“คนอยู่ได้ พระอยู่ได้ คนอดอยากพระก็อดอยาก คนกินอะไรพระก็ฉันอันนั้น ถ้าชาวบ้านไม่มีเงินไม่มีรายได้ เขาจะเอาอะไรมาใส่บาตรให้พระฉัน จึงต้องหาวิธีการให้ชาวบ้านได้มีกินมีใช้จะได้มีข้าวปลาอาหารมาใส่บาตรได้บ้าง” พระครูวินัยธรธีระพงษ์ ธีระปัญโญ  วัย 32 ปี เจ้าอาวาสวัดป่าทุ่งกุลาเฉลิมราช อ.เกษตรวิสัย จ.ร้อยเอ็ด กล่าว

พระครูวินัยธรธีระพงษ์ จึงได้ไปปรึกษากรมวิชาการเกษตรว่าจะปลูกพืชอย่างไรในพื้นที่วัด ซึ่งมี 300 ไร่และมีแหล่งน้ำลึก 5 เมตรที่พระธรรมฐิติญาณ เจ้าคณะภาค 10 ขุดคลองไว้ล้อมรอบวัด ได้ความว่าดินขาดสารอาหารมากต้องทำการปรับปรุงดินเสียก่อน จึงจะทำการเพาะปลูกได้ จากนั้นได้ไปขอข้อมูลการรับซื้อผักจากห้างเทสโก้ โลตัส จนได้คำตอบว่า “ผักบุ้ง” เป็นที่ต้องการของตลาด

จากนั้นเดือนเมษายน 2558 เจ้าอาวาสวัดป่าทุ่งกุลาเฉลิมราช พระลูกวัด และชาวบ้านบางส่วนได้ร่วมกันปรับปรุงดินและทดลองปลูกผักบุ้ง โดยได้รับการสนับสนุนจาก “ดร.อุดม คำชา” ผู้อำนวยการสำนักวิจัยและพัฒนาการเกษตรเขตที่ 4  กรมวิชาการเกษตร กระทั่งไปมีโอกาสพูดคุยกับ “พรเพ็ญ นาถพิริยรัตน์” รองประธานกรรมการฝ่ายกำกับดูแลคุณภาพสินค้า เทสโก้ โลตัส ที่เลื่อมใสวัดป่าทุ่งกุลาเฉลิมราช จนพัฒนาความร่วมมือเป็นโครงการ “ปลูกผักบุ้งกลางนา ทุ่งกุลาฯ ยิ้มได้” ในเวลาต่อมา

“สิ่่งที่ยากที่สุดคือการทำให้ชาวบ้านเชื่อว่าดินในทุ่งกุลาสามารถปลูกอย่างอื่นได้นอกเหนือจากข้าว แรกๆ ก็ต้องทำให้ดูเป็นตัวอย่างว่าทำได้ และพยายามรณรงค์ชักชวนชาวบ้านให้รวมกลุ่มกันมาปลูกผักบุ้ง เพราะมีห้างเทสโก้โลตัสรับซืื้อผลผลิตอยู่แล้ว ตอนนี้ทำประมาณ 13-14 ไร่ ชาวบ้านจะมีรายได้เสริมเดือนละประมาณ 4-5 พันบาทต่อการตัดผักบุ้งแต่ละรอบ ทำให้พวกเขาเชื่อว่าดินทุ่งกุลาปลูกอย่างอื่นได้ เมื่อชาวบ้านมีรายได้เพิ่ม มีความเป็นอยู่ดีขึ้น มีเงินเหลือพอที่จะเข้าวัดทำบุญพระก็ได้ฉันอาหารตามชาวบ้านเช่นกัน” พระครูวินัยธรธีระพงษ์ กล่าว

สมัยที่เรียนคณะเทคโนโลยีสารสนเทศ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลสกลนคร “พระครูวินัยธรธีระพงษ์” เป็นนายกสโมสรนักศึกษา ประธานค่ายอาสาพัฒนาชนบท ช่วยเหลือชาวบ้านมาโดยตลอด หลังเรียนจบได้บวชตามประเพณีชายไทย โดยมีพระอาจารย์ต้นบุญ เป็นพระอุปัชฌาย์ จำพรรษาอยู่วัดที่จ.สกลนคร เมื่อบวชได้ 1 พรรษา พระอาจารย์ได้ชวนมาดูแลวัดป่าทุ่งกุลาเฉลิมราชแห่งนี้จนถึงปัจจุบัน และกำลังเรียนด้านรัฐศาสตร์ที่ มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราชและมหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย

วัดแห่งนี้มีพระ 12 รูป แม่ชี 2 รูป ชีปะขาว 3 คน ถือศีลอาศัยอยู่ในวัดบนพื้นที่ 300 ไร่ บ้านเรือนชาวบ้านที่อาศัยอยู่ใกล้ๆ มีแค่ 13 ครัวเรือนที่ห่างออกไปอีก 2  กิโลเมตรถึงจะมีหมู่บ้านโพนตูมอีก 1  หมู่บ้าน ชาวบ้านส่วนใหญ่ทำนา พอหมดหน้านาก็ไม่มีอะไรทำ ยิิ่งมาปีนี้แล้งมากและข้าวก็ไม่ได้ราคา ทำให้ชาวบ้านไม่มีเงินทอง เมื่อชาวบ้านยากจน ก็ส่งผลกระทบกับพระไปด้วย พอมีโครงการ “ปลูกผักบุ้งกลางนา ทุ่งกุลาฯ ยิ้มได้” ทำให้ชาวบ้านมีความเป็นอยู่ดีขึ้นตั้งแต่ต้นปีที่ผ่านมาที่เริ่มโครงการ

“กรแก้ว กาญจนสอน” อายุ 59 ปี ประธานกลุ่มชาวบ้านที่ร่วมโครงการบอกว่า การปลูกผักเสริมทำให้ชาวนาใช้เวลาว่างมาสร้างรายได้เพิ่มขึ้นได้ ช่วยบรรเทาความเดือดร้อนไปได้ เพราะปีนี้แล้งมากข้าวไม่ได้ราคา ปีก่อนหน้านี้เขาทำนา 80 ไร่ลงทุนไม่ต่ำกว่า 2 แสนขายข้าวได้ประมาณ 2 เท่าที่ลงทุนประมาณ 4 แสนบาท แต่ปีนี้ลงทุนเท่าเดิมแต่ขาดทุนย่อยยับเพราะขายได้แค่ 1 แสนบาทเท่านั้น

ทั้งนี้การปลูกผักบุ้ง ทางวัดจะแบ่งพื้นที่ให้ 1 งานมีประมาณ 6-7 แปลงและต่อระบบน้ำไว้ให้รดน้ำ ซึ่งวัดลงทุนประมาณ 5 แสนบาท ปลูกผักบุ้งประมาณ 20-25 วันผักใบยาว 30 เซนติเมตร ไม่เกิน 65 เซนติเมตร เส้นผ่าศูนย์กลาง 0.5 เซนติเมตรก็ตัดผักส่งห้างเทสโก้ โลตัสได้เฉลีี่ยรายได้ประมาณ 4-5 พันบาทต่อครั้ง จากนั้นต้องปรับปรุงดินและพักไว้ประมาณ 5 วันค่อยเริ่มปลูกใหม่อีกรอบ ซึ่งชาวบ้านจะแบ่งกันดูแลแปลงผักและแบ่งรายได้ตามความสมัครใจ ที่ผ่านมาเคยขายได้ถึงกิโลกรัมละ 10-14 บาท เพิ่มหรือลดโดยอิงตามราคาตลาด

“พรเพ็ญ นาถพิริยรัตน์” รองประธานกรรมการฝ่ายกำกับดูแลคุณภาพสินค้า เทสโก้ โลตัส บอกว่า ปัจจุบันเทสโก้โลตัสรับซื้อผักบุ้งอยู่ประมาณวันละ 300 กิโลกรัม ในอนาคตจะเพิ่มปริมาณเป็น 500 กิโลกรัม และในอนาคตมีแนวคิดว่าจะร่วมกับชาวบ้านพัฒนาปลูกผักชนิดอื่นที่เป็นที่ต้องการของตลาด เช่น คะน้า กวางตุ้ง  หรือผลไม้ โดยจะมีนักวิชาการจากมหาวิทยาลัยเกษตรมาช่วยพัฒนาอีกทางหนึ่งด้วย เพื่อให้ผลผลิตตรงตามความต้องการของตลาด และเพิ่มรายได้ให้ชาวบ้านมากขึ้นอีกทางหนึ่ง

ทั้งนี้โครงการปลูกผักกลางนา ทุ่งกุลาฯ ยิ้มได้ เป็นไปตามโมเดลประชารัฐ ต่อสู้ปัญหาภัยแล้งร่วมกันอย่างยั่งยืน โดยเทสโก้ โลตัสรับซื้อผลผลิตทั้งหมด ตลอดจนเตรียมวางแผนพัฒนาสู่การปลูกผักชนิดอื่นๆ ต่อเนื่องต่อไป