ศาสตร์เกษตรดินปุ๋ย : ขอบคุณแหล่งข้อมูล : หนังสือเทคโนโลยีชาวบ้าน

http://info.matichon.co.th/techno/techno.php?srctag=05050151058&srcday=2015-10-15&search=no

วันที่ 15 ตุลาคม พ.ศ. 2558 ปีที่ 28 ฉบับที่ 609

รายงานพิเศษดูงานเกษตรเมืองสิงห์ เมืองคนมีความสุขสูงสุด

พานิชย์ ยศปัญญา

สัมภาษณ์ ผอ. กศน. จังหวัดสิงห์บุรี ผอ. สันติ ต่วนชะเอม “งาน กศน. สิงห์บุรี เป็นประโยชน์แก่ชาวบ้านจริงๆ”

สำนักงาน กศน. จังหวัดสิงห์บุรี เป็นหน่วยงานทางการศึกษา ตามพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พุทธศักราช 2542 และที่แก้ไขเพิ่มเติม พุทธศักราช 2545 ปัจจุบันตั้งอยู่ เลขที่ 115 ถนนสิงห์บุรี-ลพบุรี ตำบลม่วงหมู่ อำเภอเมืองสิงห์บุรี จังหวัดสิงห์บุรี

ถือว่า สำนักงาน กศน. จังหวัดสิงห์บุรี มีความใกล้ชิดกับชาวบ้านมากที่สุดองค์กรหนึ่ง

ทีมงานนิตยสารเทคโนโลยีชาวบ้าน มีโอกาสสัมภาษณ์ ผอ. สันติ ต่วนชะเอม ผู้อำนวยการ สำนักงานการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยจังหวัดสิงห์บุรี

มีเรื่องราวหลากหลาย

ลองติดตามกันดู

งานใหญ่…สร้างคนสร้างงาน

ตาม พ.ร.บ. การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย เรามีงาน 3 งานใหญ่ๆ คือการศึกษาขั้นพื้นฐาน การศึกษาต่อเนื่อง และการศึกษาตามอัธยาศัย

การศึกษาขั้นพื้นฐาน…เรามีผู้ใช้บริการกว่า 3,900 คน คิดเป็นสัดส่วน ประมาณ 2 เปอร์เซ็นต์ ของประชากรทั้งหมดในจังหวัดสิงห์บุรี การศึกษาขั้นพื้นฐาน ได้แก่ นำนักเรียนหรือบุคคลที่ขาดโอกาสทางการศึกษา ให้ได้รับการศึกษา มีหลักสูตรสายสามัญคือ ประถม ม.ต้น ม.ปลาย เรามีครูสอนคนเหล่านี้ ที่เรียกว่า ครู กศน.

อีกส่วนหนึ่งของการศึกษาขั้นพื้นฐานคือ การเทียบระดับการศึกษา การศึกษาประเภทนี้ใช้เวลาให้คุ้มค่า จากการประกอบอาชีพอยู่แล้ว แต่ขาดวุฒิทางการศึกษาหรือสายสามัญ จะมีขั้นตอนระเบียบวิธีการปฏิบัติ นักศึกษาเทียบระดับปัจจุบันมีเรียนอยู่ 49 คน เป็นผู้ที่มีอาชีพ มีรายได้อยู่แล้ว…เรามี ปวช. 45 คน เรียนธุรกิจสถานพยาบาล อำเภอค่ายบางระจัน

อีกโครงการหนึ่ง ทำร่วมกับวิทยาลัยเกษตรและเทคโนโลยีสิงห์บุรี นำเกษตรกรที่มีอาชีพเพาะปลูก ที่อำเภอค่ายบางระจัน มีนักเรียนกว่า 10 คน

