ศาสตร์เกษตรดินปุ๋ย : ขอบคุณแหล่งข้อมูล : หนังสือเทคโนโลยีชาวบ้าน

http://info.matichon.co.th/techno/techno.php?srctag=05026150159&srcday=2016-01-15&search=no

วันที่ 15 มกราคม พ.ศ. 2559 ปีที่ 28 ฉบับที่ 615

ไม้ดอกไม้ประดับ

สุรเดช สดคมขำ

เหลืองจันทบูร ไม้งาม แห่งภาคตะวันออก ราชินีกล้วยไม้ แห่งจันทบุรี

โมงยามของอรุโณทัย ผู้เขียนกำลังมุ่งสู่ภาคตะวันออก รถยนต์แล่นอยู่บนถนนกรุงเทพฯ-ชลบุรี (มอเตอร์เวย์) เพื่อเดินทางไปยังจังหวัดจันทบุรี เมื่อมองภาพบรรยากาศภายนอก เห็นสุริยาทอแสงสีทอง ค่อยๆ พ้นขอบฟ้าเป็นสัญญาของการเริ่มต้นเช้าวันใหม่ รถยนต์หลายๆ คันบนถนนสายนี้ล้วนมีจุดปลายทางที่แตกต่างกัน อาจเรียกได้ว่า การเดินทางก็เหมือนชีวิต ที่ทุกชีวิตคือการก้าวไปให้ถึงจุดหมายที่ตนมุ่งหวังก้าวไป

เมื่อเข้าสู่ อำเภอนายายอาม จังหวัดจันทบุรี สังเกตสองข้างทางของพื้นที่บริเวณนี้ นอกจากจะปลูกไม้ผลแล้ว ยังมีการปลูกสวนยางพารา ตั้งต้นยืนแถวเรียงราย ผ่านเข้ามาภายในสวนยางพาราและไม้ผลต่างๆ ภายในสวนไม้ยืนต้นเหล่านี้ ได้แอบซ่อนโรงเรือนเพาะเลี้ยงกล้วยไม้เหลืองจันทบูรไว้ข้างใน ตั้งอยู่บ้านเลขที่ 97/3 หมู่ที่ 8 ตำบลนายายอาม ซึ่งมี คุณสุเทพ สุขสถิตย์ เป็นเจ้าของ

เหลืองจันทบูร เป็นกล้วยไม้สกุลหวาย พบทั่วไปในป่าแถบจังหวัดจันทบุรี และตราด จะเกาะอยู่ตามต้นไม้ เป็นกล้วยไม้ระบบรากอากาศ เหลืองจันทบูรเป็นกล้วยไม้ที่เจริญเติบโตแบบแตกกอ แต่ละข้อปล้องจะมีตาเพื่อเกิดเป็นหน่อใหม่ จะขยายหน่อออกมาเรื่อยๆ

รูปร่างของใบเป็นรูปหอก ยาวประมาณ 8-10 เซนติเมตร แผ่นใบมีลักษณะบาง เรียงตัวสลับกัน ตลอดทั้งลำต้น

ดอกของกล้วยไม้เหลืองจันทบูรออกเป็นช่อ ช่อละ 3-6 ดอก มีลักษณะเป็นช่อสั้น ดอกมีสีเหลืองสด ดอกกว้างประมาณ 4-6 เซนติเมตร ออกดอกปีละ 1 ครั้ง ในช่วงเดือนกุมภาพันธ์-มีนาคม ดอกบางครั้ง สามารถออกนอกฤดูกาลได้ แต่อาจไม่ดกเหมือนในช่วงฤดูกาล แต่สำหรับผู้ที่หลงใหลในความงามของกล้วยไม้เหลืองจันทบูรแล้ว แม้ดอกออกช้าแต่คุ้มค่ากับสิ่งที่เฝ้าคอย

ชาวสวนผลไม้ ผู้ชื่นชอบกล้วยไม้เหลืองจันทบูร

คุณสุเทพ ชายผู้มีอัธยาศัยดี ใบหน้ามากด้วยรอยยิ้ม เล่าให้ฟังว่า อาชีพหลักที่สร้างรายได้ให้กับครอบครัวคือ ทำสวนผลไม้และยางพารา แต่การปลูกเลี้ยงกล้วยไม้เกิดจากความชอบส่วนตัว ซึ่งมีลูกชาย คือ คุณธเนศ สุขสถิตย์ ที่ชอบเหมือนกันกับเขาช่วยดูแลด้วย

