“สื่อใหม่” หรือ “New Media” ยุคปัจจุบันมีอิทธิพลสูงมากต่อผู้เสพสื่อ หลายประเทศมีอัตราการอ่านข่าวสารข้อมูลจากโซเชียลมีเดีย มากกว่าอ่านจากสื่อสิ่งพิมพ์

สำนักข่าวยอนฮับ เกาหลีใต้ บอกว่า ที่เกาหลีใต้มีอ่านข่าวจาก New Media ถึง 40 ล้านคน อ่านข่าวจากหนังสือพิมพ์ 13 ล้านคน

ในจำนวนคนอ่านหนังสือพิมพ์ 8 ล้านคน…อ่านข่าวบันเทิง อีก 3 ล้านคน…อ่านข่าวกีฬา ที่เหลืออีก 2 ล้านคน…อ่านข่าวทั่วๆไป

ข้อมูลนี้สะท้อนมาจากการประชุม “2016 Media Cooperation Forum on Belt and Road” ที่ศูนย์การประชุมแห่งชาติสาธารณรัฐประชาชนจีน (China National Convention Center) กรุงปักกิ่ง จัดโดยหนังสือพิมพ์ People’s Daily หนังสือพิมพ์แห่งชาติของจีน เมื่อไม่นานมานี้

การประชุมครั้งนี้มีสื่อมวลชนจาก 78 ประเทศทั่วโลกรวม 210 ชีวิตเข้าร่วมประชุม ถือเป็นการประชุมครั้งสำคัญของวงการสื่อมวลชนโลก

ในส่วนของประเทศไทย สมาคมผู้สื่อข่าวไทย-จีน ได้รับเชิญให้เข้าร่วมประชุม นายชัยวัฒน์ วนิชวัฒนะ นายกสมาคมฯ นำคณะเป็นตัวแทนสื่อไทย นายภูวนารถ ณ สงขลา จากหนังสือพิมพ์บางกอกทูเดย์ อุปนายกสมาคมฯ นางฐิตาภา ทรงเผ่า จากหนังสือพิมพ์ไทยรัฐ กรรมการสมาคม และ น.ส.อรอนงค์ อรุณลักษณ์ ผู้สื่อข่าว CRI ประเทศไทย

ความมุ่งมั่นตั้งใจของจีน ต้องการส่งเสริมความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ แลกเปลี่ยนความคิดเห็นเผยแพร่ข่าวสาร ข้อมูลต่างๆของจีนไปยังสื่อต่างๆทั่วโลกโดยตรง ด้วยความเข้าใจที่ตรงกัน

โดยเฉพาะอย่างยิ่งประเทศในเขต 1 แถบ 1 เส้นทาง ของ “เส้นทางสายไหม” ตามนโยบายของนายสี จิ้นผิง ผู้นำจีน

ยุคนิวมีเดีย…สื่อใหม่กำลังมาแรง ท่ามกลางกระแสการเผยแพร่ข้อมูลข่าวสารที่เปลี่ยนแปลงไป ความเห็นโดยรวมในที่ประชุมยังย้ำในประเด็นสำคัญ…“ขอให้สื่อมีความรับผิดชอบต่อสังคม”

ท่ามกลางการท้าทายในยุคสื่อใหม่ “สื่อออนไลน์” ที่มาแรง ควรแสดงความคิดเห็นอย่างรอบด้าน และการเผยแพร่ต่างๆต้องเป็นข้อเท็จจริง เนื่องจากปัจจุบันข่าวในสื่อใหม่ มีทั้งข่าวลวง…ข่าวเท็จ

ที่สำคัญ…ที่ประชุมมีความเห็นว่า นักข่าวควรยืนหยัดในจริยธรรม ควรมีความรับผิดชอบต่อสังคม เพื่อสร้างสมานฉันท์ทั่วโลกและการเชื่อมต่อเรื่องข่าวสาร ทำให้สื่อควรแสวงหาความคิดเห็นให้รอบด้าน

