ศาสตร์เกษตรดินปุ๋ย : ขอบคุณแหล่งข้อมูล : หนังสือเทคโนโลยีชาวบ้าน

http://info.matichon.co.th/techno/techno.php?srctag=05104150859&srcday=2016-08-15&search=no

วันที่ 15 สิงหาคม พ.ศ. 2559 ปีที่ 28 ฉบับที่ 629

ตลาดสินค้าเกษตรล่วงหน้า

ลิน อุดรธานี

“ตลาดเกษตรกรจริงจริงทุกสิ่งปลอดภัย” ที่อุดรธานี ตลาดต้นแบบ 1 ใน 10 ของประเทศ

ทุกเช้าวันศุกร์-เสาร์ ตั้งแต่ราวตี 5 เรื่อยไปจนเที่ยงวัน บริเวณด้านหน้าสำนักงานเกษตรจังหวัดอุดรธานี คลาคล่ำไปด้วยผู้คน รถราสัญจรคึกคักมากเป็นพิเศษ เพราะโซนนี้คือ แหล่งจำหน่ายพืชผักอาหารปลอดภัย ที่มาจากเกษตรกรผู้ผลิตโดยตรง

…เรียกกันปากต่อปากว่า…ตลาดร่มเขียว หรือ ตลาดเกษตรกร

จุดสังเกตเห็นได้ง่าย คือร่มสีเขียวกางตลอดแนวรั้วบริเวณด้านหน้าและด้านข้างอันเป็นสัญลักษณ์ที่เด่นเห็นชัดแต่ไกล

ตลาดแห่งนี้เปรียบเสมือนลมหายใจสะอาดที่ผู้รักสุขภาพต่างโหยหา ในยุคสารพิษรดต้นคอ บวกกับความเสี่ยงต่อโรคภัยที่แฝงมากับอาหารปนเปื้อนสารพัดพิษ

ผู้ที่ไม่นิ่งดูดายต่อสุขภาพ คัดสรรอาหารการกินให้มีความปลอดภัยในชีวิตประจำวัน จึงมีนัดกับเกษตรกร ณ สถานที่แห่งนี้เสมอ

ก้าวสู่ปีที่ 2 กับถนนสายสุขภาพเกิดขึ้นด้วยนโยบายรัฐส่งเสริม “โครงการตลาดเกษตรกร (Farmers Market)” ภายใต้สโลแกน “เกษตรกรจริงจริงทุกสิ่งปลอดภัย” ด้วยวัตถุประสงค์เพื่อจำหน่ายผลผลิตทางการเกษตรและผลิตภัณฑ์ทางการเกษตร จากเกษตรกรหรือกลุ่มเกษตรกรเป็นผู้จำหน่ายโดยตรง ทำให้เกษตรกรมีช่องทางการตลาดเป็นของตนเอง รวมทั้งผู้บริโภคมีแหล่งซื้อสินค้าที่มีคุณภาพปลอดภัยและได้มาตรฐาน อันจะส่งผลต่อการลดต้นทุนการผลิตและเพิ่มรายได้ของเกษตรกรในท้องถิ่น ลดปัญหาผลผลิตถูกกดราคาจากพ่อค้าคนกลาง

นายนุศิษฎ์ วีรธนศิลป์ เกษตรจังหวัดอุดรธานี กล่าวว่า ตลาดเกษตรอุดรธานี เกิดขึ้นเมื่อปี 2557 สมัย นายเสนีย์ จิตตเกษม เป็นผู้ว่าราชการจังหวัดอุดรธานี ได้ขับเคลื่อนภายใต้นโยบายกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ โดยกรมส่งเสริมการเกษตร มอบหมายให้สำนักงานเกษตรจังหวัดมีหน้าที่ให้การส่งเสริมและอำนวยความสะดวกในเรื่องสถานที่ ตลอดจนประสานงานกับหน่วยงานราชการ รวมทั้งเอกชนอื่นๆ เพื่อขับเคลื่อนให้มีความต่อเนื่อง

ในส่วนการดำเนินกิจกรรมตลาดเกษตรกรอุดรธานีถือว่าประสบความสำเร็จ เพราะที่ผ่านมานั้นได้มีการวางระบบบริหารจัดการไว้อย่างเข้มแข็ง มีการตรวจสอบผลผลิตที่จะเข้ามาจำหน่ายตั้งแต่ต้นทาง นั่นคือเกษตรกรผลิตสินค้าได้มาตรฐานตรงตามเงื่อนไขตลาดเกษตรกรกำหนด เมื่อสมัครเข้ามาจะมีคณะกรรมการคัดกรองสินค้า