“กล้วยไม้ที่ผมปลูกนี่ เพราะว่าผมชอบ ต่อมาก็ทำเพื่อเข้าประกวด พอทำแล้วประสบผลสำเร็จดี ผมก็เลยมาทำเป็นอาชีพเสริม ส่วนมากที่ทำก็จะพวกหวาย เอื้องสายเสริฐ และก็เหลืองจันทบูร ลูกชายผมก็ชอบและสนใจด้วย คอยช่วยทำอยู่ตลอด” คุณสุเทพ กล่าว

จากการเข้าร่วมงานประกวดกล้วยไม้เหลืองจันทบูรในสมัยก่อน คุณสุเทพ เล่าว่า ได้เห็นถึงความสวยงามที่ชวนหลงใหล ถึงกับคลั่งไคล้มาก จึงหาต้นพันธุ์มาปลูกที่บ้าน ในสมัยก่อนได้รับมาจากรุ่นน้องที่สนิทนำมาปลูกเลี้ยง

ปัจจุบันกล้วยไม้เหลืองจันทบูรมีการพัฒนาพันธุ์และนำมาปรับปรุงพันธุ์ที่ดีขึ้น จึงสามารถหาซื้อได้จากแหล่งจำหน่ายทั่วไป และที่สำคัญได้มีการเพาะพันธุ์เพื่อนำกล้วยไม้เหลืองจันทบูรกลับคืนสู่ป่าดังเดิม ซึ่งทางสวนของคุณสุเทพก็ได้เข้าร่วมในโครงการนี้กับทางชมรมด้วย

ต้นสวย ดอกสวย ปลูกเลี้ยงอย่างไร

คุณสุเทพ เล่าว่า เมื่อได้กล้วยไม้เหลืองจันทบูรมาปลูกเลี้ยงที่บ้านแล้ว ทำการเลี้ยงดูขยายพันธุ์ขึ้นเรื่อยๆ ซึ่งไม้ที่มีนี้จัดว่าเป็นรุ่นหลาน ซึ่งไม่ใช่พ่อแม่พันธุ์ นำพันธุ์มาผสมกัน จากนั้นนำเมล็ดเพาะในขวดเลี้ยงเนื้อเยื่อ ก็จะได้ต้นที่มีลักษณะที่ดีเพียงไม่กี่ต้น นำต้นจำนวนนั้นมาปลูกเลี้ยงเพื่อเก็บรักษาไว้ จากนั้นหาสายพันธุ์ของต้นอื่นๆ นำมาผสมต่อ เพื่อพัฒนาสายพันธุ์ให้ดียิ่งขึ้น แล้วทำการเพาะแบบนี้จนกว่าจะได้สายพันธุ์ที่สวยตามต้องการ

เมล็ดที่ได้จากการผสม เมื่อได้ระยะที่ใช้ได้ นำส่งเข้าแล็บเพื่อเพาะในขวดเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อต่อไป

เมื่อกล้วยไม้ที่อยู่ในขวดเจริญเติบโตได้ระยะที่กำหนด นำกล้วยไม้ออกจากขวด ล้างทำความสะอาด จากนั้นนำมาปลูกลงในมอสส์

“ไม้ที่ออกจากขวดนี่ไม่ต้องผึ่งครับ เอามอสส์มาพันรากได้เลย แล้วใส่กระถาง 1 นิ้ว เหลืองจันทบูรเป็นไม้ป่า ไม่จำเป็นต้องผึ่ง เดี๋ยวรากจะแห้ง ทำให้ต้นโทรม ทำให้เราปลูกเลี้ยงได้ไม่ดี ต้องระวังเรื่องนี้ให้ดี” คุณสุเทพ อธิบาย

กล้วยไม้เหลืองจันทบูรที่ปลูกด้วยมอสส์ใส่ลงในกระถางขนาด 1 นิ้ว วางใต้ตาข่ายพรางแสงที่ 60 เปอร์เซ็นต์ ไม้ในช่วงนี้ใช้เวลาประมาณ 5-6 เดือน จากนั้นจึงย้ายไปปลูกที่กระถางขนาด 3 นิ้ว ดูแลอีกประมาณ 6 เดือน ก็สามารถขายได้

การรดน้ำ วันเว้นวัน คุณสุเทพ บอกว่า ต้องดูตามสภาพอากาศ เนื่องจากจังหวัดจันทบุรีเป็นพื้นที่เขตฝน ถ้าฝนตกทุกวันอาจไม่จำเป็นต้องรดน้ำบ่อย

การใส่ปุ๋ย ใช้สูตรเสมอ 16-16-16 จำนวน 500 กรัม ต่อน้ำ 200 ลิตร ให้ทุก 7 วัน ถ้าหากหาปุ๋ยสูตร 16-16-16 ไม่ได้ สามารถใช้ปุ๋ยสูตร 15-15-15 ได้ในอัตราส่วนเท่ากัน นอกจากนี้ ที่สวนของคุณสุเทพ ยังมีการให้อาหารเสริม จำพวกสาหร่ายและธาตุอาหารรองต่างๆ