การเผยแพร่ต่างๆต้องเข้าใจบทบาทที่ต่างกันเพราะเหตุการณ์แต่ละเหตุการณ์ไม่เหมือนกันและอย่าใช้สื่อปลุกระดมความขัดแย้ง

อย่างไรก็ตาม แม้ว่า “สื่อใหม่” จะมาแรงมาก แต่ในท้ายที่สุดแล้ว ความสำคัญของสื่อสิ่งพิมพ์ก็ยังมีอยู่ เนื่องจากสื่อสิ่งพิมพ์ยังต้องมีหน้าที่แสวงหาข้อเท็จจริงมาแก้ไขข่าวลวง ข่าวเท็จ ยุติการแพร่กระจายข่าวเท็จ ค้นหาความจริงมาเสนอแก่ผู้บริโภคข่าวเพื่อความถูกต้อง…

ทำให้โอกาสที่ “สื่อสิ่งพิมพ์” จะหายไปจากโลกนี้ เหมือนอย่างที่หลายคนหวั่นไหว ดูท่าจะไม่เป็นความจริง เพียงแต่อาจจะลดน้อย ลงไปตามกระแสโลกที่ก้าวเข้าสู่ความทันสมัยของการรับรู้ข่าวสารมากขึ้นเท่านั้น

ในประเด็นการเสนอข่าวของสื่อต่างๆที่เกี่ยวกับ “ลัทธิชาตินิยม” กับความ “รักชาติ” เป็นอีกเรื่องร้อนที่น่าสนใจ มีการเสนอแนะความเห็นหลากหลาย ทั้งยังยกตัวอย่างถึงลัทธิชาตินิยมและความรักชาติ ที่เคยทำให้บางประเทศเกือบพัง และกลายเป็นศัตรูกันมาแล้ว

สรุปได้ว่า “สื่อ” อย่าปลุกระดมความขัดแย้งจาก “ลัทธิชาตินิยมและความรักชาติ” แต่ควรใช้ข้อเขียนสร้างสันติให้กับประเทศ สร้างค่านิยมของชาติ รับผิดชอบต่อสังคม เปิดใจให้กว้างและมีความให้อภัยกัน

ในพิธีลงนามความร่วมมือด้านข่าวระหว่างจีนกับสำนักข่าวต่างๆในเขต 1 แถบ 1 เส้นทาง จัดที่สำนักงานใหญ่หนังสือพิมพ์
People’s daily ในตอนหนึ่งของการแนะนำสื่อออนไลน์ หนึ่งในผู้บริหาร เล่าให้ที่ประชุมฟังว่า…

ประเทศที่เป็นอันดับ 1 ใน 10 ประเทศในโลกนี้ ที่คนจีนชอบมาเที่ยวมากที่สุด นั่นคือ “ไท่กั๋ว” หรือ “ประเทศไทย” เหตุผลที่มาเที่ยว หาใช่เพราะมีศิลปวัฒนธรรมงดงามแต่อย่างใดไม่ ทว่าเป็นเพราะรักที่คนไทยเป็นคน “มีน้ำใจ” ที่สุด นี่คือคำพูดของ “จีน” ต่อหน้าสื่อทั่วโลก ที่เราเชื่อว่าจะส่งผลดีต่อ “ไทย” ในด้านการท่องเที่ยว

ชัยวัฒน์ วนิชวัฒนะ นายกสมาคมผู้สื่อข่าวไทย-จีน บอกว่า ความคิดเห็นของเพื่อนสื่อมวลชนทั่วโลกแสดงให้เห็นถึงบทบาท ความสำคัญ ความรับผิดชอบของสื่อ ทั้งสื่อกระแสหลัก และสื่อใหม่ ที่พัฒนาตามเทคโนโลยี นวัตกรรม สิ่งสำคัญต้องปฏิบัติหน้าที่อย่างสุขุมรอบคอบ การยืนหยัดบนสิทธิและหน้าที่ที่ถูกต้อง

