จึงได้เห็นวัดหลายแห่งถูกปรับเป็นศูนย์พักคอย

“ในส่วนของวัดสุทธิฯ พอเราเริ่มเห็นว่าระบบสาธารณสุขมันเปราะบางลง สิ่งที่วัดจะช่วยได้เข้ามา วัดก็ต้องทำ ก่อนจะทำก็ต้องมีการปรึกษาหารือในส่วนคณะสงฆ์ว่าอยู่ภายใต้ขอบเขต สอดคล้องกับหลักคำสอนของพระพุทธศาสนา สอดคล้องกับค่านิยมความเชื่อของสังคมไทย ก็เลยลงมือทำ เตรียมความพร้อมตั้งแต่อาคารสถานที่ที่จะรองรับ สุดท้ายวัดสุทธิฯเราก็ถอดบทเรียน3 ส่วนใหญ่ ถ้าเราจะทำระบบสาธารณสุขรองรับวิกฤต 1.โครงสร้างพื้นฐาน อาคารสถานที่ ระบบน้ำ-ไฟฟ้า ที่นอน หมอน มุ้ง จนถึงสุดท้ายคือการจัดการขยะติดเชื้อ ต้องมีความพร้อม

2.ระบบการดูแลรักษา ยังมีเรื่องของหมอ-พยาบาล จากระบบสาธารณสุขที่แบ่งมา บวกกับทีมจิตอาสา บวกความรู้ของพระสงฆ์องค์เณร บวกความรู้ของทีมที่จะมาช่วยสาธารณสุข ก็ต้องได้รับการพัฒนา ฉะนั้นทีมระบบสาธารณสุขก็เริ่มเข้ามาทำงานเพื่อตอบสนองกับการจัดการระบบนี้ อันนี้ก็ได้รับความร่วมมือจาก รพ.สงฆ์ และการเรียนรู้จากสังคมไทยคือเรื่องการใช้ยาแบบไหน ใช้ยาสมุนไพร 3.ระบบที่จะมาสนับสนุนเพื่อให้อยู่ต่อได้ เรื่องข้าวปลาอาหาร การอยู่การกินอะไรต่างๆ ระบบการได้รับบริจาคจากภาคประชาชน หรือของวัด หรือของจากพระมหาเถระที่ท่านเห็นว่าคณะสงฆ์ดำเนินการได้อย่างถูกต้อง เหมาะสมกับพระธรรมวินัย” พระสุธีรัตนบัณฑิตกล่าว

พระสุธีรัตนบัณฑิต กล่าวต่อไปว่า วัดที่มีความพร้อม มีโครงสร้างพื้นฐาน อาคารสถานที่พร้อม ได้รับการสนับสนุนจากพระเถระชั้นผู้ใหญ่ให้ดำเนินการศูนย์พักคอย ส่วนวัดที่อาคารสถานที่ไม่พร้อม ก็ได้รับการสนับสนุนให้ช่วยเหลือประชาชนในรูปแบบอื่นๆ เช่น จัดหาข้าวปลาอาหาร รวบรวมปัจจัยบริจาคเพื่อสมทบกับหน่วยงานอื่นที่จัดทำศูนย์พักคอย ซึ่งเมื่อวิกฤตเกิดขึ้น ทุกภาคส่วนต้องเข้ามาดูแลสังคมเพื่อแบ่งเบาภาระระบบใดระบบหนึ่ง

ด้าน พระมงคลวชิราการ เลขานุการฝ่ายสาธารณสงเคราะห์ของมหาเถรสมาคม และผู้ช่วยเจ้าอาวาสวัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม กล่าวว่า สถานการณ์โควิด-19 ระลอกล่าสุดนับตั้งแต่เดือน พ.ค. 2564 มีโอกาสได้ไปดูงานโรงพยาบาลสนาม ณ วัดศรีสุดาราม ซึ่งทำงานร่วมกับ รพ.ราชพิพัฒน์ ทำให้ได้มองเห็นคำตอบว่าในวิกฤตไวรัสโควิด-19 บทบาทของพระสงฆ์ในเชิงนโยบายควรจะเป็นไปในทิศทางใด

ทั้งนี้ ในสถานการณ์วิกฤตโควิด-19 วัดและพระสงฆ์ไม่อาจดำเนินการเพียงลำพังได้ จำเป็นต้องมีเครือข่ายเข้ามาร่วมด้วย เช่น สำนักงานเขต หน่วยงานสาธารณสุขและโรงพยาบาลในพื้นที่ นำไปสู่ข้อกำหนดว่า วัดที่ต้องการทำศูนย์พักคอยต้องประสานกับหน่วยงานสาธารณสุขประจำพื้นที่ เพราะความพร้อมเชิงกายภาพของวัดอย่างเดียวไม่เพียงพอต้องมีความรู้ด้านการบริหารจัดการพื้นที่ด้วย

นอกจากสำนักงานเขตและหน่วยงานสาธารณสุขระดับพื้นที่แล้ว ยังมี กรมอนามัย เข้ามาเชื่อมระบบ ให้มองเห็นในภาพรวมว่าขณะนี้มีโรงพยาบาลสนามกี่แห่งแล้ว อีกทั้งนโยบายของมหาเถรสมาคมยังฝากโจทย์ใหญ่ไว้ในอนาคต คือเมื่อสถานการณ์โควิด-19 คลี่คลายลง พระสงฆ์จะมีบทบาทอย่างไรในการเยียวยาจิตใจ ฟื้นฟูสภาพผู้ที่ได้รับผลกระทบ เช่น ตกงาน เกิดความเครียด

“ฝ่ายคณะสงฆ์ของมหาเถรสมาคมได้ช่วยไปแล้ว 12 วัดแล้วก็มีวัดที่กำลังสำรวจอยู่ตอนนี้ วัดที่กำลังจะเปิดศูนย์พักคอยสำหรับดูแลพระสงฆ์โดยตรง ซึ่งเป็นงานที่จะต้องร่วมกันสำรวจร่วมกับกรมอนามัย และสำนักงานสาธารณสุขประจำจังหวัด สาธารณสุขประจำพื้นที่แต่ละเขต เท่าที่ฝ่ายสาธารณสงเคราะห์จะประสานขอข้อมูลเชื่อมให้ได้” พระมงคลวชิราการระบุ