การศึกษาต่อเนื่อง…เป็นการยกระดับรายได้ของประชากร เป็นเรื่องของการสอนอาชีพ เริ่มจากสอนที่เขาไม่เป็น สอนเพิ่มทักษะที่เขาเป็นอยู่แล้ว เพื่อการประกอบอาชีพให้มีรายได้มากยิ่งขึ้น อันนี้ กศน. สิงห์บุรี ทำตามนโยบายของ กศน. ส่วนกลาง เราได้บูรณาการ ให้สอดคล้องกับยุทธศาสตร์ของจังหวัด แนวทางในการประกอบอาชีพ เรายึดตามแนวทางการพัฒนาอาชีพสิงห์บุรีเป็นหลัก ยุทธศาสตร์จังหวัดต้องการอาชีพอะไรบ้าง จะสร้างงาน สร้างคนในจังหวัด กศน. ก็สำรวจ โดยใช้ ครู กศน. ตำบล จากนั้นนำข้อมูลมาวิเคราะห์และตัดสินใจ แล้วนำเอาวิชาต่างๆ เข้าไปสอน

การศึกษาตามอัธยาศัย…เรามีห้องสมุดประชาชนอำเภอทั้งหมด 6 แห่ง ในจำนวนทั้งหมดนี้ ห้องสมุดอำเภอท่าช้าง เป็นห้องสมุดเฉลิมราชกุมารี สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี…ห้องสมุดทุกแห่งเป็นแหล่งเรียนรู้ ไม่ว่าจะเป็นสื่อสิ่งพิมพ์หรือสื่ออิเล็กทรอนิกส์ต่างๆ เราคอยให้บริการประชาชนในพื้นที่ เรามีรถโมบาย คือห้องสมุดเคลื่อนที่ คอยบริการประชาชนในพื้นที่ทุกแห่ง กศน. จะนำไปให้บริการทุกพื้นที่ ไม่ว่าจะเป็นโรงเรียนหรือหน่วยงานราชการต่างๆ ที่ขอมา ในรถโมบายมีคอมพิวเตอร์โน้ตบุ๊กเพื่อค้นคว้าข้อมูลต่างๆ มีสื่อสิ่งพิมพ์ สื่อภาพเคลื่อนไหว เพื่อให้ชาวบ้านได้สนใจ สิ่งสำคัญที่มีอยู่ในรถคือ เรื่องของการประกอบอาชีพต่างๆ เพื่อให้ชาวบ้านได้นำความรู้ไปตัดสินใจในการประกอบอาชีพ รถมี 1 คัน เราบริการทั้งในระบบและนอกระบบ รอบของการออกบริการเดือนหนึ่ง 3-4 ครั้ง มีคนขอมาค่อนข้างมาก

รถโมบายของ กศน. ให้บริการโรงเรียนที่มีการเรียนการสอนในระบบด้วย

รถโมบายมีหนังสือการ์ตูน หนังสือสำหรับเด็กวัยเรียน

ในรถมีเจ้าหน้าที่คอยบริการ เช่น การเรียนรู้ การเล่มเกมส์ มีของรางวัลที่เรารับจากผู้ที่มีจิตกุศล เพื่อเป็นรางวัลให้เด็กนักเรียน

กิจกรรมที่เน้นกันคือ ความรู้เรื่องอาเซียน คอยสอดแทรกให้เด็กได้เรียนรู้

เป็นสิ่งหนึ่งที่ไปกระตุ้นให้เกิดความอยากรู้อยากเห็นของนักเรียนในระบบ

การจัดหนังสือ จัดเป็นชุด หากเป็นโรงเรียนตามระบบที่ขอมา เราจะใช้หนังสือเยาวชน หากออกเคลื่อนที่หรือไปตามชุมชนต่างๆ เราเสริมหนังสืออาชีพต่างๆ สิ่งหนึ่งที่ กศน. เห็นความสำคัญคือ การประกอบอาชีพ เรามีหนังสืออาชีพมากพอสมควร

ห้องสมุดอยู่กับที่ รถโมบายเราไปให้ความรู้แก่ผู้คนในชุมชน เพื่อให้บริการเข้าถึงชุมชนมากขึ้น

กศน. กับงานส่งเสริมการเกษตร

มีโดดเด่นหลายแห่ง

กศน. ให้ความสนใจ เพราะสิงห์บุรีเป็นเมืองเกษตรกรสิทธิศักดิ์ รม อีกอย่างหนึ่งยุทธศาสตร์ของจังหวัด เรื่องของการพัฒนาศักยภาพการทำเกษตรปลอดภัย เรามีการอบรม ให้ทักษะความรู้ เรามี ครู กศน. ตำบล 43 ตำบล เป็นผู้จัดการความรู้ จากเรื่องราวต่างๆ จะนำความรู้ไปให้ชาวบ้าน หากเรื่องที่ตนเองไม่ถนัด จะหาวิทยากรมาถ่ายทอดให้กับชาวบ้าน

