เท้าเป็นอวัยวะสำคัญที่ทำหน้าที่รองรับน้ำหนักและเคลื่อนไหว แต่หลายคนมักจะละเลยการดูแลสุขภาพเท้า โดยเฉพาะในกลุ่มผู้ป่วยโรคเบาหวานที่อาจเริ่มมีอาการเท้าชา เท้าผิดรูป ซึ่งจำเป็นต้องได้รับ การดูแลสุขภาพเท้าและการเลือกรองเท้าอย่างถูกต้องและเหมาะสม เพื่อป้องกันการเกิดแผลที่เท้าและลดอัตราการถูกตัดขาของผู้ป่วย

รองเท้าที่เหมาะสมสำหรับผู้ป่วยเบาหวาน

– รองเท้าควรทำจากวัสดุที่มีความยืดหยุ่น เช่น หนังแท้ หนังสังเคราะห์ และผ้าบางชนิด

– รองเท้าควรมีความพอดี ทั้งขนาดและรูปร่าง ไม่คับหรือหลวมเกินไป โดยให้สังเกตความกว้างภายในให้เหมาะกับเท้า ส่วนหน้าควรเลือกชนิดหัวโตที่กว้างพอให้นิ้วเท้าสามารถขยับได้

– รองเท้าต้องมีสายรัดส้นหรือหุ้มส้น เพราะผู้ป่วยเบาหวานบางคนมีปัญหาเท้าชาเวลาเดิน ถ้าใส่รองเท้าแตะจะหลุดง่าย ทำให้ต้องมีการจิกนิ้วเท้ากับรองเท้า เมื่อเกิดแรงกดมากก็มีโอกาสเกิดแผลได้

– รองเท้าควรเป็นชนิดที่มีเชือกผูก เพื่อให้ปรับได้ง่ายเวลาเท้าขยายตัว ด้านในรองเท้าควรบุให้นิ่มและเรียบ โดยเฉพาะส่วนที่รับเท้าต้องยืดหยุ่น สำหรับรองเท้ากีฬาและรองเท้าวิ่ง ส่วนนี้ควรหนาประมาณ 5-10 มิลลิเมตร

เทคนิคการเลือกซื้อรองเท้าสำหรับผู้ป่วย

– เลือกให้เหมาะกับการใช้งาน เช่น รองเท้ากีฬา รองเท้าใส่ในบ้าน ควรเลือกซื้อรองเท้าในช่วงบ่าย เนื่องจากขนาดเท้าจะขยายมาก

– รองเท้าแต่ละแบบมีส่วนหน้ากว้างไม่เท่ากัน ควรทดสอบโดยใช้กระดาษแข็งวาดรอบเท้าแล้วสอดแผ่นกระดาษเข้าไปในรองเท้า ถ้าแผ่นกระดาษม้วนตัวหรือมีรอยย่นแสดงว่าแคบไป

วิธีการใช้รองเท้าคู่ใหม่

เมื่อได้รองเท้าคู่ใหม่ ควรเริ่มใส่เดินในวันแรกประมาณ 30 นาที จากนั้นให้ตรวจว่ามีรอยแดง ถลอกหรือไม่ ถ้ามีแสดงว่ารองเท้านี้คับไป ควรนำไปแก้ไขหรือหาคู่ใหม่ ในกรณีรองเท้าไม่มีปัญหา ให้ค่อยๆ เพิ่มเวลาในการใช้รองเท้าในวันที่ 2 เป็น 1 ชั่วโมงแล้วค่อยๆ เพิ่มเวลาในการใช้งานทั้งหมดใช้เวลาประมาณ 1 สัปดาห์

ก่อนใส่รองเท้าทุกครั้ง ให้เคาะรองเท้าและตรวจดูว่ามีสิ่งแปลกปลอมอยู่ภายในรองเท้าหรือไม่ เช่น เศษดิน หิน และต้องใส่รองเท้าตลอดเวลาทั้งในและนอกบ้าน ห้ามใส่รองเท้าเปิดโดยเฉพาะแบบคีบ และควรสวมถุงเท้าทุกครั้งที่ใส่รองเท้า

นายแพทย์เอกชัย เพชรล่อเหลียน
คณะแพทยศาสตร์ โรงพยาบาลรามาธิบดี