ศาสตร์เกษตรดินปุ๋ย : ขอบคุณแหล่งข้อมูล : หนังสือเทคโนโลยีชาวบ้าน

http://info.matichon.co.th/techno/techno.php?srctag=05054010459&srcday=2016-04-01&search=no

เทคโนโลยีการเกษตร

ทะนุพงศ์ กุสุมา ณ อยุธยา

ชาวบ้าน อำเภอพังโคน สกลนคร ปลูกแตงโมเนื้อเหลือง “ศรีจันทร์”

อากาศร้อนๆ อย่างนี้ ผลไม้ที่ทุกคนเห็นตรงกันว่า จะช่วยบรรเทาความร้อนภายในร่างกายได้ คงหนีไม่พ้น “แตงโม”

เจ้าลูกกลมขนาดใหญ่ที่มีน้ำหนักระหว่าง 4-6 กิโลกรัม ต่อผล แถมยังมีเนื้อผลให้เลือกทั้งสีแดงและเหลือง มีรสหวาน ชุ่มคอ ไม่ได้เพียงช่วยคลายร้อนเท่านั้น แต่ยังเป็นพระเอกต่อสุขภาพร่างกายของคุณอย่างอเนกอนันต์เสียด้วย สามารถนำไปเป็นอาหาร แล้วคั้นเป็นน้ำผลไม้หรือไวน์ได้อีก หรือแม้แต่ยังมีบทบาทในด้านความสวยงาม

มีคนหัวใสมองแตงโมเป็นการตลาดอย่างก้าวกระโดดด้วยการบังคับให้ผลแตงโมมีลักษณะเป็นอะไรตามที่ต้องการเพื่อสร้างความแปลกแล้วหวังสร้างมูลค่าให้เพิ่มมาก พอเป็นเช่นนี้แล้วหลายคนคงหันมามองแตงโมเป็นรายได้แน่นอน แต่น่าเสียดาย เพราะผลไม้ชนิดนี้ชอบและเจริญเติบโตในพื้นที่มีลักษณะดินปนทราย ไม่ชอบน้ำแบบเฉอะแฉะ

ดังนั้น แหล่งปลูกแตงโมจึงกระจัดกระจายอยู่ตามจังหวัดต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นจังหวัดกาญจนบุรี กำแพงเพชร นครราชสีมา นครสวรรค์ ยโสธร สกลนคร นครพนม สระแก้ว สุโขทัย สุพรรณบุรี หนองคาย และพระนครศรีอยุธยา

บริษัท เพื่อนเกษตรกร จำกัด มีชื่อเสียงด้านการพัฒนาและปรับปรุงเมล็ดพันธุ์ ที่ได้รับการยอมรับ ตลอดจนมีการนำเทคโนโลยีทางการเกษตรแผนใหม่เข้ามาใช้ในภาคเกษตรกรรมอย่างสม่ำเสมอและต่อเนื่อง เพื่อให้เกิดความก้าวหน้า สร้างความมั่นคง

ทีมงานเทคโนฯ ได้ลงพื้นที่จังหวัดสกลนคร เพื่อพบกับชาวบ้านกลุ่มหนึ่งในรูปสหกรณ์ที่เข้มแข็ง มีการปลูกแตงโมเป็นอาชีพหลักอย่างมีคุณภาพ แล้วถือว่าเป็นผู้ผลิตแตงโมกลุ่มใหญ่ของจังหวัดที่สามารถส่งขายตลาดผู้บริโภคหลักในระดับบน กลาง และล่าง

โดยเฉพาะอย่างยิ่ง แตงโมเนื้อเหลือง พันธุ์ศรีจันทร์ ของเพื่อนเกษตรกร ที่ชาวบ้านกลุ่มนี้ประสบความสำเร็จปลูกได้อย่างมีคุณภาพและได้รับความนิยมในตลาดทั้งห้างดัง กลุ่มโรงแรม ตลอดจนตลาดล่างเป็นอย่างสูง

คุณภาณุพงศ์ ทองนาท พนักงานขายเขตอีสาน 1 และ คุณโยธิน ชัยยา เจ้าหน้าที่ฝ่ายขายเขตอีสาน บริษัท เพื่อนเกษตรกร จำกัด พาไปพบกับ คุณเคน แสนมี ประธานสหกรณ์การเกษตรผู้ผลิตแตงโมสกลนคร จำกัด ยังบ้านเลขที่ 32 หมู่ที่ 11 ตำบลแร่ อำเภอพังโคน จังหวัดสกลนคร