จากเรื่องเล่าของพระสงฆ์สู่มุมมองฆราวาส ผศ.ดร.วุฒินันท์ กันทะเตียน อาจารย์ภาควิชามนุษยศาสตร์ คณะสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล กล่าวว่า หากมองในแง่จารีตประเพณี สิ่งที่ทั้งพระสงฆ์และประชาชนกำลังทำกันอยู่ในปัจจุบันเรียกว่า “การทำบุญ” ที่เห็นได้ชัดเจนแน่นอนคือ “ความอ่อนน้อมถ่อมตน” เช่น พระสงฆ์ที่เคยถูกยกย่องไว้อยู่สูง มีคนเคารพกราบไหว้ แต่วันนี้กลับได้เห็นพระสงฆ์สวมชุด PPE ทำหน้าที่สัปเหร่อดำเนินการพิธีศพผู้ติดเชื้อโควิด-19 ที่เสียชีวิต หรือตั้งโรงครัวทำอาหารแจกจ่ายชาวบ้าน

อย่างไรก็ตาม สิ่งที่อยากเห็นต่อไปคือ “บทบาทสถาบันสงฆ์ที่ยั่งยืนในการรับมือภาวะวิกฤต” เพราะลำพังจะอาศัยแต่เพียงแรงศรัทธาจากญาติโยมอาจไม่เพียงพอในบางช่วงเวลาเห็นได้จากบางวัดมีเตาเผาศพ 2-3 เตา ก็ยังเผาศพผู้ติดเชื้อโควิด-19 กันต่อเนื่องไม่ได้พักจนเมรุแตกชำรุด “ควรมีกฎหมายให้ภาครัฐสนับสนุนงบประมาณ” ดังเช่น กระทรวง ทบวง กรมต่างๆ ที่มีงบประมาณสำหรับบริหารจัดการในภาวะวิกฤต

“สถานการณ์กับงบประมาณมันไม่สัมพันธ์กัน บางวัดก็ทำได้ชั่วระยะเวลาหนึ่ง คือบทบาทนี้มันเป็นบทบาทเฉพาะกิจ แต่ผมกำลังมองว่าส่วนหนึ่งถ้าเราขับเคลื่อนไปในทางนโยบายเพื่อให้เกิดงบประมาณภาครัฐผ่องถ่ายมาทางสำนักพระพุทธฯก็ได้ แต่ต้องให้เป็นกฎหมายและเป็นบทเฉพาะกาลจริงๆ ที่จะใช้เงินนี้มา” ผศ.ดร.วุฒินันท์ กล่าว

ปิดท้ายด้วย รศ.ดร.พินิจ ลาภธนานนท์ สถาบันวิจัยสังคม จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย กล่าวว่า เมื่อประชาชนในฐานะพุทธศาสนิกชนประสบความยากลำบาก พระสงฆ์ก็ไม่อาจอยู่นิ่งเฉยได้ จึงคิดที่จะเข้ามาช่วยเหลือสังคมตามมุมมองและโอกาสที่สามารถช่วยได้ ซึ่งสำหรับวิกฤตโรคระบาดโควิด-19 ตั้งแต่เดือน มี.ค. 2563 ก็มีการตั้งโรงทานในวัดทั้งในกรุงเทพฯ และต่างจังหวัด แต่เพราะโครงการแบบนี้ต้องใช้ทรัพยากรจำนวนมาก ทำให้วัดที่กำลังไม่เพียงพอก็ต้องยุติการดำเนินการไป แต่ก็มีความพยายามปรับเปลี่ยน เช่น จัดทำถุงยังชีพ หรือทำตู้ปันสุข

แต่เมื่อสาเหตุแห่งทุกข์ อันหมายถึงสถานการณ์โรคระบาดยังไม่คลี่คลาย พระสงฆ์ก็ได้ปรับบทบาทจากสงเคราะห์เป็นเกื้อกูลอย่างที่เห็นในปัจจุบัน โดยสนับสนุนพื้นที่วัดสำหรับภารกิจด้านสาธารณสุข เช่น ตั้งศูนย์พักคอย โรงพยาบาลสนามจุดตรวจคัดกรอง จุดฉีดวัคซีน ไปจนถึงพระสงฆ์มีความรู้ด้านสมุนไพร ก็ทำยาสมุนไพรแจกจ่ายให้กับประชาชน เช่น ฟ้าทะลายโจรเพื่อรักษาผู้ติดเชื้อโควิด-19 ในกลุ่มสีเขียว (ไม่มีอาการหรืออาการเล็กน้อย) หากวัดใดมีพื้นที่ปลูกได้ก็ปลูก หรือเชิญชวนให้ชาวบ้านปลูกแล้วทางวัดจะรับซื้อไว้ผลิตยาต่อไป

รศ.ดร.พินิจ ยังยกตัวอย่างโครงการ “พระไม่ทิ้งโยม” ที่ริเริ่ม ณ วัดสุทธิวราราม ซึ่งพระสงฆ์ต้องสวมชุด PPE ทับจีวร ทำงานร่วมกับกับจิตอาสาด้านสาธารณสุข ตั้งแต่การตระเวนไปตามชุมชนประมาณ 10 แห่ง รอบวัดเพื่อตรวจคัดกรองหาผู้ติดเชื้อโควิด-19 และหากพบผู้ติดเชื้อ กรณีเป็นกลุ่มสีเขียวก็จะนำมาดูแลรักษาที่ศูนย์พักคอยของทางวัด ภายใต้คำแนะนำของแพทย์ นอกจากนี้ยังนำสิ่งของไปช่วยเหลือได้รับผลกระทบ ภารกิจครั้งนี้แม้พระสงฆ์จะทราบดีว่ามีความเสี่ยงติดเชื้อ แต่ก็ยินดีเสียสละเพื่อทำงานในพื้นที่อย่างจริงจัง

“เจตนารมณ์ที่ท่านเข้ามาทำงาน ท่านก็บอกว่า พระไม่ทิ้งโยมก็เพราะว่าโยมไม่เคยทิ้งพระ ฉะนั้นการที่โยมไม่เคยทิ้งพระแล้วพระจะทิ้งโยมได้อย่างไร นี่คือมุมมองของพุทธศาสนาเพื่อสังคมที่ปรากฏชัดเจนมาก” รศ.ดร.พินิจ ยกตัวอย่าง

SCOOP@NAEWNA.COM

#SootinClaimon.Com : ขอบคุณแหล่งข้อมูล : หนังสือพิมพ์แนวหน้า

https://www.naewna.com/likesara/597580

สกู๊ปแนวหน้า : ‘อัฟกานิสถาน’ไฟสงคราม ‘สิทธิสตรี’หวังที่ยังเลือนราง

วันพฤหัสบดี ที่ 26 สิงหาคม พ.ศ. 2564, 07.10 น.