ที่สำคัญทุกเดือนมีการสุ่มตรวจสอบความปลอดภัยของผลผลิตโดยสาธารณสุขจังหวัด และหน่วยงานของกระทรวงวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี เพื่อสร้างความมั่นใจให้กับผู้บริโภคอีกด้วย

นายนุศิษฎ์ กล่าวต่อไปว่า นอกจากการบริหารจัดการแบบบูรณาการร่วมกันแล้ว สถานที่ตั้งตลาดยังเป็นศูนย์กลางแหล่งชุมชน มีทั้งโรงพยาบาล โรงแรม สถานศึกษา สวนสาธารณะหนองประจักษ์ฯ จึงเป็นการสร้างโอกาสให้เกษตรกรมีช่องทางตลาดที่กว้างมากขึ้น ลูกค้าใหม่ๆ เพิ่มมากขึ้น

ด้วยเหตุผลต่างๆ จึงส่งผลให้ตลาดเกษตรกรอุดรธานีจึงเติบโตอย่างต่อเนื่องมา เพราะความต้องการลูกค้าสูงขึ้น มียอดขายรวมในแต่ละสัปดาห์หลักแสน

“ยอดจำหน่ายรวมทั้งปีเฉพาะที่ตลาดเกษตรกรบริเวณหน้าสำนักงานเกษตรจังหวัดอุดรธานีในปีที่ผ่านมาสูงถึง 12 ล้านบาท ล่าสุดเดือนพฤษภาคม 2559 มียอดจำหน่ายถึง 1,126,444 บาท” นายนุศิษฎ์ กล่าว

เนื่องจากลูกค้าให้การตอบรับดีมาก ทั้งจากการบริการที่ดีของเกษตรกรต่อลูกค้าทุกคน ผู้บริโภคเองต่างพึงพอใจในคุณภาพมาตรฐาน ความปลอดภัย และในราคาที่สมเหตุผล เป็นตลาดที่ผู้ผลิตพบกับผู้บริโภคโดยตรงอย่างแท้จริง

“วันนี้จังหวัดอุดรธานีกลายเป็นต้นแบบตลาดเกษตรกรที่ประสบความสำเร็จ ตลาดติด 1 ใน 10 ระดับประเทศ จึงเป็นแหล่งเรียนรู้ของหน่วยงานและกลุ่มเกษตรกรมาเรียนรู้งานจากหลายจังหวัดทั่วประเทศ” นายนุศิษฎ์ กล่าว

เกษตรกรจังหวัดกล่าวอีกว่า ปัจจุบันมีสมาชิกตลาดจำนวน 53 ร้านค้า ซึ่งเป็นเกษตรกรในจังหวัดอุดรธานีสมัครเข้ามาตามระเบียบตลาดทั้งสิ้น มีการจัดแบ่งเป็นโซนผักผลไม้ปลอดสาร ข้าวปลอดสาร อาหารสดปลอดสาร อาหารแปรรูปคาวหวาน สินค้ามีความหลากหลาย เรียกว่า เป็นแหล่งศูนย์รวมสินค้าโอท็อปของดีเด่นดังแห่งเมืองอุดรที่ทั้งปลอดภัยและดีต่อสุขภาพ

อาทิ ข้าวกล้องพื้นเมืองหลากสี มากคุณค่าทางโภชนาการ ข้าวสาร ไข่เค็มสมุนไพร น้ำฟักข้าว น้ำเสาวรส 5 ดาว ข้าวหลามกุมภวาปี สหกรณ์โคนมจังหวัดอุดรธานีและการแปรรูปนม น้ำสมุนไพรหลากรสชาติ การแปรรูปเห็ดเป็นทั้งน้ำเพื่อสุขภาพ ชาเห็ดเพื่อสุขภาพ และแหนมเห็ดมังสวิรัติ รวมไปถึงการแปรรูปข้าวเป็นขนมหลากชนิด

ทุกอย่างล้วนเหมาะเป็นของฝากสำหรับผู้ที่มาเยือนจังหวัดอุดรธานีได้เป็นอย่างดี เพราะสินค้าที่คัดสรรเข้ามาล้วนปลอดภัย มีเสน่ห์ทั้งไอเดียและรสชาติที่เอร็ดอร่อยถูกใจผู้บริโภค