ด้านการตลาด

คุณสุเทพ เล่าว่า ตลาดที่ส่งจำหน่ายส่วนใหญ่ ณ ปัจจุบัน มีพ่อค้ามารับถึงที่สวนของเขา และมีออกร้านเพื่อจัดแสดงบ้าง ซึ่งเมื่อเทียบกับสมัยก่อนที่เริ่มจำหน่าย คุณสุเทพบอกว่า สบายกว่ามาก เพราะไม่ต้องนำไปขายตามตลาดนัด หรือไปส่งให้กับร้านที่สั่ง

ราคาของกล้วยไม้เหลืองจันทบูรที่ย้ายปลูกในกระถาง 3 นิ้ว พร้อมมีดอกช่อแรก ถ้าหากนำไปออกงานที่จัดแสดง ราคาอยู่ที่ 100-150 บาท แต่ถ้ามารับซื้อถึงที่บ้าน ราคาอยู่ที่กระถางละ 80 บาท

ดอกจะใหญ่ต้องพัฒนาพันธุ์

จากความรักความหลงใหลในกล้วยไม้เหลืองจันทบูร ทำให้ความสำเร็จที่มีของคุณสุเทพ สามารถปรับปรุงพันธุ์ให้มีดอกที่ใหญ่ขึ้น ดอกมีขนาดประมาณ 9 เซนติเมตร โดยคัดพ่อพันธุ์แม่พันธุ์ที่ดี นำมาผสมเข้าด้วยกันจนได้ดอกที่สวยและใหญ่ ซึ่งแต่เดิมดอกโดยทั่วไปของเหลืองจันทบูรจะมีขนาดประมาณ 4-6 เซนติเมตร เท่านั้น

ความสุขหาได้จากสิ่งที่รัก

เมื่อเอ่ยถามว่ารู้สึกอย่างไรบ้าง กับการที่ได้ปลูกเลี้ยงกล้วยไม้เหลืองจันทบูร และขอให้ช่วยแนะนำสำหรับผู้ที่สนใจในการปลูกเลี้ยงเพื่อสร้างเป็นอาชีพควรทำอย่างไรบ้าง

คุณสุเทพ มีรอยยิ้มบนใบหน้า พร้อมกับตอบคำถามปนเสียงหัวเราะเล็กน้อยว่า “จากสิ่งที่ผมทำ ผมรู้สึกอย่างไร ถ้าในเชิงของผลตอบแทนที่ผมได้รับ พอใจไหม ผมว่าผมพอใจครับ เพราะว่าผมเริ่มจากศูนย์ คือกล้วยไม้ทั้งหมดนี่ เราค่อยๆ เริ่มสะสมทีละนิดละหน่อย ซื้อมาขายไป บางทีก็เอาไปส่งเขา ขายตามตลาด แล้วเอากำไรที่ได้มาทำโรงเรือน ค่อยๆ ขยายไป ค่อยเป็นค่อยไป จนผมมีวันนี้”

“ส่วนคนที่อยากทำ ก็อยากบอกว่า ถ้าทำหวังกำไร คุณจะขาดทุน แต่ถ้าทำด้วยใจรัก ไม่มีวันขาดทุน เพราะว่าเราจะอดทน เพราะพวกนี้มันใช้เวลา ถามว่าคุ้มค่าไหมกับการรอเวลา สำหรับผม ผมว่าคุ้มค่า อันนี้สำหรับผมนะ กำไรได้แน่นอน ถ้าทำด้วยใจรัก โดยไม่ต้องไปตั้งเป้าหมายเรื่องผลตอบแทน ว่าเราจะต้องได้เงินกลับมาเท่านั้นเท่านี้ แต่อยากให้ทำเพราะเกิดจากความสุขของเรา แล้วการผสมเพื่อพัฒนาพันธุ์เราก็จะสุขใจ ทำไปเถอะครับเรารักมัน เดี๋ยวสิ่งที่เราทำมันจะกลับมาหาเราเอง” คุณสุเทพ กล่าวแนะนำ

สำหรับท่านใดที่สนใจกล้วยไม้เหลืองจันทบูร ที่ปลูกด้วยใจรัก เลี้ยงดูแลเอาใจใส่อย่างดี หรือสนใจข้อมูลสามารถติดต่อสอบถามได้ที่ คุณสุเทพ สุขสถิตย์ หมายเลขโทรศัพท์ (081) 940-2231