เป็นข่าวใหญ่ของเดือน ส.ค. 2564 ที่ทั่วโลกจับตามองกับ “การเข้ายึดอำนาจการปกครองในอัฟกานิสถานของกลุ่มตาลิบันภายหลังสหรัฐอเมริกาถอนทหารออกไป” โดยเฉพาะภาพอันน่าสลดคือ “คลื่นมนุษย์อพยพหนีตาย” รวมถึงความกังวลเกี่ยวกับ “อนาคตของสิทธิสตรี” เนื่องจากหากย้อนไปในช่วงปี 2539-2544 หรือระยะเวลาเพียง 5 ปี ที่กลุ่มตาลิบันปกครองอัฟกานิสถานในครั้งแรก ก่อนที่สหรัฐฯ จะยกทัพเข้าไปจากเหตุการณ์ 9/11 ถือเป็นฝันร้ายอย่างแท้จริง เพราะผู้หญิงไม่มีสิทธิ์เรียนหนังสือและทำงาน โดยผู้ที่ฝ่าฝืนข้อห้ามนี้จะมีโทษถึงตาย

เมื่อเร็วๆ นี้ เพจ Gender Talk จัดเสวนา (ออนไลน์) หัวข้อ “สงครามและสันติภาพ กับชะตากรรมและบทบาทของผู้หญิง” ซึ่งในช่วงหนึ่งได้กล่าวถึงชะตากรรมของสตรีในอัฟกานิสถาน โดย อัญชนา หีมมิหน๊ะ หัวหน้ากลุ่มด้วยใจ ซึ่งเป็นเครือข่ายผู้หญิงที่ทำงานด้านสิทธิมนุษยชนในพื้นที่ 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้ (ปัตตานี ยะลา นราธิวาส) กล่าวถึงข้อกังวลเกี่ยวกับการหวนคืนสู่อำนาจของกลุ่มตาลิบันอีกครั้ง

ว่า “ผู้หญิงจะยังคงมีบทบาทในทุกโครงสร้างของประเทศหรือไม่?” รวมถึงกระบวนการยุติธรรมที่เกี่ยวข้องกับชีวิตของผู้หญิงและเด็ก เช่น การเลือกปฏิบัติทางกฎหมาย การมีอคติต่อเพศของลูก การเลือกปฏิบัติต่อบรรทัดฐานทางสังคมโดยเฉพาะอย่างยิ่ง “ความปลอดภัยของผู้หญิงจากความรุนแรง” ทั้งในครอบครัว ชุมชนและองค์กร

“Women’s Peace and Security Index (ดัชนีความมั่นคงและความสงบสุขของผู้หญิง) ซึ่งทางมหาวิทยาลัยจอร์จทาวน์ในอเมริกาเป็นผู้จัดทำ เป็นข้อมูลของปี 2019-2020 (2562-2563) เราจะเห็นได้ชัดเลยว่าเมื่อเทียบประเทศไทยกับอัฟกานิสถาน ความรุนแรงที่เกิดขึ้นจากการต่อสู้ อยู่ที่ตัวเลข 63.3 นี่คืออัฟกานิสถาน แล้วก็ประเทศไทยอยู่ที่ 0.09 นั่นหมายความว่ามีความรุนแรงต่อผู้หญิงค่อนข้างมาก

นอกจากนี้ในเรื่องของกฎหมาย ในเรื่องการมีส่วนร่วมทางการเมือง เป็นที่น่าแปลกใจ ผู้หญิงในอัฟกานิสถานมีส่วนร่วมทางการเมืองมากกว่าผู้หญิงในประเทศไทย ทั้งๆ ที่โอกาสของผู้หญิงในอัฟกานิสถานมีน้อยกว่า แต่ก็มีปัญหาในเรื่องบรรทัดฐานของสังคม หรือความเป็นหญิง-ชายในประเทศ แล้วการจ้างงานก็จะมีปัญหาด้วยเหมือนกัน” อัญชนา ระบุ

หัวหน้ากลุ่มด้วยใจ กล่าวต่อไปว่า ในด้านการศึกษานั้น มีชาวอัฟกานิสถานที่อายุเกิน 15 ปี เพียงร้อยละ 38.2 เท่านั้นที่รู้หนังสือ หากดูตามสัดส่วน จะพบเพศชายมีผู้รู้หนังสือมากกว่า โดยอยู่ที่ร้อยละ 52 ส่วนเพศหญิงมีเพียงร้อยละ 24 ซึ่งนี่เป็นช่วงเวลาที่อัฟกานิสถานยังปกครองด้วยรัฐบาลก่อนหน้ากลุ่มตาลิบันท่ามกลางสถานการณ์การสู้รบระหว่างฝ่ายรัฐบาลซึ่งได้รับการสนับสนุนจากกองทัพสหรัฐฯ และพันธมิตรกับกลุ่มตาลิบัน

อีกทั้งดัชนีความไม่เสมอภาคทางเพศ (Gender Inequality Index) พบว่า ในปี 2562 เท่ากับ 0.655 อยู่ในอันดับ 157 จากทั้งหมด 162 ประเทศที่ร่วมจัดอันดับ มีผู้หญิงได้ที่นั่งในรัฐสภาร้อยละ 27.2 และผู้หญิงที่เป็นผู้ใหญ่ร้อยละ 13.2 ได้ที่นั่งแล้ว ส่วนตลาดแรงงานนั้น การมีส่วนร่วมของผู้หญิงมีเพียงร้อยละ 21.6 ในขณะที่ผู้ชายอยู่ที่ร้อยละ 74.7 นอกจากนี้ ยังมีสถิติที่รวบรวมโดยสำนักข่าวอัล-จาซีราของกาตาร์ พบว่า ระหว่างปี 2553-2563 มีผู้หญิงเสียชีวิตรวม 3,219 ราย และเด็กเสียชีวิต 7,792 ราย จากเหตุความไม่สงบในประเทศ