เรื่องเกษตร ครูเราหลายคนมีทักษะ ยกตัวอย่าง เช่น ที่ตำบลไม้ดัด อำเภอบางระจัน มีการกำจัดวัชพืชอย่างได้ผล เรื่องคลองสวยน้ำใส มีการนำเอาผักตบชวามาใช้ สังเกตจากการหมัก นำมาทำปุ๋ยได้ ทางตำบลไม้ดัดนำมาปลูกมะนาวอย่างได้ผล ตอนนี้ครูเองและชาวบ้าน เป็นวิทยากรระดับประเทศ หลายหน่วยงานเชิญไปเป็นวิทยากร ตอนนี้ขยายออกไปปลูกหลายราย

อีกกลุ่มหนึ่งที่ได้ผลดีคือ การปลูกพืชปลอดสารพิษ เป็นพืชผักสวนครัว ที่อำเภอค่ายบางระจัน เป็นการเผยแพร่การเกษตรโดยการลดต้นทุน ซึ่งมีการใช้ปุ๋ยชีวภาพ ไม่ใช้สารเคมีในการปลูกผัก เป็นการลดจำนวนการทำนา เพราะเป็นที่ทราบกันดีว่า การทำนาเป็นเรื่องยากพอสมควร เนื่องจากภัยแล้ง ฝนไม่ตกต้องตามฤดูกาล ปัจจัยการผลิตบางอย่างน่าจะต้องใช้น้อยลง

ที่ตำบลไม้ดัด เป็นแหล่งเรียนรู้ของ กศน. มีคนมาเชิญไปเป็นวิทยากรการใช้ผักตบชวาให้เป็นประโยชน์

คุณสมบัติครู กศน. ส่วนกลางให้คัดเลือก…เป็นผู้มีวุฒิปริญญาตรี สายครู บางคนอาจจะไม่มีวุฒิทางครู จึงต้องพัฒนาศักยภาพ ทาง กศน. ก็พัฒนาศักยภาพในส่วนนี้ รวมทั้งพัฒนาทักษะการเข้าถึงประชาชน โดยยึดพื้นฐานของประชาชนเป็นหลัก โดย 1. ยึดความต้องการของประชาชนเป็นหลัก 2. ดูความพร้อมของประชาชน มีความพร้อมแค่ไหน

จากการที่ได้พัฒนาศักยภาพของครู จากนั้นครูก็จะไปทำหน้าที่ตามที่ได้รับมอบหมาย

การจะทำให้งาน กศน. บรรลุวัตถุประสงค์ บุคลากรจึงมีความสำคัญอย่างมาก ต้องมีความรอบรู้และทักษะในการดำเนินงาน ไม่ว่าจะเป็นการพัฒนารูปแบบต่างๆ เช่น การพูดจากับประชาชน เรื่องของเนื้องานครูต้องเข้าใจ เพื่อนำไปประยุกต์กับงานของตนเอง…ครูต้องมีจิตอาสา มองความต้องการของประชาชนเป็นหลักแล้วออกแบบการเรียนการสอน การประสานงานก็สำคัญ

เราจึงภูมิใจว่า งาน กศน. สิงห์บุรี เป็นประโยชน์แก่ชาวบ้านจริงๆ หลายสิ่งหลายอย่าง…อย่างสายสามัญ บุคลากรที่ผ่านการเรียนกับ กศน. ไปแล้ว ไม่ว่าจะเป็นประถม ม.ต้น ม.ปลาย ออกไปเรียนต่อในระบบมหาวิทยาลัยหลายแห่ง ถ้าไม่เรียนต่อ ก็นำความรู้ไปวิเคราะห์จนเกิดประโยชน์ในอาชีพที่ทำ

งานศึกษาต่อเนื่อง เราสามารถผลิตสินค้าต่อยอด เพื่อพัฒนาไปสู่สินค้าโอท็อปได้หลายสินค้า