“การชูธงการพัฒนาอย่างสันติ การสร้างสติให้แก่ผู้คนในสังคม การสร้างค่านิยม…ส่งเสริมความสัมพันธ์ที่ดีในภูมิภาคและประชาคม”

และก่อนที่สื่อทุกคนจากทุกสำนักของ 78 ประเทศทั่วโลก จะโบกมืออำลาปักกิ่ง ได้มีโอกาสเข้าเยี่ยมคารวะนาย “หลิว หยุนซาน” กรรมการประจำกรมการเมือง เลขาธิการสำนักงานเลขาธิการคณะกรรมการกลาง พรรคคอมมิวนิสต์จีน บุคคลสำคัญอันดับที่ 5 ที่ศาลามหาประชาชน ใกล้จัตุรัสเทียนอันเหมิน

“โลกนี้มีข่าวและเหตุการณ์เกิดขึ้นให้รายงานมากมาย เช่น ก่อการร้ายในฝรั่งเศส เยอรมนี เหตุการณ์ในตุรกี…การยิงกันในอเมริกา การเลือกตั้งในอเมริกา เบื้องหลังข่าวพวกนั้นทำให้เราเห็นว่าตอนนี้คนบนโลกสนใจเรื่องอะไรบ้าง”

จีนไม่ใช่ “Anti–globalization”…ต่อต้านโลกาภิวัตน์ ตามที่หลายสื่อเคยเข้าใจ แต่จีนเป็น “Globalization”…โลกาภิวัตน์ และอยากให้หลายประเทศมาร่วมมือพัฒนากัน ตอนนี้สงครามเย็นจบลงแล้ว

“โลกเราไม่สามารถถูกนำโดยประเทศใดประเทศหนึ่งได้…ประเทศหนึ่งเปรียบดังดอกไม้ ปัญหาแตกต่างทางวัฒนธรรมก็ยังเป็นปัญหาถึงปัจจุบัน แต่เราอย่ากลัวความแตกต่าง เราสามารถอยู่ด้วยกันได้” หลิว ว่า

เส้นทางสายไหมโบราณเต็มไปด้วยความหลากหลายทางวัฒนธรรม… จีนเองเป็นประเทศที่เป็นแหล่งรวมวัฒนธรรมเป็นตัวอย่างที่ดี จีนไม่ได้มีวัฒนธรรมเดียวมีชนกลุ่มน้อยมากมายรวมอยู่กัน ทั้งพุทธ อิสลาม ฯลฯ

“People’s daily” เป็นสื่อที่ใหญ่มากที่สุดในจีน เข้าถึงคนมากมาย คิดว่าคนจีนทุกคนอ่าน และถ้าเขาอยากอ่านข่าวที่เชื่อถือได้ที่สุด เขาจะเลือก People’s daily

“กิจกรรมนี้เป็นการรวมมีเดียที่ใหญ่มาก รอบหน้าน่าจะจัดได้ใหญ่กว่านี้ ชวนคนมาร่วมได้มากกว่านี้ แต่จำนวนไม่ใช่สิ่งที่สนใจมากไปกว่า…การที่สารเราสามารถสื่อสารไปอย่างถูกต้อง ถึงผู้รับสารได้มากที่สุด”

จีนใหญ่มาก คนก็เยอะมาก และเป็นเรื่องยากมากที่จะเข้าใจจีนได้ทั้งหมด รู้จัก “ปักกิ่ง”…ไม่ได้หมายความว่ารู้จัก…“จีน” บางข่าวที่รายงานไปออกมาจากเมืองหนึ่งๆ ก็เหมือนใบไม้ใบหนึ่งจากต้นไม้ อยากให้ได้ไปเยือนหลายๆที่ เพื่อความเข้าใจที่มากขึ้นและรายงานข่าวที่สมบูรณ์ขึ้น

นี่คือ “คำคม” ที่แฝงนัยสำคัญของผู้นำจีนคนสำคัญ ที่ฟังแล้วชวนให้ “รู้จักจีน” มากขึ้นไม่มากก็น้อย.