ระหว่างที่ “ร่างพระราชบัญญัติว่าด้วยการออกเสียงประชามติร่างรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ….” ที่ผ่านความเห็นชอบจากสภานิติบัญญัติแห่งชาติ (สนช.) รอการประกาศใช้อย่างเป็นทางการ

เป็นอำนาจอันชอบธรรมของ “หน่วยงานความมั่นคง” ภายใต้การกำกับของ “รัฐบาล คณะรักษาความสงบแห่งชาติ (คสช.)” ที่จะใช้อำนาจนั้นยับยั้ง ระงับ และห้ามปราม บุคคลหรือกลุ่มบุคคลที่แสดงความเห็นสู่สาธารณะว่า “ไม่รับร่างรัฐธรรมนูญ”

จากปรากฏการณ์ของ “วัฒนา เมืองสุข สมาชิกพรรคเพื่อไทย” ที่ใช้พื้นที่ส่วนตัวผ่านเครือข่ายเฟซบุ๊กแสดงเจตนารมณ์ของตนเองต่อร่างรัฐธรรมนูญ ที่ไปกระทบใจคนของรัฐบาล จนถึงขั้นต้องส่งเจ้าหน้าที่รัฐไปถึงบ้านพัก เพื่อรับตัวไปปรับทัศนคติ รวมถึงเครือข่ายนักวิชาการ อย่าง “คณะนิติราษฎร์” ที่โพสต์แถลงการณ์ผ่านเว็บไซต์ของกลุ่ม แสดงความเห็นต่อเนื้อหาของร่างรัฐธรรมนูญ พร้อมกับประกาศว่าจะไม่เห็นชอบกับร่างรัฐธรรมนูญ ทำให้เว็บไซต์ของกลุ่มต้องถูกหน่วยงานของกระทรวงเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารตามบล็อกเว็บไซต์ ทำให้กลายเป็นคำถามว่า ทำไม? การใช้เสรีภาพส่วนบุคคลหรือทางวิชาการว่าจะไม่รับร่างรัฐธรรมนูญ จึงกลายเป็นภัยแก่ตัว หรือพื้นที่ของผู้ที่ให้ความเห็นนั้น

จากคำตอบ ผ่านมุมมองของ “นักการเมือง” มองว่า

“คสช.กลัวรัฐธรรมนูญจะไม่ผ่านจริงๆ จึงต้องปราบปรามความเห็นที่ว่านั้น และยิ่งกลไกในรัฐธรรมนูญที่วางไว้ถูกใจองค์รัฏฐาธิปัตย์ หากร่างรัฐธรรมนูญไม่ผ่านจริงๆ สิ่งที่อยากได้จะสูญหายไปทั้งหมด ซึ่งยิ่งเป็นที่ยืนยันต่อมุมมองคือ ท่าทีของ คสช.ที่ออกมาเคลื่อนไหว สะท้อนว่าไม่มั่นใจว่าเขาจะเอาความเห็นต่างนั้นอยู่หมัด รวมถึงด้วยยุทธวิธีทางทหาร หากไม่ทำอะไรกับความเคลื่อนไหวของฝ่ายตรงข้ามอาจทำให้ คสช.พลาดท่าเสียที ต่อเกมที่ถูกรุกอย่างต่อเนื่อง ดังนั้นจึงเป็นจังหวะที่ คสช.ต้องมีท่าทีเอาคืนบ้าง เพื่อไม่ให้กลายเป็นไฟลามทุ่ง และที่สำคัญต้องประคองสถานการณ์ให้เป็นไปตามโรดแม็พ ที่จะให้มีการเลือกตั้งภายในปี 2560 หาก คสช.ไม่สามารถทำได้ ความน่าเชื่อถือจะถูกลดทอน และการตอบคำถามสังคมโลกจะทำได้ยาก ซึ่งผลร้ายอาจถูกแซงชั่นจากประเทศมหาอำนาจได้”

