ประธานาธิบดีสหรัฐอเมริกา บารัก โอบามา รู้ดีว่า ตำนานนโยบายต่างประเทศของเขาที่มีต่ออาเซียนในช่วง 8 ปีที่ผ่านมา จะเป็นสิ่งที่ประวัติศาสตร์จะจารึกไว้อย่างแน่นอน ทำให้ตัวเขาเองต้องออกมาเล่นลูกด้วยการผูกมิตรกับผู้นำอาเซียนเอง โดยเฉพาะในวาระที่สอง นอกจากนั้น จะพบว่า บทบาทของรัฐมนตรีต่างประเทศจอห์น แคร์รี คนนี้ แทบจะไม่มีเลย มีความลับอีกอย่างคือ แคร์รีเข้ากับผู้นำอาเซียนไม่ค่อยได้ ถึงแม้ว่าจะเคยรบมาในสงครามเวียดนามก็ตาม

                      ในที่ประชุมซันนี่แลนด์ รัฐแคลิฟอเนียร์ ในช่วงสองวันนี้ แสดงให้ถึงความมุ่งมั่นของโอบามาในการเสริมสร้างสัมพันธไมตรีกับอาเซียนให้สืบทอดต่อไปในอนาคต ถึงแม้ว่าจะมีประธานาธิบดีคนละพรรคการเมืองที่ต่างกันเข้ามาในต้นปีหน้าก็ตาม

                      ยิ่งในช่วงหนึ่งปีนี้ สหรัฐอเมริกาจะมีอะไรแปลกๆ ออกมาจากปากนักการเมืองทั้งหลายทั้งปวง เพราะแต่ละคนต้องการหาเสียง นักการเมืองอเมริกันน่าสนใจมาก เพราะต้องเตรียมตัวอย่างดี การพูดจาและแสดงความคิดเห็นมีวันต่อวัน บางครั้งเป็นชั่วโมงต่อชั่วโมง เพื่อเรียกร้องเสียงสนับสนุนจากประชาชน จึงไม่แปลกคนอย่าง โดนัลด์ ทรัมป์ จึงมีคนนิยมชมชอบ ทางด้านการเมืองเปรียบเทียบ ทำให้คิดถึงนักการเมืองไทยที่ชื่อ สมัคร สุนทรเวช

                      สหรัฐอเมริการู้ดีว่า อาเซียนในองค์รวมมีความสำคัญต่อการเสริมสร้างฐานอิทธิพลทางด้านความมั่นคงหลังสงครามเย็น ในปัจจุบันจะพบว่าสหรัฐอเมริกาไม่ได้นิ่งนอนใจอะไรเลย พยายามอย่างยิ่งที่จะจีบอาเซียนในทุกๆ ด้าน ซึ่งต่างจากประธานาธิบดีอเมริกันคนก่อน

                      โอบามารู้ดีว่าสัมพันธ์สหรัฐกับอาเซียนจะยั่งยืนได้นั้น ต้องสร้างความสนิทสนมในระดับผู้นำก่อน เพราะมีผลตามมาแน่นอน เพราะผู้ใหญ่สั่งได้ ตามปกติผู้นำแต่ละประเทศไม่มีเวลาให้ซึ่งกันและกัน ประชุมเสร็จต่างฝ่ายต่างแยกย้าย เพราะแต่ละคนมีเรื่องที่ตนเองให้ความสำคัญและต้องทำ ไม่มีเวลาให้กันและกัน

                      สำหรับโอบามา จะพบว่าเขาพยายาม ตอนนี้คุยได้ว่าเป็นผู้นำอเมริกันคนเดียวที่ได้พบปะผู้นำอาเซียนทุกประเทศ นอกจากนั้นยังเดินทางไปเกือบทุกประเทศอาเซียน (ยกเว้น ลาว และเวียดนาม โอบามามีแผนการเดินทางเยือนทั้งสองประเทศในเดือนพฤษภาคม)

                      โอบามาโชคดีครับ ที่ได้พบปะผู้นำอาเซียนก่อนใครเพื่อน ในช่วงต้นๆของการเริ่มประชาคมอาเซียน ทำให้สหรัฐอเมริกามีปากมีเสียงมากขึ้น ที่ประชุมได้ออกแถลงการณ์ร่วม เรียกว่า “หลักการซันนี่แลนด์” เพื่อแสดงให้เห็นถึงความมั่นใจของผู้นำทั้งสองฝ่ายที่จะทำให้สัมพันธ์นี้มีเข้มข้นยิ่งๆ ขึ้น

                      ทั้งรัสเซียและจีนก็จะมีการประชุมสุดยอดเหมือนกันกับผู้นำอาเซียน วันที่ 19-20 พฤษภาคม ที่เมืองโซชิ ประธานาธิบดีวลาดีมีร์ ปูติน ได้เชิญผู้นำอาเซียนเรียบร้อยแล้ว ส่วนจีนได้เชิญผู้นำอาเซียนในเดือนกันยายน ที่กรุงเวียงจันทน์ ปีนี้เป็นปีที่อาเซียนต้องแสดงฝีมือเต็มที่ในการแสดงบทบาทในเวทีการเมืองระหว่างประเทศ

                      โอบามารู้ดีว่าอาเซียนไม่สามารถหลีกเลี่ยงการผูกมิตรกับจีนได้ แต่ละประเทศยังต้องพึ่งจีน เพราะเป็นตลาดสินค้าเข้าที่ใหญ่ที่สุดของอาเซียน พูดง่ายๆ คือ อาเซียนเข้าหาจีนเพราะเรื่องเศรษฐกิจ ส่วนอาเซียนเข้าหาสหรัฐอเมริกานั้น เป็นประเด็นความมั่นคง

                      อาเซียนเป็นองค์กรที่มีมนต์ขลังมาก อาเซียนไม่ได้เป็นองค์กรแข็งหรืออ่อนเกินไป ทำให้มหาอำนาจอยากคบหาสมาคมกับผู้นำอาเซียน จึงไม่แปลกที่ผู้นำมหาอำนาจอุตส่าห์มาพบปะอาเซียน ถึงแม้ว่าจะต้องใช้เวลาในการเดินทางมายังอาเซียนเป็นวันๆ ก็ตาม

                      ในขณะที่ประชาคมอาเซียนกำลังพัฒนาต่อไปเรื่อยๆ ไทยไม่ควรพลาดโอกาส ไทยมีที่ตั้งอยู่ใจกลางของผืนแผ่นดินเอเชียอาคเนย์ ไทยต้องใช้ให้เป็นประโยชน์ มหาอำนาจจะไม่มีทางปล่อยวางอาเซียนให้อยู่เฉยๆ เด็ดขาด

                      ไทยเป็นพันธมิตรสหรัฐและมีสัมพันธ์ที่ดีกับจีนและรัสเซีย มีอำนาจต่อรองมากกว่าประเทศอื่นๆ ในภูมิภาค ประเด็นสำคัญคือเราต้องทำการบ้าน

                      ผู้นำไม่พูดจาเลอะเทอะ ต้องกล้าทำ พร้อมรับผิดชอบ

————————