นายสุริยะใส กตะศิลา รองคณบดีฯ วิทยาลัยนวัตกรรมสังคม ม.รังสิต และ ผอ.สถาบันปฏิรูปประเทศไทย (สปท.) ได้ส่งเมล์มายังกองบรรณาธิการ แสดงความเห็นต่อร่าง พ.ร.ป.พรรคการเมือง ว่า ผมเห็นว่าร่าง  พรป.พรรคการเมือง มีทั้งจุดอ่อนและจุดแข็ง ที่ กรธ.ควรพิจารณาทบทวนและรับฟังทุกฝ่ายเพื่อปรับปรุงให้สมบูรณ์มากขึ้น โดยจุดอ่อนนั้น มีหลายประเด็น เช่น

ประเด็นแรก เรื่องการกำหนดให้จ่ายค่าสมาชิกพรรคนั้นปีละ 100 บาท นั้นในทางปฎิบัติทำได้ยาก แม้ กรธ.จะมีเจตนาดีต้องการให้สมาชิกรู้สึกเป็นเจ้าของพรรค แต่ความเป็นเจ้าของพรรคควรอยู่ที่การออกแบบการมีส่วนร่วมของสมาชิกและสาขาพรรคในการกำหนดทิศทางพรรคน่าจะเหมาะสมกว่า แต่หากพรรคไหนจะเก็บค่าสมาชิกก็ให้เป็นเรื่องของแต่ละพรรคที่สามารถเขียนไว้ในข้อบังคับพรรคได้

ประเด็นที่ 2 ในมาตรา 44 ของร่าง พรป.พรรคการเมือง ที่ห้ามพรรคเรียกรับเงินในการแต่งตั้งรัฐมนตรีและข้าราชการ หากฝ่าฝืนโทษหนักถึงขั้นประหารชีวิตนั้น แม้เจตนาดีแต่อาจเปิดช่องให้กลั่นแกล้งกันได้ และที่สำคัญเรื่องนี้ก็อยู่ในอำนาจ ป.ป.ช.ที่จะเข้ามาควบคุมตรวจสอบเอาผิดได้อยู่แล้ว

ประเด็นที่ 3 กรธ.ยังไม่ส่งเสริมและเพิ่มบทบาทให้กับคณะกรรมการส่งเสริมความเป็นประชาธิปไตยในพรรค กรรมการจัดทำนโยบายพรรคและกรรมการคัดเลือกผู้สมัคร เพราะกรรมการทั้ง 3 ชุดนี้จะเป็นกลไกสำคัญในการขับเคลื่อนพรรคให้เป็นสถาบัน ไม่ใช่ตัดสินใจโดยเจ้าของพรรคเพียงไม่กี่คน ทำให้สาขาและสมาชิกพรรคไม่มีความหมายอะไร

ประเด็นที่ 4 ควรทำให้กองทุนเงินอุดหนุนพรรคการเมือง มีบทบาทมากกว่านี้เพื่อเป็นส่วนหนึ่งในการทำให้พรรคเล็กเติบโตได้ในระยะยาว ที่ผ่านมาเงินกองทุนจะถูกจัดสรรไปให้เฉพาะพรรคที่มี สส.เท่านั้น

ส่วนจุดเด่นนั้น ก็มีหลายประเด็นน่าสนใจ เช่น

ประเด็นเแรก การควบคุมเงินทุนพรรคการเมือง ที่พยายามสร้างกลไกที่รัดกุมขึ้น แต่ กรธ.ต้องไม่ลืมว่าทุนก็มีการปรับตัวจับได้ไล่ทันยากขึ้น ลำพังแต่การคุมเงินบริจาคไม่พอ ต้องดูเม็ดเงินที่อยู่นอกระบบ ซึ่งอาจใช้ กลไกของ ปปง. ปปช.หรือ DSI เข้ามาช่วยอีกทาง

ประเด็นที่ 2 กรธ. กำหนดให้การส่งผู้สมัคร สส.ในระบบเขตต้องถามความเห็นจากสาขาพรรค ถือว่าเป็นกลไกใหม่ที่ดีขึ้น แต่ต้องเขียนให้ชัดเป็นรูปธรรมกว่านี้ เพราะกลไกนี้จะทำให้เกิดระบบไพรมารี่โหวต (primary vote)ได้เป็นครั้งแรกในประวัติศาสตร์พรรคการเมืองไทย

ประเด็นที่ 3 การกำหนดให้บัญชีผู้สมัครของพรรค คำนึงถึงสัดส่วนผู้แทนภาคและเพศชายหญิง จะทำให้บัญชีผู้สมัครเปิดกว้าง มีความเสมอภาคมากขึ้นไม่ใช่แหล่งรวมของนายทุนพรรคเหมือนที่ผ่านมา