“ความรุนแรงมันไม่ได้เกิดจากตาลิบันอย่างเดียว ความรุนแรงมันเกิดจากรัฐบาลอัฟกานิสถานเองด้วย แล้วก็กองกำลังนานาชาติอย่างเช่น สหรัฐอเมริกาเองด้วย ซึ่งเมื่อเรามาดูเรื่องสิทธิมนุษยชนกับผู้หญิงในอัฟกานิสถาน ความน่ากังวลในมันก็สะท้อนออกมาในรายงานที่ทางรัฐบาลอัฟกานิสถานนำเสนอ กับรายงานของคณะกรรมการ CEDAW (อนุสัญญาว่าด้วยการขจัดการเลือกปฏิบัติต่อสตรีในทุกรูปแบบ) ก็คือมีนักเคลื่อนไหวสิทธิสตรีในอัฟกานิสถาน ถูกปฏิเสธในการเข้าร่วมโต๊ะเจรจา ซึ่งการเจรจาล่าสุดที่เมืองโดฮา (กาตาร์) จะมีผู้หญิง 4 คนที่ได้เข้าร่วม 1 ในนั้นก็ถูกยิงแต่เธอรอดชีวิต ผู้ที่ยิงก็มีความเกี่ยวข้องกับตาลิบัน แต่ไม่สามารถจับกุมได้” อัญชนา กล่าว

จากการเมืองสู่ครอบครัว ผู้หญิงชาวอัฟกานิสถานยังต้องเผชิญความรุนแรง อัญชนา กล่าวถึงรายงานของ CEDAW ที่ระบุว่า รัฐบาลอัฟกานิสถานได้ออกกฎหมายป้องกันความรุนแรงต่อสตรีโดยบุคคลในครอบครัว และกำหนดการศึกษาภาคบังคับไว้ 9 ปี แต่ในทางปฏิบัติพบกลุ่มตาลิบันใช้พื้นที่โรงเรียนเป็นฐานที่มั่น ซึ่งส่งผลกระทบต่อการศึกษาของเด็กอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ เมื่อเกิดการสู้รบกันระหว่างฝ่ายตาลิบันกับฝ่ายรัฐบาล นอกจากนี้ กลุ่มตาลิบันยังห้ามครูชายสอนนักเรียนหญิง-ครูหญิงสอนนักเรียนชาย

ขณะที่รายงานของฮิวแมนไรท์วอทช์ (Human Rights Watch) พบว่า ใน ปี 2556 ผู้หญิงอัฟกานิสถานครึ่งหนึ่งที่ต้องโทษถูกคุมขังในเรือนจำ เป็นข้อหาที่เกี่ยวกับการละเมิดศีลธรรมตามหลักศาสนา เช่น ไม่แต่งกายให้ถูกต้องตามหลักศาสนา การหนีออกจากบ้าน ทั้งที่บางกรณี การหนีนั้นมีสาเหตุมาจากความรุนแรงในครอบครัว หรือถูกบังคับให้แต่งงาน อย่างไรก็ตาม การมีกฎหมายห้ามกระทำความรุนแรงในครอบครัว ก็ทำให้ผู้กระทำผิดถูกลงโทษได้เช่นกัน

อัญชนา ยังกล่าวถึง “ปฏิญญาร่วมระหว่างรัฐบาลอัฟกานิสถาน กลุ่มตาลิบัน และสหรัฐอเมริกา” ที่มีข้อตกลงสันติภาพในวันที่ 29 ก.พ. 2563 ซึ่งมีอยู่ 4 ข้อ ประกอบด้วย 1.การค้ำประกันเพื่อป้องกันการใช้ดินแดนอัฟกานิสถานโดยกลุ่มผู้ก่อการร้ายระหว่างประเทศหรือบุคคลใดๆ ต่อความมั่นคงของสหรัฐฯ และพันธมิตร 2.เส้นเวลาสำหรับการถอนกำลังสหรัฐฯ และพันธมิตรทั้งหมดออกจากอัฟกานิสถาน 3.การตั้งถิ่นฐานทางการเมืองที่เกิดจากการเจรจา และการเจรจาภายในอัฟกานิสถานระหว่างกลุ่มตาลิบันและทีมเจรจาที่ครอบคลุมของรัฐบาลอัฟกานิสถาน

และ 4.การหยุดยิงอย่างถาวรและครอบคลุม ซึ่งจะเห็นได้ว่า “ทั้งหมดเป็นเรื่องของกองทัพหรือกองกำลัง ไม่มีข้อใดเลยที่เกี่ยวข้องกับประชาชนพลเรือน อีกทั้งไม่ได้พูดถึงเด็กและสตรี” แต่การส่งเสริมให้ผู้หญิงเข้าไปมีส่วนร่วมบนโต๊ะเจรจาก็ไม่สามารถทำได้ เพราะผู้ที่เข้าร่วมก็ยังถูกลอบสังหาร ยังมีรายงานจาก หน่วยงานภารกิจพิเศษขององค์การสหประชาชาติในอัฟกานิสถาน (UNAMA) ที่พบว่า ในปี 2563 ผู้หญิงร้อยละ 13 ได้รับบาดเจ็บและเสียชีวิต ในจำนวนนี้ร้อยละ 34เกิดจากฝ่ายรัฐบาลและกองกำลังระหว่างประเทศ ส่วนอีกร้อยละ 43เกิดจากกลุ่มตาลิบัน

“จะพูดว่าคนที่หลบหนีทั้งหมดเป็นคนที่ทำงานให้สหรัฐอเมริกาก็ไม่ได้ เพราะว่ามันจะมีกลุ่มเยาวชน กลุ่มวัยรุ่นที่เขาต้องการคุณภาพชีวิตที่ดีด้วยเหมือนกัน ที่ไม่อาจจะเห็นได้ว่าตาลิบันปกครองจะทำให้เขาได้รับสิ่งนั้น” อัญชนา กล่าว

SCOOP@NAEWNA.COM

#SootinClaimon.Com : ขอบคุณแหล่งข้อมูล : หนังสือพิมพ์แนวหน้า

https://www.naewna.com/likesara/596649

สกู๊ปแนวหน้า : ดึงดูด‘ต่างชาติทักษะสูง’ อีกปัจจัยขับเคลื่อนเศรษฐกิจ

วันอาทิตย์ ที่ 22 สิงหาคม พ.ศ. 2564, 06.00 น.