เกษตรจังหวัดให้ข้อมูลเพิ่มเติมอีกว่า สิ่งที่ผู้บริโภคยอมรับตลาดเกษตรกรคือ สินค้าได้มาตรฐาน มีคุณภาพและความปลอดภัย การบริการลูกค้าโดยอิสระบนพื้นฐานความยุติธรรมและจริงใจซื่อสัตย์ จึงเกิดความพึงพอใจและได้ประโยชน์ทั้งสองฝ่าย ตลาดก้าวสู่ปีที่ 2 ยิ่งเติบโตแม้ตนเพิ่งมาสานต่องานก็มีความดีใจที่ได้มาเห็นความเข้มแข็งของตลาด โดยมีคณะทำงานและพลังของสมาชิกทุกคนที่มีความตั้งใจดีร่วมกันที่จะเห็นตลาดเจริญก้าวหน้าพัฒนาไปในทิศทางที่ดีเข้มแข็งและมีความยั่งยืน

ขณะเดียวกัน ผู้บริโภคนับวันใส่ใจสุขภาพและให้การยอมรับตลาด ได้ส่งผลต่อรายได้ที่เพิ่มขึ้น

สิ่งเหล่านี้จะเป็นจุดดึงดูดเกษตรกรรายใหม่ๆ ให้มีความตื่นตัวในเรื่องการผลิตสินค้าที่ได้มาตรฐานและความปลอดภัย

พร้อมกันนี้ ยังได้มีการเปิดตลาดในจุดอื่นๆ โดยร่วมกับเอกชนในจังหวัดอุดรธานี อาทิ ท็อปส์ ซูเปอร์มาร์เก็ต ห้างเซ็ลทรัลพลาซ่า บิ๊กซี ตลาดโพศรีวิลเลจ ฯลฯ โดยร่วมกับส่วนราชการอื่น เช่น สหกรณ์จังหวัด หอการค้าจังหวัด พาณิชย์จังหวัด พัฒนาชุมชน ฯลฯ ส่งเสริมเพื่อเปิดช่องโอกาสให้เกษตรกรได้เข้าไปเปิดตลาดใหม่เพิ่มรายได้ที่มากขึ้น

“ในอนาคตตลาดเกษตรกรจะมีการขยายพื้นที่เพื่อรองรับผลผลิตทางเกษตร การพัฒนาขีดความสามารถและทักษะความรู้ให้แก่เกษตรกรในรูปโครงการรัฐขับเคลื่อนเศรษฐกิจพอเพียงภาคการเกษตรและชนบท ตลอดจนจัดให้มีศูนย์เรียนรู้ในพื้นที่จังหวัดอุดรธานี เพื่อให้เกษตรกรได้เข้าไปศึกษาและยังมีโครงการอื่นๆ ที่ยังต้องส่งเสริมเกษตรกรอีกหลายโครงการ” นายนุศิษฎ์ กล่าว

ท้ายสุดนายนุศิษฎิได้กล่าวให้กำลังใจแก่สมาชิกตลาดเกษตรกรอุดรฯ ด้วยว่า ในการขับเคลื่อนนโยบายรัฐจะเกิดอย่างต่อเนื่อง กระทรวงมีมาตรการในการดูแลพี่น้องเกษตรกร การส่งเสริมให้ผลิตพืชในระบบมาตรฐานทั้ง GAP และระบบอินทรีย์ ไม่ว่าจะเป็นศูนย์เรียนรู้ของแต่ละอำเภอ เกษตรต้นแบบ แปลงต้นแบบ สร้างฐานเรียนรู้เพื่อให้เกษตรกรในแต่ละอำเภอเข้ามาเรียนรู้เป็นตัวอย่างนำไปปฏิบัติในไร่นาของตนเอง เพื่อให้เกิดความปลอดภัยแก่ตนเองและผู้บริโภค

“ระบบ GAP ทุกคนสามารถทำได้ไม่ยาก ทางราชการพร้อมส่งเสริมให้เกษตรกรผลิตพืชให้ได้มาตรฐาน ระบบอินทรีย์คือเป้าหมายสำคัญที่ทุกคนต้องทำให้ได้ ในอุดรธานีมีต้นแบบระบบอินทรีย์หลายพื้นที่ ทั้งการผลิตและการตลาดที่สามารถไปเรียนรู้ได้เช่นเดียวกัน” นายนุศิษฎ์ กล่าว