คุณเคน เผยว่า ตัวเขากับครอบครัวยึดอาชีพปลูกแตงโมมานานกว่า 20 ปี สมัยที่เริ่มจะปลูกกันภายในครอบครัว แต่หลายปีที่ผ่านมา ชาวบ้านเห็นว่ามีรายได้ดีขึ้นเรื่อยๆ มีการรวมตัวปลูกกันเป็นกลุ่ม รายละ 4-5 ไร่ จนได้จัดตั้งเป็นสหกรณ์ขึ้น มีจำนวนสมาชิก 153 คน ข้อดีของการรวมตัวคือ ช่วยให้เกิดความเข้มแข็งด้านการตลาด แล้วยังสามารถวางแผนการปลูกเพื่อไม่ให้จำนวนผลผลิตมากเกินไป แล้วจะไม่ทำให้ราคาตกด้วย ทั้งนี้ ในกลุ่มจัดระเบียบการปลูกแตงโมไว้ปีละ 4 ครั้ง โดยลงมือปลูกตั้งแต่เดือนสิงหาคม แล้วทยอยปลูกกันไป ทั้งนี้แต่ละรอบการปลูกมีพื้นที่รวมกว่า 3,000 ไร่

ประธานสหกรณ์ฯ บอกว่า ใช้เมล็ดพันธุ์แตงโมของเพื่อนเกษตรกรมานานมากแล้ว สมัยเริ่มปลูกใช้พันธุ์ตอร์ปิโดและขณะนี้พันธุ์ที่ใช้เป็นประจำคือ ศรีจันทร์ และไดอาน่า คุณสมบัติเด่นของศรีจันทร์ที่นอกจากความเป็นแตงโมเนื้อสีเหลืองแล้ว ยังมีรสชาติหวาน เนื้อแน่น แล้วเป็นที่นิยมของตลาดผู้บริโภคมาก

แล้วให้รายละเอียดการปลูกเพิ่มเติมอีกว่า เมล็ดพันธุ์ที่ใช้ 1 ไร่ จำนวน 1 กระป๋อง (800-1,000 เมล็ด) โดยผู้ปลูกแต่ละรายจะเพาะต้นกล้าโดยใช้เวลา 8-10 วัน แล้วย้ายลงปลูกในแปลง ขณะเดียวกันจะต้องมีการเตรียมพื้นที่ปลูกไปพร้อมกัน โดยไถดะ ตากดิน แล้วไถพรวน ตากดินทิ้งไว้ประมาณ 30 วัน

จากนั้น นำปุ๋ย สูตร 15-15-15 มาใส่ จำนวน 25 กิโลกรัม ต่อไร่ ร่วมกับปุ๋ยคอก แล้วจัดการยกร่อง ขนาดกว้าง 6-6.5 เมตร ความยาวตามพื้นที่ ส่วนคันปลูกมีความกว้าง 1 เมตร กำหนดให้ปลูก 2 แถว แล้วปูด้วยพลาสติก วางระบบน้ำ และนำต้นกล้าปลูก แล้วให้ใส่ปุ๋ยเกล็ดละลายน้ำ สูตร 25-7-7 ทิ้งไว้ให้ต้นแข็งแรง แล้วใส่ปุ๋ยตามสายน้ำ

“ความเหมาะสมของแตงโม จะเก็บผลผลิตนับตั้งแต่ลงต้นกล้า ใช้เวลา 65-70 วัน จึงเก็บได้ แต่ไม่แน่นอน เพราะต้องขึ้นอยู่กับสภาวะอากาศในช่วงเวลาที่ปลูก อย่างถ้าเป็นต้นฝน ราวเดือนพฤษภาคม-มิถุนายน อาจใช้เวลา 60-65 วัน ถ้าพอเข้าหน้าแล้ง ราวเดือนตุลาคม-ธันวาคม อาจต้องใช้เวลานานถึง 100 วัน ทั้งนี้ แตงโมปลูกได้ทุกฤดู และแต่ละฤดูต้องมีการดูแล บริหารจัดการต่างกัน”

คุณเคน ชี้ว่า จำนวนผลผลิตต่อไร่ จะได้มากหรือน้อยแล้วมีคุณภาพเพียงใด ต้องขึ้นอยู่กับลักษณะพื้นที่และความสามารถของเกษตรกรในแต่ละราย แต่โดยเฉลี่ยแล้ว ประมาณ 3-4 ตัน ต่อไร่

การทำให้แตงโมเกิดความหวานนั้น คุณเคน บอกว่า อาจจะใช้ฮอร์โมนหรืออาหารเสริมใส่ในช่วงที่แตงโมเริ่มเป็นลูก แล้วให้ใส่ตลอด ที่ผ่านมาความหวานไม่เคยต่ำกว่า 11 บริกซ์ และมีขนาดผล 4-6 กิโลกรัม ซึ่งถือว่าได้มาตรฐาน อย่างไรก็ตาม เรื่องน้ำหนักอาจต้องพิจารณาเรื่องตลาดด้วย เพราะลูกค้าบางกลุ่ม อย่างส่งตามห้างต้องการผลที่มีขนาดน้ำหนัก 2.5-4 กิโลกรัม แต่ถ้าเป็นตลาดขายส่งตามแหล่งท่องเที่ยวมักชอบขนาดใหญ่ 4-6 กิโลกรัม ต่อผล