ผู้ประกอบอาชีพยามมีเวลาว่าง ไม่ว่าจะเป็นขนมต่างๆ เป็นรายได้เสริมอย่างดี

ครู กศน. เป็นคนสิงห์บุรี ส่วนใหญ่เรียนจบปริญญาตรี แต่วิทยากรสอนอาชีพ เป็นคนในพื้นที่บางส่วน หาคนมีความรู้พิเศษเฉพาะทาง

ประยุกต์ให้เกิดประโยชน์ในท้องถิ่น

งาน กศน. สิงห์บุรี เรารับนโยบายจากส่วนกลาง แล้วเรานำมาประยุกต์ หลายกิจกรรมประสบผลสำเร็จ หน่วยงานอื่นนำไปต่อยอด เรื่องของสายสามัญ ยกระดับแนวคิดความรู้

ผู้ที่ไม่สามารถเข้าเรียนในระบบ กศน. รับมาเติมเต็มทางการศึกษา

หลายคนเรียนจบ ม.ปลาย ไปเรียนต่อประสบความสำเร็จ

เราจะผลิตคนแนวทางไหนต้องดูยุทธศาสตร์ของจังหวัด เช่น เรื่องอาหาร-เครื่องดื่ม, ยารักษาโรค-สมุนไพร, การท่องเที่ยว, โรงแรม และอื่นๆ

กศน. จะพัฒนาโดยมองภาพใหญ่ของจังหวัด แล้วนำงาน กศน. ไปทำตามแนวทางของจังหวัด คนเกือบแสนคน ให้เดินไปตามที่จังหวัดต้องการ จะเกิดประโยชน์กับจังหวัด ตัวอย่างเรื่องอาหาร หรือขนม มี 2 ลักษณะ ที่ กศน. หาวิทยากรมาสอน คือเดินไปในแนวทางเป็นสินค้าระดับจังหวัด ขยายต่อไประดับประเทศ แล้วระดับเปิดไปสู่ เออีซี

อีกแนวทางหนึ่ง อาหารหรือขนมเป็นของโบราณในจังหวัดสิงห์บุรี คนจังหวัดสิงห์บุรีต้องสอนเรื่องนี้ เพื่ออนุรักษ์ในสิ่งที่สิงห์บุรีมีอยู่แล้ว เช่น ต้มยำปลาช่อน แกงบอน แกงปลาร้าหัวตาล และขนมบางอย่าง เพื่อเป็นแหล่งดึงดูดให้คนมาท่องเที่ยวจังหวัดสิงห์บุรี ได้กินอาหารที่คนท้องถิ่นภาคภูมิใจ ส่วนนี้มีวิทยากรสอน

วิทยากรที่สอน หากเป็นของพื้นบ้าน มีคนเฒ่าคนแก่มาสอน หากเป็นอาหารที่จะพัฒนาไปสู่สากล มีวิทยากรจากข้างนอกมาสอน

ยา-สมุนไพร มีผู้มีความรู้เรื่องสมุนไพร 3 ราย กศน. สอนนวดแผนไทย สามารถนำไปประกอบอาชีพตามชุมชนต่างๆ เช่น ที่วัดพระนอนจักรสีห์

สิงห์บุรีอยู่ในกลุ่มท่องเที่ยวเจ้าพระยาป่าสัก มีแหล่งท่องเที่ยวมากมาย ทางจังหวัดอยากให้คนมาเที่ยวได้พักที่สิงห์บุรีสักวันสองวัน กศน. มองเรื่องนี้ต้องพัฒนาการให้บริการ เช่น การเป็นมัคคุเทศก์อาสา การเป็นบริกรที่ดี การมีจิตอาสานำคนต่างจังหวัดต่างชาติมาเที่ยวในจังหวัดสิงห์บุรี

การบริการโรงแรม จะพยายามพัฒนาให้คนเรียนรู้เรื่องโรงแรม โฮมสเตย์มียังน้อย การท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์มีแล้ว

สนใจข้อมูลเพิ่มเติมในด้านต่างๆ สอบถามได้ที่ โทร. (036) 512-170