แต่ในมุมมองของฝ่ายการเมืองที่ให้คำตอบนั้น….ยังวิเคราะห์ไว้ด้วยว่า เหตุผลที่ คสช.จะกลัวว่ารัฐธรรมนูญไม่ผ่าน แท้จริงไม่ใช่เพราะความเคลื่อนไหวของฝ่ายผู้ที่ไม่ยอมรับเนื้อหาของร่างรัฐธรรมนูญฉบับลงประชามติโดยเฉพาะเท่านั้น แต่ยังมีปัจจัยอื่นที่เกี่ยวเนื่องกับรัฐธรรมนูญ คือ คำถามประกอบการประชามติ ที่ถอดรหัสได้ว่า “ให้อำนาจ ส.ว.ชุดแรกซึ่งมาจากการคัดเลือกของ คสช.จำนวน 250 คน ให้ความเห็นชอบบุคคลที่จะมาดำรงตำแหน่งนายกฯ ร่วมกับการลงมติของ ส.ส. ด้วย” ซึ่งเสมือนเป็นจุดสำคัญลำดับต้นๆ ที่จะชี้เป็นชี้ตายร่างรัฐธรรมนูญในวันออกเสียงประชามติได้ จึงทำให้ความหวั่นเกรงต่อกรณีที่ร่างรัฐธรรมนูญไม่ผ่านประชามติของ คสช.มีอยู่สูง และยิ่งเจอกระแสและความเคลื่อนไหวของกลุ่มผู้เห็นต่าง ทำให้หลักประกันที่ร่างรัฐธรรมนูญจะผ่านประชามติตามความต้องการของผู้มีอำนาจ ถูกสั่นคลอนได้ง่าย

ขณะที่มุมมองของ “นักรัฐศาสตร์ – ตระกูล มีชัย นักวิชาการอิสระ จากรั้วจามจุรี” กลับให้คำตอบที่สวนทางจากมุมของนักการเมือง ว่า “คสช.” ไม่มีความกลัวว่าร่างรัฐธรรมนูญจะผ่านหรือไม่ผ่านประชามติ เพราะในผลลัพธ์ที่ออกมาไม่ว่าจะอยู่ในรูปแบบไหน “องค์รัฏฐาธิปัตย์” ยังเป็นผู้ควบคุมอำนาจรัฐไว้อยู่ดี

“ภาพที่ฝ่ายความมั่นคงพยายามปราบปรามกลุ่มผู้เห็นต่าง ซึ่งประกาศว่าไม่รับร่างรัฐธรรมนูญนั้น สะท้อนให้เห็นว่าพวกเขานั้นใช้ร่างรัฐธรรมนูญเป็นเครื่องมือเพื่อหยุดการแย่งชิงอำนาจของกลุ่มการเมืองที่ คสช.มองว่าเป็นคู่ต่อสู้ หากสังเกตได้ คือ การดำเนินการกับผู้ที่แสดงความไม่เห็นด้วยกับร่างรัฐธรรมนูญจะมีลักษณะคล้ายการเหวี่ยงแห แต่การเลือกจะจับปลา หรือใช้กฎเหล็กใดๆ กับคนที่แสดงความเห็น จะพุ่งเป้าไปที่กลุ่มที่เป็นคู่ต่อสู้ทางการเมือง ผลที่จะได้ตามมาคือ คสช.สามารถควบคุมความเคลื่อนไหวทางการเมืองนั้น และเปลี่ยนบทบาทเป็นฝ่ายรุกกลับ จากเดิมที่เล่นบทบาทตั้งรับหรือถอยเท่านั้น ดังนั้นเป้าหมายสุดท้ายของ คสช.ไม่ใช่อยู่ที่รัฐธรรมนูญ เพราะต่อให้รัฐธรรมนูญตกไป คสช.ยังคุมเกมได้ และไม่ได้อยู่ยากมากกว่าที่เป็นอยู่ขณะนี้” อ.ตระกูล ให้มุมมอง

จากคำถามที่ถูกตั้งต้น สงสัย และมุมมองของฝ่ายที่เกี่ยวข้องกับรัฐธรรมนูญที่ถูกถ่ายทอด แม้จะสะท้อนเป็นบทสรุปเดียวกัน คือ คสช.ยังพยายามใช้ยุทธศาสตร์เชิงอำนาจ เพื่อควบคุมสถานการณ์บ้านเมืองให้อยู่ในความเรียบร้อย ไม่ขัดแย้ง เพื่อปูทางไปสู่โรดแม็พที่วางไว้ แต่จะด้วยภายใต้การปฏิบัติการใดก็ตาม จงอย่าความกลัวแม้เพียงคำว่า “ไม่” เพราะหากลัวและปิดกั้นแม้แต่ความเห็น

สุดท้ายอาจนำไปสู่เส้นทางและสถานการณ์ ที่ “คสช.” ก็เอา “ไม่” อยู่