สองสัปดาห์ที่แล้ว เจมส์ ลูคูคู ผู้นำพรรคการเมืองเล็กๆในแซมเบีย ถูกตำรวจจับกุมและต้องเข้าไปอยู่ในห้องขังหลายชั่วโมง หลังจากสวมเสื้อยืดพิมพ์สโลแกน #sayno2China กับป้ายมีข้อความ “จีนเท่ากับฮิตเลอร์” เดินประท้วงคนเดียวในกรุงลูซากา

แต่เขาไม่ใช่ชาวแซมเบียคนเดียว ที่ไม่เห็นด้วยการเข้าไปมีบทบาทครอบงำเศรษฐกิจในประเทศแอฟริกาตอนใต้แห่งนี้ โดยเฉพาะโครงการปล่อยกู้ก้อนใหญ่ให้กับรัฐบาลประธานาธิบดีเอดการ์ ลุนกู

ลูคูคู กล่าวว่า เขาต้องการเรียกความสนใจจากประชาคมโลก ให้เห็นถึงอิทธิพลของจีนและการคอรัปชั่นในแซมเบีย

จีนเป็นนักลงทุนรายใหญ่ในแซมเบีย เช่นเดียวกับในอีกหลายประทศแอฟริกา ที่มาพร้อมกับการเสนอให้ความช่วยเหลือแบบ”ไม่มีเงื่อนไข” และการประมูลโครงการส่วนใหญ่ ตกเป็นของผู้ยื่นประมูลชาวจีน

ผู้รับเหมาจากแดนมังกรกำลังสร้างสนามบิน ถนนหนทาง โรงงานและสถานีตำรวจในกรุงลูซากาและทั่วประเทศ โดยการปลูกสร้างที่กำลังเฟื่องฟู ส่วนใหญ่ก็ได้เงินกู้จากจีน

ลูคูคู กล่าวว่า จีนกำลังจะเอาทุกอย่างไปจากแซมเบีย พวกเขาครอบงำเศรษฐกิจของเราผ่านหนี้สินผิดกฎหมาย รัฐบาลนี้ทำสัญญากู้ยืมจากจีนโดยไม่ผ่านสภาด้วยซ้ำ นอกจากนี้ ลูคูคูและฝ่ายสนับสนุนเชื่อว่า รัฐกำลังจะขาย เซสโก การไฟฟ้าของประเทศ สนามบินลูซากา และสถานีโทรทัศน์ทางการ ZNBC ให้จีนเข้าไปควบคุม

ปัจจุบัน หนี้สาธารณะแซมเบียอยู่ที่ราว 1.06 หมื่นล้านดอลลาร์ แต่กำลังสงสัยกันว่ารัฐบาลน่าจะซ่อนตัวเลขหนี้ที่แท้จริง แบบเดียวกับโมแซมบิกเมื่อสองปีก่อน ที่ออกมายอมรับว่าเก็บงำการกู้เงิน 2,000 ล้านดอลลาร์เป็นความลับ  ประกอบกับราคาทองแดง สินค้าส่งออกของแซมเบียตกต่ำ ทำให้เกรงว่า รัฐบาลลูซากาอาจมีปัญหาในการชำระหนี้

มาร์กาเร็ต มวานาคัตเว รัฐมนตรีคลังแซมเบีย ยืนยันว่า ช่วงแรกของปีนี้ รัฐบาลชำระดอกเบี้ยเจ้าหนี้ 342 ล้านดอลลาร์ โดย 53 % เป็นหนี้ภาคเอกชน เพียง 30% เท่านั้นที่เป็นเจ้าหนี้จีน

กระนั้น พรรคฝ่ายค้านหลัก ยังคงใช้ประเด็นการครอบงำของจีน มาหาเสียงเพื่อโค่นรัฐบาล

สตีเฟน คาทูกา เลขาธิการพรรคสหพัฒนาแห่งชาติ กล่าวว่า การที่รัฐบาลเอาใจฝ่ายจีน ให้ใช้แรงงานจากแดนมังกรแทนแรงงานแซมเบีย ในโครงการที่จีนบริหาร อาจเป็นระเบิดเวลา โดย หากสถานการณ์ยังเป็นเช่นนี้ต่อไป อาจนำไปสู่กระแสต่อต้านต่างชาติ ที่ผ่านมา มีเหตุการณ์ที่ผู้จัดการชาวจีนปฏิบัติต่อชาวจีนไม่เหมาสม เช่น ทุบตี ในที่ทำงาน เพียงเพราะไม่ทำตามคำสั่ง

แต่ประโยชน์จากการลงทุนขนานใหญ่อยู่กับใครยังเป็นคำถาม เอดการ์ สยาคาโชมา ผู้รับเหมา ชาวแซมเบีย ม กล่าวว่า ไม่ชอบการครอบงำของผู้รับเหมาจีน อย่างแรก เงินที่พวกเขาได้จากสัญญาก่อสร้าง ถูกส่งออกนอกประเทศ ส่วนที่แซมเบียได้กลับมาคือค่าจ้างน้อยนิด รัฐบาลควรให้สัญญารับเหมากับเราบ้างเพื่อให้ประโยชน์ตกกับชาวแซมเบีย