ศาสตร์เกษตรดินปุ๋ย : ขอบคุณแหล่งข้อมูล : หนังสือเทคโนโลยีชาวบ้าน

http://info.matichon.co.th/techno/techno.php?srctag=05079010459&srcday=2016-04-01&search=no

วันที่ 01 เมษายน พ.ศ. 2559 ปีที่ 28 ฉบับที่ 620

หมอเกษตร ทองกวาาว

เอลนิโญ่ ที่ทุกคนควรจะรู้

เอลนิโญ่ ที่ทุกคนควรจะรู้

เรียน คุณหมอเกษตร ทองกวาว ที่นับถือ

ผมได้ยินคำว่า เอลนิโญ่ อยู่เป็นประจำ โดยเฉพาะในช่วงเวลาของความแห้งแล้งมาเยือน ผมจึงเข้าใจเอาว่า เอลนิโญ่ เป็นสาเหตุของการเกิดภาวะแห้งแล้งรุนแรง แต่ในความเป็นจริงแล้ว เอลนิโญ่คืออะไรกันแน่ และมีผลต่อสภาพภูมิอากาศของโลกอย่างไร ขอคำอธิบายด้วยครับ ผมขอขอบคุณมาในโอกาสเดียวกัน

ขอแสดงความนับถืออย่างสูง

วิทยา ทองวงศ์พันธุ์

เลขที่ 112/8 ถนนบางขุนเทียน ตลิ่งชัน แขวงคลองชักพระ เขตตลิ่งชัน กรุงเทพฯ 10170

ตอบ คุณวิทยา ทองวงศ์พันธุ์

เอลนิโญ่ มาจากภาษาสเปน เขียนว่า Elnino เป็นชื่อหนูน้อยในพระคริสต์ ขออธิบายเพิ่มเติมครับ ตัว n ตัวนี้ เป็นภาษาสเปน ออกเสียง ญ หรือ ย ยักษ์ เสียงขึ้นจมูก ผมดูรายการทีวีหลายครั้ง เคยเห็นผู้บริหารระดับสูงของประเทศออกเสียงว่า เอนนิโน่ ผมรู้สึกกระดากอายครับ พอเริ่มต้นก็จบเห่กัน มิใช่ว่าผมจะชื่นชมฝรั่งนะครับ แต่เรื่องภาษา มันต้องถูกต้อง แม่นยำ ยิ่งเป็นภาษาทางเทคนิคด้วยแล้ว ยิ่งควรระมัดระวังให้มาก

ก่อนเข้าถึง เอลนิโญ่ ขอให้ท่านจินตนาการผมมาประเทศที่ได้รับผลกระทบรุนแรง แบ่งออกเป็น 2 ฝ่าย คือ ฝ่ายตะวันออกของมหาสมุทรแปซิฟิก มี เอกวาดอร์ เปรู และชิลีบางส่วน ส่วนฝั่งซ้ายของมหาสมุทรแปซิฟิก มีประเทศในกลุ่มอาเซียน ได้แก่ ไทย อินโดนีเซีย มาเลเซีย ลาว เขมร เวียดนามตอนใต้ รวมทั้ง ปาปัวนิวกินี และตอนเหนือของออสเตรเลีย มีมหาสมุทรแปซิฟิกกั้นกลาง เมื่อตีกรอบจะได้รูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า (ตามภาพประกอบ) โดยมีแนวเส้นศูนย์สูตรอยู่กลางสี่เหลี่ยมตามแนวยาว

การเกิดปรากฏการณ์ เอลนิโญ่

ด้วยอิทธิพลของลมสินค้า พัดพากระแสน้ำอุ่นที่ผิวหน้าของน้ำในมหาสมุทร จากฝั่งตะวันออกไปเก็บสะสมไว้ยังฝั่งตะวันตก ส่งผลให้อากาศร้อนอบอ้าว มีการก่อตัวของเมฆฝนอย่างหนาแน่น ทำให้ฝนตก น้ำท่วมหนัก ในขณะเดียวกันกระแสน้ำเย็นจากใต้สมุทร บริเวณเส้นศูนย์สูตรไหลไปแทนที่ กระแสน้ำอุ่นที่ไหลไปรวมตัวกันที่ฝั่งตะวันตกที่กล่าวมาแล้ว ส่งผลให้ฝั่งตะวันออกเกิดภาวะแห้งแล้งขึ้นอย่างรุนแรงอย่างผิดปกติ แล้วจะเกิดสลับกันไป คือฝั่งหนึ่งฝนตกหนัก อีกฝั่งหนึ่งเกิดภาวะแห้งแล้ง วงจรของความรุนแรงดังกล่าวจะเกิดขึ้นทุกๆ 4-6 ปี เมื่อนำรูปแบบของปรากฏการณ์ของเอลนิโญ่ไปซ้อนทับกับรูปแบบของ คุณสมพร อิศรานุรักษ์ สรุปว่า ทุกๆ 10 ปี จะเกิดภาวะฝนแล้ง 4 ปี โดยแบ่งเป็นแล้งรุนแรง 2 ปี และแล้งพอทนได้ 2 ปี น้ำท่วม 3 ปี ฝนฟ้าตกต้องตามฤดูกาล เพียง 3 ปี ที่ผมนำมาเล่าให้ท่านได้รับทราบมาก่อนนี้ ปรากฏว่าซ้อนทับกันได้เกือบสนิทแนบอย่างไม่น่าเชื่อ ประเทศไทยมีนักวิชาการเก่งๆ อยู่มากมาย แต่หาผู้บริหารเก่งๆ หยิบเอาข้อมูลดีๆ ไปใช้ประโยชน์ในการแก้ปัญหาของชาติบ้านเมืองนั้นหายากจริงๆ ครับ