“การนำเข้าแรงงานที่มีทักษะ ซึ่งบางคนอาจเรียกว่า Skill Migrant หรือ Knowledge Migrant จึงเป็นเครื่องมือสำคัญอันหนึ่งที่ทำให้ประเทศไทยสามารถขับเคลื่อนการพัฒนาประเทศต่อไปได้โดยไม่ติดขัด แต่ที่ผ่านมาเราเน้นการนำเข้าแรงงานไร้ฝีมือหรือกึ่งฝีมือเข้ามาเป็นหลัก เรายังไม่มีเป้าหมายดึงดูดแรงงานที่มีทักษะอย่างชัดเจน เพราะฉะนั้นเราจำเป็นต้องเตรียมการและพัฒนานโยบายเหล่านี้ให้เกิดขึ้น”

คำกล่าวของ ผศ.ดร.สักกรินทร์ นิยมศิลป์ นักวิชาการสถาบันวิจัยประชากรและสังคม มหาวิทยาลัยมหิดล ในการบรรยาย (ออนไลน์) หัวข้อ “การดึงดูดแรงงานที่มีทักษะ” ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งในชุดงานการบรรยาย “นโยบายนำเข้าแรงงานข้ามชาติในยุค Global Citizen” เมื่อเร็วๆนี้ โดย ผศ.ดร.สักกรินทร์เริ่มต้นด้วยการกล่าวถึง “แผนยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี (2561-2580)” ตั้งเป้ายกระดับสู่ประเทศรายได้สูงมุ่งเน้นอุตสาหกรรมที่เพิ่มมูลค่า

นั้นทำให้มีความต้องการแรงงานที่มีทักษะถึง 2.3 ล้านคนในอีก 20 ปีข้างหน้า และ 2.5 แสนคนในปี 2570 อย่างไรก็ตาม ไทยนั้นขาดแคลนแรงงานด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี หรือบางส่วนแม้จะมีแต่ก็ยังจำเป็นต้องได้รับการฝึกอบรมเพิ่มขึ้น อีกทั้งต้องเน้นการถ่ายทอดเทคโนโลยีให้เข้มข้นขึ้น บวกกับการที่ประเทศไทยเข้าสู่สังคมสูงวัย ดังนั้นการขาดแคลนแรงงานทักษะจะเป็นปัญหาสำคัญในอนาคต

ผศ.ดร.สักกรินทร์ เล่าถึงประสบการณ์ที่เคยพูดคุยกับชาวต่างชาติซึ่งอยู่ในประเทศไทย ทั้งที่เป็นแรงงานทักษะและผู้เกษียณอายุแล้ว พบปัญหาที่ทำให้นโยบายดึงดูดแรงงานข้ามชาติที่มีทักษะเข้ามาทำงานในประเทศไทยได้ยาก อาทิ 1.กฎหมายคนเข้าเมืองล้าสมัย เน้นใช้บังคับเกี่ยวกับการควบคุมคนเดินทางเข้า-ออกประเทศโดยยังไม่มีการปรับปรุงให้ยืดหยุ่นตามแนวคิดการพัฒนาประเทศ

เช่น ยังบังคับให้ชาวต่างชาติทุกคนต้องรายงานตัวทุกๆ 3 เดือน โดยไม่แยกแยะว่าเป็นแรงงานไร้ฝีมือหรือแรงงานฝีมือ อีกทั้งยังใช้วิธีกรอกเอกสารมากมายแทนที่จะนำเทคโนโลยีแพลตฟอร์มเข้ามาใช้อย่างมีประสิทธิภาพ ดังจะเห็นได้จากช่วงที่ไวรัสโควิด-19 เริ่มระบาดในช่วงแรกๆ ชาวต่างชาติต้องไปต่อคิวยาวเหยียดที่สำนักงานตรวจคนเข้าเมือง (ตม.) เพื่อต่อวีซ่า และแม้จะมีระบบลงทะเบียนออนไลน์ แต่ก็พบว่าระบบล่มหลายครั้ง

2.เน้นการแก้ไขปัญหาเฉพาะหน้ามากกว่าระยะยาว ซึ่งควรมีข้อมูลว่าแต่ละอาชีพขาดแคลนเท่าไร มีความต้องการเท่าไร 3.ขาดการบูรณาการข้อมูลระหว่างหน่วยงานต่างๆ เช่น กระทรวงแรงงาน ออกใบอนุญาตทำงาน (Work Permit) มีอายุ 2 ปีขณะที่ ตม. จะต่อวีซ่าให้ครั้งละ 1 ปี โดยในหลายประเทศ 2 อย่างนี้จะเชื่อมโยงเป็นฐานข้อมูลเดียวกัน แรงงานยื่นขอเพียงจุดเดียวหากผ่านก็จะได้ทั้ง 2 อย่างพร้อมกัน

4.วิธีการออกใบอนุญาตทำงานยังไม่ปรับเปลี่ยนให้ตอบสนองโลกยุคดิจิทัล แรงงานยุคใหม่หลายคนทำงานผ่านระบบออนไลน์ ไม่ได้อยู่ประจำสำนักงาน หรือแม้แต่เป็นอาชีพอิสระ (Freelance) ไม่ได้ทำงานกับนายจ้างเพียงคนเดียว ซึ่งเมื่อไม่มีสัญญาจ้างระยะยาวก็ไม่สามารถขอใบอนุญาตทำงานได้ แต่เมื่อไม่มีใบอนุญาตทำงานแล้วมาทำงานมีรายได้ในประเทศไทยก็จะถูกจับกุมดำเนินคดี

5.การดึงดูดแรงงานทักษะยังไม่มีนโยบายแบบเชิงรุก เมื่อเปรียบเทียบกับต่างประเทศ เช่น สิงคโปร์ มีการตั้งหน่วยงานขึ้นตรงกับสำนักนายกรัฐมนตรีเพื่อดึงดูดคนที่สิงคโปร์ต้องการเข้ามา มีการสร้างแรงจูงใจ อาทิ การให้สัญชาติหรือให้สถานะผู้พำนักถาวรขณะที่ จีน ให้ทุนวิจัย อุดหนุนค่าที่พักและทุนการศึกษาบุตร เพื่อดึงดูดให้ชาวต่างชาติตลอดจนชาวจีนที่ไปอยู่ต่างแดนให้เข้าไปหรือกลับไปทำงานในประเทศจีนมากขึ้น