นับเป็นความโชคดีของเกษตรกรอุดรธานีและจังหวัดอื่นๆ ที่มีตลาดตรงนี้เกิดขึ้น เพราะเดิมการผลิตพืชของเกษตรกรส่วนใหญ่มักอาศัยพ่อค้าคนกลาง สำหรับตลาดเกษตรกรการที่นำผลผลิตมาพร้อมความปลอดภัยและได้มาตรฐานสู่ผู้บริโภคได้เลือกซื้อหาโดยตรงจะทำให้เกษตรกรมีรายได้ที่มากขึ้น เกิดความมั่นคง เกิดความมั่นใจศรัทธาในอาชีพ เมื่อมีรายได้คุณภาพชีวิตก็ดีความยั่งยืนจะเกิดขึ้นได้ในที่สุด

ด้าน พ่อบุญเกิด ยุบลพันธ์ ประธานศูนย์เรียนรู้ตำบลทับกุง อำเภอหนองแสง จังหวัดอุดรธานี ตัวแทนสมาชิกหนึ่งในผู้ค้าตลาดเกษตรกรรุ่นบุกเบิกตลาด เปิดเผยด้วยรอยยิ้มว่า

“สินค้าทุกกลุ่มชนิดตั้งแต่พืชผัก สินค้าแปรรูปยืนยันปลอดภัย 100% รู้ที่มาและปลอดภัยจริงๆ ส่งผลให้ลูกค้าตลาดเพิ่มมากขึ้น ผลดีของตลาดเกษตรกรคือ ทำให้ตนเกิดปัญญาและมีรายได้ตลอดทุกเดือนโดยไม่เดือดร้อนลูกหลาน เกิดความสุขสบายใจ ลดปัญหาครอบครัว เดิมจะพึ่งลูกหลานตอนนี้กลับกันแล้ว”

พ่อบุญเกิด กล่าวอีกว่า ตลาดเกษตรกรกลายเป็นอีกหนึ่งชุมชน ทุกคนที่มาล้วนเป็นผู้ที่ถูกคัดเลือกจากแต่ละอำเภอมาแล้วว่าดีและปลอดภัย สมาชิกตลาดต่างที่มาได้พบเจอกันมาคุยกันในเชิงบวกต่อยอดการเพิ่มมูลค่าของตนเองและเพื่อนๆ ทำให้เกิดการพัฒนาสร้างสรรค์ช่วยกัน

“เกษตรกรผู้สูงอายุเช่นตนได้มาเรียนรู้ร่วมกันกับคนรุ่นใหม่ แลกเปลี่ยนประสบการณ์กัน เดิมอาชีพเกษตรกรเช่นเราอ่อนแอและเกิดปัญหามาตลอดเมื่อผลผลิตออกมาทุกคนจะมุ่งไปหานายทุนหรือพ่อค้าคนกลางเพียงอย่างเดียว เมื่อตนได้ไปศึกษาและได้ปฏิบัติตามหลักเศรษฐกิจพอเพียงของในหลวง รวมถึงโครงการในพระราชดำริต่างๆ มาประยุกต์ใช้กับอาชีพเกษตรกรรมจนสามารถ “ปลูกได้ ขายเป็น ไม่พึ่งนายทุน พึ่งพาตนเองได้” พร้อมยังลดต้นทุนการผลิตการขาย ตัดปัญหาพ่อค้าคนกลางไปจากระบบโดยสิ้นเชิง ทุกคนสามารถกำหนดยอดขายได้ด้วยตนเอง เพราะเกษตรกรจะทราบต้นทุนอยู่แล้ว” พ่อบุญเกิด กล่าวทิ้งท้าย

หากมาเยือนถิ่นเมืองดอกจาน เมืองอุดรธานี แล้ว ตลาดเกษตรกรเป็นอีกแห่งที่น่าสนใจอย่าลืมแวะไปอุดหนุนผลผลิตสินค้าแปรรูปทางการเกษตรที่หลากหลายและปลอดภัย ทั้งเป็นการส่งเสริมให้กำลังใจเกษตรกรในการประกอบอาชีพที่ยั่งยืน

โดยพบกัน ณ บริเวณด้านหน้าสำนักงานเกษตรจังหวัดอุดรธานี ตรงข้ามสวนสาธารณะหนองประจักษ์ อำเภอเมือง จังหวัดอุดรธานี ทุกวันศุกร์-เสาร์ ตั้งแต่เวลา 07.30-18.00 น. โดยประมาณ