ผมขอพาท่านย้อนยุคไปในสมัยต้นรัตนโกสินทร์ มีบันทึกไว้ว่า ในรัชสมัยของสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช รัชกาลที่ 1 เกิดภาวะแห้งแล้งอย่างรุนแรง เมื่อปี พ.ศ. 2434 ส่งผลให้เกิดข้าวยากหมากแพงขึ้นในปี พ.ศ. 2335 ทำให้เกิดมีการกักตุนข้าวขึ้น พระองค์ต้องตรากฎหมายเพื่อลงโทษผู้กระทำผิดด้วยการเฆี่ยน 3 ครา แล้วแห่ประจานทางบก 3 วัน และทางน้ำ 3 วัน ต่อมาในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 3 เมื่อปี พ.ศ. 2386 เกิดภาวะแห้งแล้ง นาข้าวได้รับความเสียหาย พ่อค้าขายข้าวในราคาแพงอย่างไม่เป็นธรรม ขายในราคา สัดละ 1 บาท

ทำให้พสกนิกรของท่านเดือดร้อนกันถ้วนหน้า พระองค์ต้องนำข้าวจากฉางหลวงออกมาจำหน่ายให้พสกนิกรในราคา สัดละ 1 สลึงเฟื้อง เท่านั้น และในรัชสมัยของสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 4 เกิดภาวะแห้งแล้งในบางปี พระองค์ท่านจึงมีนโยบายสนับสนุนให้พสกนิกรชาวนา ขยายพื้นที่ปลูกข้าวอายุสั้น เช่น ข้าวไร่ เพราะเป็นข้าวประเภทใช้น้ำน้อย เตรียมไว้เพื่อชดเชยหากนาลุ่มที่อาจได้รับความเสียหาย ด้วยพระมหากรุณาธิคุณของพระมหากษัตริย์ไทยทุกพระองค์ ได้ทรงบำบัดทุกข์บำรุงสุขให้พสกนิกรได้อยู่กันอย่างร่มเย็นเป็นสุขเสมอมา

ดังนั้น ฝนแล้ง น้ำท่วม เกิดขึ้นตามสภาพธรรมชาติ เราต้องเข้าใจในวงจรของมัน เพื่อเตรียมแก้ไขปัญหาที่ต้องเผชิญทั้งฝนแล้งและน้ำท่วม โปรดอย่าแก้ปัญหาไปวันๆ หรือปีต่อปี เดี๋ยวจะถูกกล่าวหาว่าไม่ฉลาดซ้ำซากนะจะบอกให้ แหล่งข้อมูลนำมาจากหนังสือพิมพ์ไทม์ พ.ศ. 2540 กรมอุตุนิยมวิทยา แผ่นพับ พ.ศ. 2539 และหนังสือแนวพระราชดำริ 9 รัชกาล กรมวิชาการ กระทรวงศึกษาธิการ พ.ศ. 2526 ขอขอบคุณไว้ ณ โอกาสนี้ครับ

แมลงทอดกรอบ มีขายตลอดปี เขาเอามาจากไหน

เรียน คุณหมอเกษตร ทองกวาว ที่นับถือ

ผมชอบรับประทานแมลงทอดกรอบมาก เพราะรสชาติดี แต่ผมยังมีความสงสัยอยู่มานานแล้วว่า เหตุใดแมลงที่ใช้ทอดวางขายอยู่ทั่วไปได้ตลอดทั้งปี เขาเอามาจากไหน ผมคาดว่า เฉพาะบ้านเราไม่น่าจะมีมากมายขนาดนี้ สงสัยจริงๆ ผมจึงขอรบกวนคุณหมอเกษตร กรุณาให้คำตอบด้วยครับ