“แม้ว่าเราจะมี Smart VISA โดย BOI (สำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมการลงทุน) ใช้เป็นเครื่องมือในการอำนวยความสะดวกให้กับคนที่มีทักษะให้มาทำงานในพื้นที่ EEC (โครงการระเบียงเศรษฐกิจภาคตะวันออก) แต่ว่ายังมีปัญหาข้อจำกัดเยอะ Paperwork (ขั้นตอนงานเอกสาร) เยอะ มีอนุกรรมการหลายคณะเข้ามาพิจารณากลั่นกรองมากมาย มีการกำหนดคุณสมบัติขั้นสูงเยอะมาก เงินเดือนหลายแสนถึงจะขอ Smart VISA ได้ ซึ่งคนหนุ่ม-สาวรุ่นใหม่ บางคนเขามีทักษะแต่เงินเดือนอาจจะไม่ถึง หรือบางคนอยู่เมืองไทยอยู่แล้วแต่ไม่ได้มีวีซ่าทำงาน เพราะฉะนั้นเราก็ควรจะครอบคลุมคนกลุ่มนี้มากขึ้นด้วย ลดคุณสมบัติลงมาโดยเฉพาะเงินเดือนขั้นสูง” ผศ.ดร.สักกรินทร์ ระบุ

ผศ.ดร.สักกรินทร์ เสนอแนะว่า ควรทำแนวคิด “พลเมืองโลก (Global Citizenship)” มาปรับใช้เพื่อเปิดมุมมองให้กว้างขึ้น อาทิ 1.มีนโยบายเชิงรุก เช่น ทำให้วีซ่ามีหลากหลายประเภทเพื่อให้ครอบคลุมมากขึ้นโดยเฉพาะกลุ่ม Freelance รวมถึงบูรณาการฐานข้อมูลวีซ่าและใบอนุญาตทำงานเพื่อความสะดวกของแรงงานในการยื่นขอ 2.ปรับปรุง Smart VISA ให้มีความยืดหยุ่นมากขึ้น และนำดิจิทัลแพลตฟอร์มมาใช้ กำหนดหลักเกณฑ์คุณสมบัติที่ต้องการให้ชัดเจน อีกทั้งควรมีคะแนนสำหรับชาวต่างชาติที่ทำงานในไทยอยู่แล้วมาเป็นเวลานานด้วย เพราะคนเหล่านี้อยู่มาจนเข้าใจประเทศไทยเป็นอย่างดี

3.อนุญาตให้ชาวต่างชาติกลุ่มเกษียณอายุแล้วเข้ามาพักอาศัยในประเทศไทยทำงานได้ หลายคนเป็นผู้เชี่ยวชาญและยังสามารถทำงานได้ การไม่อนุญาต
ให้ทำงานเท่ากับประเทศไทยเสียโอกาส 4.ขยายข้อตกลงร่วมรับมาตรฐานวิชาชีพกับต่างประเทศซึ่งปัจจุบันไทยก็มีอยู่แล้วกับกลุ่มประชาคมอาเซียนใน 8 อาชีพ แต่ยังมีข้อจำกัดซึ่งต้องแก้ไข รวมถึงขยายออกไปให้กว้างมากขึ้น

5.ส่งเสริมให้สถาบันการศึกษาของไทยร่วมมือกับต่างประเทศมากขึ้น เช่น การก่อตั้งวิทยาเขตของสถาบันการศึกษาชั้นนำ เห็นได้จากเพื่อนบ้านอาเซียนอย่างมาเลเซียและสิงคโปร์ มีมหาวิทยาลัยระดับนานาชาติหลายแห่งมาเปิดสาขาในประเทศดังกล่าว ทำงานทั้งด้านการสอนและการวิจัย อันดับมหาวิทยาลัยของสิงคโปร์และมาเลเซียจึงสูงขึ้นเรื่อยๆ ด้วยในอันดับโลก เพราะมีการเชื่อมโยงและถ่ายทอดความรู้ และ 6.จูงใจคนไทยในต่างแดน นอกจากผู้เชี่ยวชาญต่างชาติแล้ว ยังมีคนไทยอีกไม่น้อยเป็นแรงงานทักษะสูงทำงานอยู่ในต่างประเทศ เช่น แพทย์ สถาปนิก ซึ่งประเทศอย่างจีน สิงคโปร์ อิสราเอล มีนโยบายทั้งการให้ทุนวิจัย เชิญมาเป็นอาจารย์

ทำให้เกิดการแลกเปลี่ยนเรียนรู้และการพัฒนาทักษะในประเทศเกิดขึ้นได้รวดเร็ว!!!

SCOOP@NAEWNA.COM

#SootinClaimon.Com : ขอบคุณแหล่งข้อมูล : หนังสือพิมพ์แนวหน้า

https://www.naewna.com/likesara/596487

สกู๊ปแนวหน้า : ‘อธิปไตยทางอาหาร’ ยุติวงจรเกษตรกร‘เจ็บ-จน’

วันเสาร์ ที่ 21 สิงหาคม พ.ศ. 2564, 02.00 น.

“เมื่อครั้งยังหนุ่มแกเคยทํานา มุ่งเอาหลังสู้ฟ้า…ปลูกข้าวให้คนกิน หนี้สินล้นตัวเพราะมัวแต่ทํานา ไม่เคยเรียนรู้วิชา…ที่นาก็หลุดลอย” ท่อนหนึ่งจากเพลง “ลุงขี้เมา” ของวงคาราบาว เป็นหนึ่งในหลายๆ สื่อที่สะท้อนชีวิต “ชาวนา” (หรืออาจรวมถึงอาชีพเกษตรกรในภาพรวม) ว่าเป็นอาชีพที่ทำแล้ว“เจ็บ-จน” หนี้สินพะรุงพะรัง ทั้งที่ไทยเป็นประเทศหนึ่งที่ส่งออกสินค้าเกษตรมากเป็นอันดับต้นๆ ของโลก และแม้ว่ารัฐบาลหลายชุดที่ผ่านมาจะพยายามออกนโยบายช่วยเหลือเกษตรกรครั้งแล้วครั้งเล่า แต่ดูจะไม่ได้ช่วยยุติปัญหานี้ได้เท่าไรนัก

หรือบางทีอาจจะต้องเปลี่ยนกันถึงโครงสร้าง? ดังที่ผศ.ดร.วีระ หวังสัจจะโชค อาจารย์ภาควิชารัฐศาสตร์และรัฐประศาสนศาสตร์ คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวรบรรยายหัวข้อ “อธิปไตยทางอาหาร สิทธิชาวนา และประชาธิปไตย” ในงานเสวนา (ออนไลน์) เสวนาใต้ชายคาประชากร จัดโดยสถาบันวิจัยประชากรและสังคม มหาวิทยาลัยมหิดล เมื่อเร็วๆ นี้

