ศาสตร์เกษตรดินปุ๋ย : ขอบคุณแหล่งข้อมูล : หนังสือเทคโนโลยีชาวบ้าน

http://info.matichon.co.th/techno/techno.php?srctag=05129011158&srcday=2015-11-01&search=no

เรื่องเล่าจากสองข้างทาง

วันชัย วชิรศศิธร

ระนอง ร่วมพลิกฟื้นผืนป่าชายเลนกลางเมือง สู่การศึกษาและท่องเที่ยว

เรื่องราวดีๆ ครั้งนี้เกิดขึ้นที่ผืนป่าชายเลน เขตป่าสงวนแห่งชาติป่าคลองหัวเขียว-ป่าคลองเกาะสุย ตั้งอยู่ในเขตอำเภอเมือง จังหวัดระนอง มีเนื้อที่เดิมนั้นประมาณ 5,000 ไร่ แต่ด้วยพื้นที่ป่าผืนนี้ตั้งอยู่ในทำเลกลางเมืองระนอง มีชุมชนเมืองเป็นที่อยู่อาศัยและประกอบกิจการล้อมรอบอยู่ ประกอบกับสภาพของป่าเสื่อมโทรมลงจนสิ้นสภาพไปเป็นจำนวนมาก ทำให้มีการบุกรุกเขตป่าเป็นจำนวนมาก ด้วยเป็นพื้นที่กลางใจเมืองทำให้มีการครอบครองและซื้อขายเปลี่ยนมือกันแปลงละเป็นล้านบาท

สถานีพัฒนาทรัพยากรป่าชายเลนที่ 10 เมืองระนอง เป็นหน่วยงานรับผิดชอบพื้นที่ป่าชายเลนผืนนี้ ซึ่งตั้งที่ทำการอยู่ในชุมชนด่านท่าเมือง เขตเทศบาลเมืองระนอง ภายใต้การบริหารจัดการของ คุณขยาย ทองหนูนุ้ย เป็นหัวหน้าสถานีคนปัจจุบัน ที่เข้าใจสภาพปัญหาของพื้นที่ป่าแปลงนี้เป็นอย่างดี ได้ขอความร่วมมือจากชาวบ้านในชุมชนรอบป่ามาร่วมเป็นกลไกในดำเนินการจัดการป่าชายเลน

คุณขยาย หัวหน้าสถานีทรัพยากรป่าชายเลนที่ 10 เมืองระนอง เผยว่า จากสภาพของผืนป่า สภาพชุมชนเมืองที่รุกป่าชายเลนคลองหัวเขียว-เกาะสุย ป่าชายเลนผืนนี้ได้มีสภาพที่เสื่อมโทรมสิ้นสภาพลงไป ทำให้ประชาชนที่เข้ามาในชุมชนเมืองมีมากขึ้นและได้มีการบุกรุกพื้นที่ป่าเป็นจำนวนมาก ซึ่งจากภาระหน้าที่ความรับผิดชอบของหน่วยนั้น ได้กำหนดขั้นตอนในการปฏิบัติไว้ 4 ขั้น คือ

1. ตรวจสอบสภาพพื้นที่ป่าชายเลนทั้งหมด แล้วทำแนวเขตป่าที่เหลืออยู่ให้ชัดเจน หลังจากได้มวลชนในแต่ละชุมชนรอบผืนป่ามาเป็นแนวร่วมแล้ว

2.ดำเนินการฟื้นฟูสภาพป่าชายเลนได้กลับมาแล้วให้เกิดความสมบูรณ์คงความเป็นผืนป่าชายเลนที่ดีต่อสภาพแวดล้อมของชุมชนรอบๆ

3. จัดโครงการพัฒนาสภาพป่าชายเลนไปสู่แนวทางด้านการศึกษา และการท่องเที่ยวเชิงนิเวศ เพื่อสร้างมูลค่าให้เกิดเป็นรายได้ของชุมชนที่จะประจักษ์ชัดต่อไปว่า ผืนป่าแห่งนี้มีคุณประโยชน์ต่อสิ่งแวดล้อมและครอบครัวของชุมชนอย่างแท้จริง

4. มีการติดตามประเมินผลโดยจัดตั้งเป็นคณะกรรมการชุมชนอนุรักษ์ป่าชายเลนกลางเมืองระนองขึ้นมา โดยมีตัวแทนจากชุมชนรอบเขตป่ารวมอยู่ด้วย

หัวหน้าสถานีทรัพยากรป่าชายเลนที่ 10 เมืองระนอง กล่าวว่า ตนเองนับว่าโชคดีที่เมื่อเข้ามาทำหน้าที่ตรงนี้ ได้รับความร่วมมือเป็นอย่างดีจากผู้นำชุมชนและพี่น้องประชาชนที่อยู่รอบบริเวณผืนป่า ทำให้วันนี้ในปีงบประมาณ 2558 แล้วนั้น จากผืนป่าที่ได้กลับคืนมา รวม 2,080 ไร่ ได้แสดงแนวเขตอย่างชัดเจน และที่สำคัญชุมชนรอบบริเวณต่างยอมรับร่วมกัน และยังได้มาร่วมกันพลิกฟื้นสภาพป่าชายเลนขึ้นมาอย่างต่อเนื่องด้วยกิจกรรมมากมาย ในนามโครงการอนุรักษ์และพัฒนาป่าชายเลนกลางเมืองระนอง ตั้งแต่ ปี 2552 เป็นต้นมา จนถึงขั้นตอนที่ 4 และกำลังจะเห็นผลชัดเจนขึ้นให้ชุมชนพิสูจน์ทราบได้ในที่สุดด้วย