ขอแสดงความนับถืออย่างสูง

อาวุธ เหล่าจินดาวงศ์

เลขที่ 72/21 ซอยบ้านช่างหล่อ ถนนพรานนก แขวงบ้านช่างหล่อ เขตบางกอกน้อย กรุงเทพฯ 10700

ในโลกมนุษย์เรา มีแมลงอยู่หลายแสนชนิด บางชนิดอาศัยอยู่บนบก บางชนิดอาศัยอยู่ในน้ำ บางชนิดอยู่ได้ทั้งบนบกและในน้ำ บ้างก็ปีกแข็ง บ้างก็ปีกอ่อน บ้างก็มีปีกครึ่งแข็งครึ่งอ่อน เช่น แมลงดานา และมวนชนิดต่างๆ นอกจากนี้ นักวิชาการยังแบ่งแมลงออกได้ทั้งชนิดเป็นประโยชน์ และชนิดให้โทษออกจากกันอย่างชัดเจน ตามความเป็นจริง แมลงเป็นแหล่งโปรตีนที่สำคัญของมนุษย์อีกด้วย

ปัจจุบัน แมลงหลายชนิดที่มนุษย์เราสามารถเพาะเลี้ยงได้แล้ว ตัวอย่าง จิ้งหรีด แมงป่อง แม้แต่หนอนเยื่อไผ่ หรือรถด่วน ก็ทำได้ไม่แพ้กัน เมื่อคราวที่ผมเดินทางไปเยือนเชียงรุ้ง แคว้นสิบสองปันนา มีโอกาสพักค้างคืนที่หลวงน้ำทา ชายแดนลาว-จีน ตลาดเช้าที่นั่นมีของป่าวางขายมากมายหลายชนิด มีทั้งรังผึ้งพร้อมลูกอ่อน หนอนเยื่อไผ่ หรือรถด่วน ที่ยังมีชีวิตอยู่ คืบคลานยั้วเยี้ยอยู่ในกระด้งไม้ไผ่สาน ค้างคาวตากแห้ง กระรอกย่างขึงพืดวางซ้อนกันเป็นตับ มีไว้ให้เลือกซื้อตามความพอใจ บางชนิดหาในบ้านเราไม่พบแล้ว

คำตอบของคุณอาวุธ ที่ถามว่า แมลงที่ขายอยู่ในตลาดทุกวันนี้ พ่อค้าไทยรับซื้อแมลงที่ยังมีชีวิตมาจากกัมพูชา และลาว รวบรวมเก็บไว้ในห้องเย็น แล้วทยอยนำออกขายให้ลูกค้าขาประจำเป็นระยะๆ เมื่อใกล้จะหมดก็ซื้อเข้ามาทดแทน ข้อมูลดังกล่าวได้จากการเสวนา เรื่อง แมลงเศรษฐกิจของไทย จัดโดย นิตยสารเทคโนโลยีชาวบ้าน เมื่อหลายปีก่อนครับ

พื้นที่สี่เหลี่ยมสีเขียว คือกระแสน้ำที่ทำให้เกิดปรากฏการณ์เอลนิโญ่ ฝั่งขวา มีประเทศเอกวาดอร์ เปรู และชิลีบางส่วน ทางฝั่งซ้าย ประกอบด้วยกลุ่มประเทศอาเซียน รวมทั้งปาปัวนิวกินี และออสเตรเลียตอนเหนือ

เตือนการเกิดเอลนิโญ่ที่มีผลมาถึงปัจจุบัน ผ่านสื่อมาตั้งแต่ต้นปี พ.ศ. 2557

ไผ่ตายขุยที่อุทยานแห่งชาติน้ำหนาว อำเภอน้ำหนาว จังหวัดเพชรบูรณ์ เป็นไผ่ป่าไม่ใช่ไผ่จีน ตามที่นักวิชาการบางคนเข้าใจว่า ตายเพราะหมดอายุขัย

อีกมุมหนึ่ง ที่อุทยานแห่งชาติน้ำหนาว ไผ่ตายขุย เนื่องจากเกิดภาวะแห้งแล้งติดต่อกันหลายปี

แมลงทอดกรอบหลากหลายชนิด มีวางขายทั่วไปตลอดทั้งปี

รังผึ้งพร้อมตัวอ่อน วางขายที่ตลาด แขวงหลวงน้ำทา ชายแดนลาวกับจีน

ตั๊กแตน เป็นเมนูเด็ดเมนูหนึ่งของแฟนผู้นิยมบริโภคแมลงทอดกรอบ

งูหลากหลายชนิดสำหรับดองสุรา พบได้ที่ตลาดเมืองเชียงรุ้ง จีนตอนใต้