ผศ.ดร.วีระ เริ่มต้นด้วยการอธิบายคำว่า “อธิปไตยทางอาหาร (Food Sovereignty)” ซึ่งเป็นคำที่อาจไม่ค่อยคุ้นหูคนทั่วไปนักเมื่อเทียบกับอธิปไตยทางการเมือง อันหมายถึงการที่ประเทศมีเอกราชไม่ตกเป็นเมืองขึ้นใคร สามารถปกครองโดยใช้กฎหมายของตนเองและได้รับการยอมรับจากนานาชาติ แต่เชื่อว่าหลายคนน่าจะคุ้นกับคำว่า “ความมั่นคงทางอาหาร (Food Security)” มากกว่า เพราะใช้กันทุกวงการตั้งแต่ภาครัฐ เอกชนและประชาสังคม

ซึ่งก่อนจะเริ่มทำวิจัยเรื่องนี้ มีคำถามมากมายเกิดขึ้น เช่น “ทำไมประเทศที่ผลิตอาหารถึงมีปัญหาความหิวโหย?” อาทิ อินเดีย หรือหลายประเทศในทวีปแอฟริกา, “ทำไมประเทศที่ผลิตโกโก้-กาแฟ มีกระทั่งปัญหาค้ามนุษย์ในภาคเกษตร?” อาทิ เคนยา ไอวอรีโคสต์ (โกตดิวัวร์) เป็น 2 ประเทศต้นทางที่ปลูกกาแฟและโกโก้ตามลำดับ และคน 2 ประเทศนี้มีกำลังทรัพย์พอจะเข้าไปดื่มกาแฟในร้านแบรนด์ดัง หรือซื้อช็อกโกแลตแบรนด์หรูหรือไม่, “ทำไมข้าวเปลือกถูกแต่ข้าวสารแพง?” เป็นปัญหาที่พบในประเทศไทย และทำให้ชาวนายังยากจน เป็นต้น

“แนวคิดอธิปไตยทางอาหาร เป็นแนวคิดที่เกิดขึ้นเพื่อตอบโจทย์ว่าจะทำอย่างไรให้ผู้ผลิตอาหารอย่างเกษตรกร อย่างชาวนา จะสามารถควบคุม Chain (ห่วงโซ่) ขนาดใหญ่
ที่เราเรียกว่าระบบอาหาร ในฐานะที่เขามีอธิปไตยในการควบคุม
ระบบอาหารด้วยตัวเอง เริ่มตั้งแต่เมล็ดพันธุ์เป็นของเขาไหม? กระบวนการผลิตเขาควบคุมดูแลเองได้ไหม? การแปรรูปเขาต้องทำอย่างไร? การตลาดเป็นธรรมหรือไม่?

กระบวนการทั้งหมดนี้กลายเป็นส่วนหนึ่งว่า อธิปไตยทางอาหารพยายามนำเสนอว่า เกษตรกรจะสามารถมีอำนาจในการดูแลระบบอาหาร และเป็นเจ้าของทรัพยากรที่ตัวเองผลิตได้มากขนาดไหน? ไม่ใช่ตัวเองผลิตแต่ไม่สามารถซื้อผลผลิตปลายทางที่ตัวเองเป็นผู้สร้างขึ้นมาเองได้ เพราะฉะนั้นในงานของผมเริ่มมาจากการตั้งคำถามว่ามันจะมีประเทศไหนบ้างที่ใช้อธิปไตยทางอาหารในการต่อสู้ และสามารถทำให้เรื่องของชาวนากลายเป็นประเด็นที่ถูกรับรองไว้ในสถาบันทางการเมือง และใช้ประเด็นอธิปไตยทางอาหารในการเปลี่ยนแปลงประเทศ” ผศ.ดร.วีระ กล่าว

ก่อนจะเล่าต่อ ผศ.ดร.วีระ พาย้อนกลับไปหาคำว่าความมั่นคงทางอาหารอีกครั้ง พร้อมกับตั้งคำถามว่า “เมื่อทุกภาคส่วนใช้คำว่าความมั่นคงทางอาหารกันหมด แล้วความหมายตรงกันหรือไม่?” ทั้งนี้ “ความมั่นคงทางอาหารในบางความหมายอาจไม่ใช่เป็นไปเพื่อประโยชน์ของเกษตรกรหรือแม้แต่ผู้บริโภค” ซึ่งต้องไปเชื่อมโยงกับอีกคำหนึ่งคือ “เศรษฐกิจแบบเสรีนิยมใหม่ (Neoliberalism)” ที่ส่งเสริมการผลิตเพื่อการส่งออกและการค้าระหว่างประเทศ เน้นเปิดเสรีทางการค้าและเงินทุน

อนึ่ง พื้นฐานที่สุดของประเด็นความมั่นคงทางอาหารคือคำว่า “เพียงพอ” และนั่นเป็นที่มาของการส่งเสริมให้ผลิตอาหารจำนวนมากๆ นำไปสู่การนำวิทยาศาสตร์ (เช่น เครื่องมือและสารเคมีทางการเกษตร) มาใช้ และเน้นการเพาะปลูกหลายรอบต่อปี การผลิตไม่ได้เป็นไปเพื่อบริโภคอีกต่อไป เพราะอาหารเป็นทุน การผลิตมากๆ คือการสะสมทุนด้วยการนำอาหารไปขาย จากนั้นยังมีการส่งเสริมให้ทุกคน “เข้าถึง”อาหารจึงเป็นส่วนหนึ่งของการค้าเสรี

ในยุคนี้อาหารไม่ได้อยู่ในมือเกษตรกรอีกต่อไป แต่ไปอยู่ในมือนายทุน ทั้งทุนสารเคมี ทุนเมล็ดพันธุ์ ทุนเครื่องมือต่างๆ ไปจนถึงเจ้าของที่ดิน มีการร่วมมือกับข้อตกลงระหว่างประเทศเพื่อให้เกิดการแลกเปลี่ยนอาหารซึ่งกันและกัน การผลิตอาหารในยุคนี้จึงไม่ได้ตอบสนองผู้บริโภคในประเทศอีกด้วย หากเป็นเพียงผลิตเพื่อตอบสนองผู้บริโภคในต่างประเทศ องค์กรระดับโลกทั้งธนาคารโลก (World Bank) องค์การการค้าโลก (WTO) ต่างส่งเสริมการค้าเสรีและห้ามรัฐแทรกแซงไปจนถึงการพัฒนาผลผลิตแบบตัดต่อพันธุกรรม (GMO) ตามต้องการ

