ภาพธนบัตรสกุลดอลลาร์สหรัฐฯปลิว กระจายในอากาศ ซึ่งกองทัพสหรัฐฯเผยแพร่ผ่านสื่อเพื่อเป็นการยืนยันว่าปฏิบัติการทิ้งระเบิดโจมตีคลังเงินสดของกองกำลังรัฐอิสลาม (ไอเอส) ในอิรักและซีเรียตั้งแต่ปลายปีที่ผ่านมานั้นได้ผลเป็นอย่างดี แต่ขณะเดียวกัน ก็สะท้อนให้เห็นว่า “เงินสด” จำนวนมหาศาลได้รั่วไหลผ่านช่อง ทางเถื่อนไปยังกลุ่มติดอาวุธและกลุ่มผู้ประกอบธุรกิจมืดต่างๆได้อย่างมากมาย ทำให้นักวิจัยบางรายเสนอให้ทบทวนการผลิตธนบัตรที่มีมูลค่าสูงๆ โดยหวังว่าจะเป็นวิธีการหนึ่งที่จะช่วย ป้องกันไม่ให้เงินสดรั่วไหลไปถึงกลุ่มอาชญากร

“ปีเตอร์ แซนด์ส” อดีตผู้บริหารธนาคารสแตนดาร์ดชาร์เตอร์ด เพิ่งเสนอผลงานวิจัยต่อมหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ดในสหรัฐฯ ซึ่งได้รับการสนับสนุนจากนายแลร์รี ซัมเมอร์ อดีต รมว.กระทรวงการคลังของสหรัฐฯ หยิบเนื้อหางานวิจัยมาถกเถียงในวงประชุมฝ่ายนโยบายและการวางแผนรัฐบาล

ระบุว่าการลดปริมาณการผลิตหรือยกเลิกการใช้ธนบัตรใหญ่ๆ ในสกุลเงินตะวันตก เช่น แบงก์ 500 ยูโร, แบงก์ 1,000 ฟรังก์สวิส หรือแบงก์ 100 ดอลลาร์สหรัฐฯ จะทำให้การลักลอบขนเงินสดของกลุ่มอาชญากรระหว่างประเทศเป็นไปอย่างยากลำบากขึ้น พร้อมยกตัวอย่างว่า เงินสด 1 ล้านดอลลาร์ ซึ่งเป็นแบงก์ 100 ดอลลาร์ทั้งหมด มีน้ำหนักรวมเพียง 10 กก. ซึ่งสามารถบรรจุลงไปได้หมดในกระเป๋าเอกสารเพียง 1 ใบ ขณะที่เงิน 1 ล้านดอลลาร์ที่เป็นแบงก์ 20 ทั้งหมดจะหนักถึง 50 กก. และต้องใช้กระเป๋าเอกสารถึง 4 ใบ จึงจะบรรจุได้ทั้งหมด

น้ำหนักที่เพิ่มขึ้นของเงินสดจะทำให้ เจ้าหน้าที่รัฐสกัดจับการลักลอบขนเงินสดไปยังที่ต่างๆได้ง่ายขึ้น โดยยกตัวอย่างว่า หากกลุ่มค้า ยาเสพติดในเม็กซิโกต้องขนเงินสดประมาณ 7 ล้านดอลลาร์ ซึ่งเป็นแบงก์ 20 ดอลลาร์ทั้งหมด จะต้องใช้รถกระบะหนึ่งคันถึงจะขนย้ายได้หมดในครั้งเดียว ขณะที่การเก็บเงินสดของกลุ่มอาชญากรต้องใช้พื้นที่เพิ่มขึ้น และโกดังเก็บเงินที่ใหญ่ขึ้นก็จะช่วยให้เจ้าหน้าที่สังเกตหรือจับพิรุธได้ง่ายขึ้นเช่นกัน

งานวิจัยของแซนด์สย้ำด้วยว่าผู้ประกอบธุรกิจถูกกฎหมายจะไม่ได้รับผลกระทบมากนักจากการลดหรือเลิกการผลิตธนบัตรมูลค่าสูง เพราะธุรกิจเหล่านี้มักหลีกเลี่ยงการขนย้ายเงินสดจำนวนมาก และหันไปใช้บริการโอนเงินผ่านระบบธนาคารออนไลน์กันมากขึ้นเรื่อยๆ

ส่วนผลข้างเคียงในกรณีที่มีการบังคับใช้มาตรการลดหรือเลิกใช้แบงก์ใหญ่จริง อาจทำให้มูลค่าเงินในตลาดมืดสูงกว่าความเป็นจริง ซึ่งจะส่งผลให้เกิดความผันผวนของค่าเงินได้.

ตติกานต์ เดชชพงศ