ส่วนทางด้านราคาและการตลาด คุณเคน กล่าวว่า รายได้จากการปลูกแตงโมเช่นเดียวกับไม้ผลอย่างอื่น คือมีขึ้น-ลง ตามปริมาณแตงโมในตลาด เพราะถ้าราคาลด หมายถึง มีคนปลูกกันมาก จนทำให้มีผลผลิตล้นตลาด เนื่องจากชาวบ้านเสร็จจากการทำนาแล้วมีเวลาจึงหันมาปลูกแตงโม

ดังนั้น ช่วงที่ราคาลดจึงมักเป็นหลังช่วงเก็บเกี่ยวข้าวในหน้าแล้ง ยิ่งตอนนี้เจอปัญหาภัยแล้ง ชาวบ้านปลูกข้าวไม่ได้เลย ทำให้ต้องมาปลูกแตงโมเป็นรายได้หลัก จึงกังวลว่าจะกระทบกับราคาแตงโมในระยะยาว

คุณหรั่ง ลูกชายคุณเคน และเป็นหนึ่งในผู้ปลูกรายใหญ่ ให้ข้อมูลเพิ่มเติมว่า ถ้าพูดถึงความสวยและขนาด อาจสู้ทางภาคกลางไม่ได้ เพราะแตงโมแถบนั้นได้รับความชื้นจากแหล่งน้ำ แต่ถ้าเป็นคุณภาพเนื้อคงสู้แถวอีสานตอนบนไม่ได้แน่ เพราะมีสภาพทางธรรมชาติทั้งน้ำและอากาศตลอดจนดินดีมาก

นอกจากนั้น ยังระบุว่า ถ้าตลาดแตงโมเนื้อสีเหลืองแล้ว ศรีจันทร์ของเพื่อนเกษตรกรมา อันดับ 1 เพราะมีเสน่ห์ตรงความหวาน กรอบ ได้ผลผลิตต่อไร่เฉลี่ย 3 ตัน จึงเป็นแรงดึงดูดให้ชาวสวนหันมาปลูกแตงโมศรีจันทร์กันเพิ่มมากขึ้น แล้วยังชี้ว่าระดับต่างของราคาขึ้น-ลง อยู่ในอัตราเพียง 4 บาท เท่านั้น อย่างถ้าแตงโมล้นตลาด ราคาขายอยู่ที่ 5 บาท ต่อกิโลกรัม แต่พอถึงช่วงขาดตลาด หาของยาก ราคาจะขยับขึ้นมาเป็น 9 บาท ต่อกิโลกรัม

“เห็นว่าเมล็ดพันธุ์แตงโมศรีจันทร์ของเพื่อนเกษตรกรดีและมีคุณภาพมาก แล้วอยากจะบอกว่าใครที่ต้องการใช้เมล็ดพันธุ์แตงโมที่มีคุณภาพ ควรเลือกใช้ของเพื่อนเกษตรกร โดยเฉพาะพันธุ์เนื้อสีเหลือง ที่มีคุณภาพมากจนได้รับความนิยมจากผู้บริโภค สามารถส่งขายยังตลาดค้าส่งขนาดใหญ่ อย่าง ตลาดไท และสี่มุมเมือง หรือส่งเข้าห้างดังหลายแห่ง”

ท้ายนี้ คุณเคน ในฐานะประธานสหกรณ์ฯ ฝากว่า อยากให้ทุกท่านหันมาบริโภคแตงโมกันให้เพิ่มมากขึ้น เพราะไม่เพียงช่วยในเรื่องของสุขภาพเท่านั้น แต่ยังเป็นการช่วยให้เกษตรกรสามารถขายผลผลิตได้เพิ่มขึ้น แล้วบอกได้เลยว่าไม่ต้องกังวลกับสารเคมีตกค้าง เนื่องจากมีการตรวจสอบความปลอดภัยจากทางภาคราชการตลอดเวลา

“สำหรับเมล็ดพันธุ์แตงโม ต้องเป็นของเพื่อนเกษตรกรเท่านั้น และใช้เมล็ดพันธุ์ของเพื่อนเกษตรกรมาตั้งแต่อายุ 40 ปี เพราะมีคุณภาพแล้วไว้ใจได้ ตลอดจนมีทีมงานที่ใส่ใจติดตามผลกันอย่างใกล้ชิด จนตอนนี้ผมอายุ 60 กว่าปีแล้ว คิดเองก็แล้วกันว่า ถ้าของเขาไม่ดีจริง จะทนใช้มานานกว่า 20 ปี ทำไม” คุณเคน กล่าวปิดท้าย

สนใจเมล็ดพันธุ์แตงโมสายพันธุ์ต่างๆ หรือปรึกษาข้อมูลการปลูกแตงโม ติดต่อโดยตรงได้ที่ บริษัท เพื่อนเกษตรกร จำกัด สำนักงานใหญ่ : 43 ถนนราชพฤกษ์ ตำบลช้างเผือก อำเภอเมือง จังหวัดเชียงใหม่ โทรศัพท์ (053) 211-773, (053) 211-810, (053) 217-180