ประธานาธิบดีรัสเซีย วลาดิเมียร์ ปูติน มีหมายกำหนดการพบผู้นำอาเซียนทั้ง 10 คนที่เมืองโซจิในวันที่ 19-20 พฤษภาคม ถือเป็นครั้งแรกของการพบกันแบบครบทุกคน ฉะนั้นจึงไม่แปลกที่เจ้าหน้าที่อาวุโสของทั้งสองฝ่ายกำลังพยายามเจรจาเรื่องสาระว่าจะมีอะไรออกมาอวดชาวโลกให้ประจักษ์

                    ก่อนหน้านี้ในเดือนกุมภาพันธ์ ประธานาธิบดีบารัก โอบามา ได้ใจเต็มร้อยจากผู้นำอาเซียนตอนพบกันที่ซันนีแลนด์ รัฐแคลิฟอร์เนีย มีการออกคำปฏิญญาซันนีแลนด์ออกมา แสดงให้เห็นเจตนารมณ์ของทั้งสองฝ่ายได้เป็นอย่างดี ต้องให้คะแนนโอบามาที่ชนะใจอาเซียน

                    ประเด็นสำคัญที่ประชุมสุดยอดโซจิคืออาเซียนจะต้องทำอย่างไร ในการรักษาหน้าตารัสเซีย ไม่ทำให้การประชุมสุดยอดครั้งนี้ดูจืดเกินไป เท่าที่ได้สอบถามเจ้าหน้าที่ที่เกี่ยวข้อง ปรากฏว่าทั้งรัสเซียและอาเซียนยังไม่รู้ว่าจะเลือกเอาประเด็นไหนมาเป็นสาระหลักของสัมพันธ์นี้

                    ฝ่ายอาเซียนต้องการเน้นหลักการความมั่นคงและเสถียรถาพในภูมิภาคและนานาชาติที่เคยอ้างอิงมากในเอกสารต่างๆ ส่วนรัสเซียมีจุดประสงค์ชัดเจนคือพยายามลดความสำคัญของพันธมิตรที่อาเซียนมีกับสหรัฐอเมริกา รัสเซียตอกย้ำสัมพันธ์ทางด้านพลังงานและการปราบกลุ่มก่อการร้าย สองประเด็นนี้รัสเซียดูเหมือนมีอำนาจต่อรองสูง

                    สัมพันธ์อาเซียน-รัสเซียลุ่มๆ ดอนๆ มาตลอด เพราะว่าผู้นำรัสเซียไม่ได้ใส่ใจอาเซียนเท่าไรนัก มักเห็นอาเซียนเป็นกลุ่มที่เข้ากับฝ่ายโลกตะวันตก ซึ่งมีทัศนคติผิดกับจีนสามารถพัฒนาสัมพันธ์กับอาเซียนได้อย่างกว้างขวาง และต่อมากลายเป็นความร่วมมือกับคู่เจรจาที่สำคัญที่สุดในอาเซียน

                    หลังจากที่การกีดกันรัสเซียสองปีกว่าที่ผ่านมา เนื่องจากการเข้ายึดครองเครมเมียร์และนโยบายทางด้านความมั่นคงของรัสเซียในซีเรีย รัสเซียเริ่มให้ความสนใจอาเซียนมากขึ้น เห็นโอกาสที่จะเสริมสร้างพันธมิตรขึ้นมา โดยเฉพาะอย่างยิ่งกับประเทศไทย

                    ในช่วงที่ผ่านมา สองเดือน ผู้นำทหารไทยได้เดินทางไปเยือนรัสเซียค่อนข้างถี่ มีการเจรจาการค้าทั่วๆ ไป กระชับสัมพันธ์ในด้านต่างๆ แถมมีเรื่องซื้ออาวุธ ถ่ายทอดเทคโนโลยีทางด้านการผลิตอาวุธเข้ามาด้วย กระทรวงกลาโหมไทยไม่ค่อยคุ้นเคยกับอาวุธรัสเซียเพราะซื้ออาวุธส่วนใหญ่จากสหรัฐอเมริกา หลังการยึดอำนาจ สหรัฐอเมริกาเล่นแง่กับไทยในทุกๆ เรื่อง ทำให้สัมพันธ์ทวิภาคีชะงัก ไทยต้องหาทางออก

                    ประเทศเพื่อนบ้านเช่นเวียดนาม มาเลเซีย อินโดนีเซีย ล้วนเคยซื้ออาวุธและเครื่องบินไอพ่นแบบต่างๆ จากรัสเซีย เพราะราคาถูก ข้อจำกัดน้อย ส่วนไทยถือว่าเป็นการลดความพึ่งพาทางด้านอาวุธที่มีกับสหรัฐอเมริกา ที่ผ่านมาได้ซื้ออาวุธยุทโธปกรณ์จากประเทศที่เป็นพันธมิตรกับสหรัฐอเมริกาและอาวุธที่ซื้อมาสามารถใช้แทนกันได้ ส่วนของรัสเซียหรือจีน มันเป็นคนละระบบกัน ต้องศึกษาและฝึกฝนกันใหม่

                    ในการประชุมที่โซจิ ไทยจะเป็นตัวหลักเนื่องจากมีสัมพันธ์ที่แนบแน่นกับรัสเซียมากที่สุด แถมยังเป็นคู่ค้าอันดับหนึ่งในอาเซียน ฝ่ายไทยเองต้องการใช้รัสเซียเป็นดุจอำนาจถ่วงกับสหรัฐอเมริกาและจีน อย่าลืม รัสเซียยังมีอดีตสหายคือ เวียดนาม ลาว และกัมพูชา ที่คอยช่วยรัสเซียให้ดูดี ถึงแม้จะไม่มากก็ยังเกรงใจอยู่

                    ขณะนี้กองทัพไทยไม่ง้อสหรัฐอเมริกาแล้ว แม้จะเป็นพันธมิตรก็ตาม แต่ต้องพยายามขยายสัมพันธ์ทหารกับมหาอำนาจอื่นๆ ในวงกว้าง เพื่อเพิ่มศักยภาพในการต่อรอง ไทยโชคดีมีที่ตั้งศูนย์กลางในเอเชียอาคเนย์ ในเมื่อสถานการณ์ในภูมิภาคและต่างประเทศยังอยู่ในสภาพที่แปรเปลี่ยนอยู่เสมอ ไทยต้องการความเป็นอิสระมากขึ้นในการดำเนินนโยบายความมั่นคง

                    ช่วงหลัง รัสเซียเพิ่มความสนใจไทยมากขึ้น ทูตรัสเซียคนปัจจุบัน นายคาริล บาสสกี ค่อนข้างขยันใช้การทูตเชิงรุกสร้างภาพลักษณ์ที่ดีของรัสเซียในไทยอย่างไม่เคยมีมาก่อน เพิ่มพลวัตพลังรัสเซียในสังคมไทย แข่งกับทูตสหรัฐอเมริกา นายเกลน เดวีส์ อย่างแข็งขัน

                    ไทยต้องระวังเวลาคบกับรัสเซียเพราะอาจจะเจ็บตัวได้ เนื่องจากมันเป็นการสวนต้านกระแสการเมืองโลกที่เป็นอยู่ โดยเฉพาะในขณะนี้ ไทยยังมีปัญหายืดเยื้อทางด้านการประมงผิดกฎหมายอยู่ และเรื่องการค้ามนุษย์กับสหรัฐอเมริกากับรายงานประจำปีที่จะถึงในปลายเดือนนี้

———————-