ผศ.ดร.วีระกล่าวว่า เกษตรกรได้ยินแบบนี้อาจคิดว่าเมื่อมีการแปรรูปผลผลิตแล้วก็จะเพิ่มมูลค่าได้ เกษตรกรจะได้มีรายได้เพิ่มขึ้น แต่ในความเป็นจริง กลับมีระบบสิทธิบัตร (TRIPs) เช่น ห้ามเก็บเมล็ดพันธุ์ไปปลูกเอง “เมื่อมาถึงขั้นนี้เกษตรกรก็ไม่มีอำนาจควบคุมชีวิตตนเองอีกต่อไป” เมล็ดพันธุ์กับสารเคมีก็ต้องซื้อ ที่ดินก็ต้องเช่า ขายเองก็ไม่ได้ต้องไปฝากตลาดกลางเพื่อให้ส่งออก

เมื่อแนวคิดความมั่นคงทางอาหารมีปัญหาแบบข้างต้น แนวคิดอธิปไตยทางอาหารจึงถือกำเนิดขึ้นจากการเคลื่อนไหวของขบวนการชาวนาระดับโลก (La Via Pampesina) บวกกับ
คำถามของนักวิชาการเกี่ยวกับสิ่งที่เกิดขึ้นตลอดช่วงเวลาที่ผ่านมา เช่น อุตสาหกรรมเกษตร “แนวคิดอธิปไตยทางอาหารต้องการกำหนดความสัมพันธ์ใหม่” เช่น เกษตรกรอยู่ตรงไหนของระบบอาหาร? ทรัพยากรมีการจัดสรรใหม่อย่างไร? มีความเป็นธรรมหรือไม่? นั่นหมายถึงประเด็น “สิทธิ” ทั้งของชนพื้นเมือง เกษตรกร และชุมชนในการดูแลทรัพยากรของตนเอง

“สิทธิดังกล่าวมันกระทบหลายเรื่อง ไม่ว่าจะเป็นการจัดการที่ดิน การเก็บ พัฒนาเมล็ดพันธุ์โดยเกษตรกรเอง การลดใช้สารเคมีที่มาจากบริษัทข้ามชาติ และบริษัทข้ามชาติก็Lobby (วิ่งเต้น) ผ่านรัฐบาลให้มีนโยบายสนับสนุนสารเคมี จะทำอย่างไร? อธิปไตยทางอาหารจึงพยายามตีกรอบว่าผลิตสำหรับเกษตรกรได้ไหม? เกษตรกรเป็นเจ้าของเกษตรกรนี้ได้ไหม? ถ้าเกษตรกรไม่สามารถเป็นเจ้าของผลผลิตของตัวเองหรือไม่สามารถดูแลระบบอาหารด้วยตัวเอง สุดท้ายต่อให้อาหารแพง อาหารดีการค้าขายเจริญรุ่งเรืองอย่างไร เกษตรกรจะไม่มีวันได้ลืมตาอ้าปาก เพราะมันมี Chain ขนาดยาวทั้งในประเทศและระหว่างประเทศ” ผศ.ดร.วีระ ระบุ

ที่ประเทศโบลิเวีย การต่อสู้ของชาวนานำไปสู่การวางกติกาความสัมพันธ์ระหว่างเกษตรกรกับพรรคการเมืองหลักอธิปไตยทางอาหารกลายเป็นนโยบายทางการเมือง และถูกบัญญัติไว้ใน “รัฐธรรมนูญ” ตั้งแต่“คำปรารภ” ที่มีคำว่า “แผ่นดินแม่ (Mother Earth)” ที่พูดถึงธรรมชาติ ต้นไม้ วัฒนธรรม ความเป็นมนุษย์ ความหลากหลายของคนในประเทศ อธิปไตยของประเทศที่ไม่ลืมชุมชน

และเมื่อไปดูบทบัญญัติเป็นรายมาตรา จะพบหลายมาตราที่สอดคล้องกับคำปรารภข้างต้น ทั้งการกระจายอำนาจสู่ท้องถิ่นเพื่อคุ้มครองชนพื้นเมือง เขตอำนาจของชนพื้นเมืองในการจัดการทรัพยากรของตนเอง ศาลและกระบวนการยุติธรรมว่าด้วยสิ่งแวดล้อมทางการเกษตร มีแม้กระทั่งการบัญญัติว่าห้ามสนับสนุน GMO ซึ่งหากมองแบบทั่วไป ประเด็นย่อยแบบนี้ไม่ควรอยู่ในกฎหมายแม่บทอย่างรัฐธรรมนูญ แต่โบลิเวียนั้นให้ความสำคัญ และแม้ว่าในทางปฏิบัติอาจยังมีปัญหา มีความขัดแย้ง แต่ก็ถือเป็นความพยายามที่จะดำเนินการไปในทิศทางนี้

“มีประเด็นหนึ่งซึ่งสำคัญสำหรับอธิปไตยทางอาหาร คือการส่งเสริมสิ่งที่เรียกว่าเกษตรกรรายย่อย ในที่นี้เขาบอกว่าการทำสิ่งที่เรียกว่า Small Scale Farming (การเกษตรใช้พื้นที่น้อย)ถือว่าเป็นส่วนหนึ่งในการสร้างอธิปไตยทางอาหาร ที่ผู้ผลิตเป็นเจ้าของพื้นที่ของตนเองได้ และผู้ซื้อสามารถมี Choice (ทางเลือก)ในการเลือกผลผลิตที่มีลักษณะเฉพาะประจำถิ่น ไม่ว่าจะเป็นข้าว อาหาร หรือแม้แต่สุรา-เบียร์ ถ้าตั้งหน่วยการผลิตย่อยๆ เราจะมี Choice มากขึ้น” ผศ.ดร.วีระ กล่าว

อย่างไรก็ตาม ข้อควรระวังอย่างหนึ่งคือ “เมื่อพูดถึงเกษตรกรรายย่อยไม่ได้หมายถึงเกษตรกรจะต้องอยู่แบบต้มผักต้มเกลือกิน แต่เกษตรกรรายย่อยสามารถบริโภค ใช้เทคโนโลยีและพัฒนาตนเองได้” เพียงแต่ต้องไม่ให้อธิปไตยทางอาหารตกไปอยู่ในมือของทุนใหญ่ทั้งในประเทศและข้ามชาติ ทั้งนี้ สุดท้ายแล้วจะเป็นไปได้หรือไม่ที่แนวคิดเรื่องอธิปไตยทางอาหารจะถูกนำมาพูดคุยกันอย่างจริงจัง

เพื่อเป็นประโยชน์กับทั้งผู้ผลิตและผู้บริโภคมากกว่านี้!!!

SCOOP@NAEWNA.COM