คุณสมชาย สายบัว ประธานชุมชนร่วมจิต เขตเทศบาลเมืองระนอง ในฐานะผู้นำชุมชน 1 ใน 3 ชุมชนเทศบาลเมืองระนอง ประกอบด้วย ชุมชนร่วมจิต ชุมชนด่านท่าเมือง ชุมชนตรอกชายโสด ก็อยากเห็นความเจริญของชุมชนและชาวบ้านในชุมชนบริเวณนี้อยู่ดีมีความสุข จึงได้เชิญชวนกันออกมาร่วมกับทางเจ้าหน้าที่ในการรวบรวมผืนป่าชายเลน การปลูกป่าเพื่อฟื้นฟูสภาพ และการพัฒนาให้กลายเป็นแหล่งเรียนรู้ กับการท่องเที่ยวเชิงนิเวศ จนกลายมาเป็นการช่วยสร้างเสริมเศรษฐกิจชุมชนด้วยการท่องเที่ยวป่าชายเลนกลางเมืองที่บริเวณชุมชนด่านท่าเมือง ถนนท่าเมือง แค่เพียงจอดรถริมฟุตปาธก็สัมผัสความสมบูรณ์ของป่าชายเลนผืนนี้ได้ ซึ่งอยู่ระหว่างการพัฒนา เฟสที่ 2 ในส่วนนี้จะมีการปรับปรุงด้านริมถนนท่าเมืองและถนนซอยให้สวยงามขึ้นและมุมการค้าของชุมชนไว้ต้อนรับนักท่องเที่ยวด้วย คาดจะแล้วเสร็จช่วงปลายปี 2558 นี้ได้

ประธานชุมชนร่วมจิต เขตเทศบาลเมืองระนอง กล่าวว่า ได้ร่วมกับชุมชนต่างๆ เสนอให้ทางสถานีพัฒนาทรัพยากรป่าชายเลนที่ 10 ได้เสนอโครงการพัฒนาแปลงป่าที่ติดกับชุมชนด่านท่าเมือง ในเฟสที่ 2 ด้วยการสร้างทางเดิน คสล. ชมสวนป่าโกงกางกลางใจเมืองระนอง ซึ่งใน เฟส 1 สร้างไว้แล้ว 300 เมตร จะได้สร้างเพิ่มอีก ประมาณ 500 เมตร พร้อมทั้งสร้างสะพานข้ามคลอง ข้ามไปยังชุมชน หมู่ที่ 2 ตำบลบางนอน รวมทั้งการปรับปรุงภูมิทัศน์ให้สวยงามด้านหน้าแปลงป่าโกงกางติดถนนท่าเมือง ซึ่งมีต้นโกงกางยักษ์ อายุประมาณ 200 ปี และจะมีร้านค้าชุมชน ขายผลิตภัณฑ์ชุมชนที่ได้จากทำประมงชายฝั่งมาจัดจำหน่ายข้างแปลงป่าชายเลนนี้ด้วย

วันนี้ “ศูนย์ศึกษาธรรมชาติป่าชายเลนกลางเมืองระนอง” ได้เดินทางมาถึงความสำเร็จระดับหนึ่งที่น่าชื่นชม และภาคภูมิใจของชุมชนที่มีส่วนร่วมกันสร้างเสริมสมบัติของชาติที่อยู่ใกล้ชิดติดรั้วบ้านของเขาเอง ซึ่งนอกจากจะยังประโยชน์ให้ระบบนิเวศทางธรรมชาติป่าชายเลนของกลุ่มเยาวชนต่างๆ มาศึกษาเรียนรู้ระบบนิเวศป่าชายเลน และรวมถึงกิจกรรมปลูกป่าชายเลนตามขั้นตอนที่ 2 ในส่วนของการฟื้นฟูสภาพป่าที่ยังต้องดำเนินการอยู่อีกให้เต็มพื้นที่ 2,080 ไร่ นั่นเอง แต่ก็สามารถดำเนินกิจกรรมทั้งหมดได้ครบวัตถุประสงค์และเป้าหมายให้เห็นแล้วนั่นเอง

สำหรับกลุ่มที่สนใจ ต้องการเดินทางมาทัศนศึกษา หรือจะมาจัดอบรม-สัมมนา เกี่ยวกับระบบนิเวศป่าชายเลน สามารถติดต่อเข้ามาได้ที่ สถานีพัฒนาทรัพยากรป่าชายเลนที่ 10 เมืองระนอง อำเภอเมือง จังหวัดระนอง ปลายปี 2558 นี้สมบูรณ์เกือบ 100% พร้อมชาวชุมชนในเขตเทศบาลเมืองระนองทั้ง 3 แห่ง คือชุมชนด่านท่าเมือง ชุมชนตรอกชายโสด ชุมชนร่วมจิต เพราะที่นี่เป็นป่าชายเลนที่เข้าถึงง่าย เพียงจอดรถริมถนนท่าเมือง ก้าวลงจากรถก็ถึง ทางเดินชมป่าชายเลน คสล. แล้วครับท่าน