ปีนี้หลายพื้นที่ต้องงดทำนาปรัง แต่เกษตรกรในพื้นที่ลุ่มน้ำคลองท่าลาด อ.พนมสารคาม จ.ฉะเชิงเทรา ทำได้ตามปกติ

ด้วยมีน้ำจากอ่างเก็บน้ำคลองสียัด และอ่างเก็บน้ำคลองระบมไหลมาบรรจบลงฝายท่าลาด ที่กรมชลประทานสร้างไว้เพื่อทดน้ำเข้าสู่พื้นที่นา 160,125 ไร่ ผ่านทางคลองส่งน้ำยาว 44 กม. และมีระบบคลองซอยอีก 10 สาย ช่วยกระจายน้ำให้ทั่วถึง

ถึงน้ำท่าจะสมบูรณ์ ทำนาปรังได้ทุกปี…แต่ศึกแย่งน้ำยังคงมี

นาต้นคลองซอยได้น้ำอุดม นาปลายซอยน้ำมาไม่ถึง ทั้งๆที่น้ำที่กรมชลประทานจัดสรร คำนวณแล้วเพียงพอทำนาตลอดคลอง…ที่ผ่านมาได้มีการเข้าไปพบปะ พูดคุย แก้ปัญหาหลายครั้ง แต่ไม่เคยสำเร็จ

จน กองส่งเสริมการมีส่วนร่วมของประชาชน กรมชลประทาน ต้องเข้ามาใช้กระบวนการมีส่วนร่วมของเกษตรกร…เปิดเวทีสาธารณะแก้ปัญหาการใช้น้ำอย่างเท่าเทียม ด้วยการแบ่งความรับผิดชอบ กำหนดหน้าที่ของแต่ละคน สำรวจพื้นที่ตั้งแต่ต้นคลองจนถึงปลายคลอง นำมาวิเคราะห์หาสาเหตุ หาแนวทางแก้ไขร่วมกัน

ได้ข้อสรุป สาเหตุที่น้ำไปไม่ถึงปลายคลอง…เกษตรกรมั่นใจ กรม ชลประทานขุดคลองไม่ดี ปลายคลองเหิน ตั้งอยู่ในระดับสูงน้ำผ่านไปไม่ได้ เพราะมองด้วยสายตา ปลายคลองสูงจริงๆ

จัดรายการท้าพิสูจน์ให้เห็นกันจะจะ…ปิด ท่อรับน้ำเข้านาทั้งหมด ปรากฏน้ำไหลไปถึงปลายคลองภายใน 4 ชั่วโมง…แต่เมื่อ เปิด ท่อรับน้ำทั้งหมด น้ำที่เต็มคลอง แห้งภายใน 30 นาที

ได้ข้อสรุป น้ำไปไม่ถึงปลายคลอง เกิดจากท่อผีที่บางคนแอบทำขึ้นเพื่อดึงน้ำเข้านาตัวเองตลอดเวลา…ชลประทานส่งน้ำมาให้เมื่อไร น้ำหายไปทางท่อผีหมดสิ้น ปลายคลองเลยไม่มีน้ำ

นัดประชุมเจ้าของท่อผีทั้งหมด กำหนดกฎกติกา ท่อผีต้องมีประตูปิด-เปิด และกำหนดเวรรับน้ำแบ่งเป็น 3 โซน หมุนเวียนกันไป พร้อมตั้งคณะกรรมการดูแลต้น-กลาง-ปลายคลองซอย ตั้งกติกาในการดูแลรักษาคลองเป็นสัญญาใจ ไม่ถึงเวรรับน้ำจะไม่แหกกฎแอบเปิดประตูผีรับน้ำ

ผลปรากฏนาปรังปีนี้ (ธ.ค.58–ก.พ.59) ปัญหาแย่งน้ำเงียบหาย แถมโควตาจัดสรรน้ำที่กรมชลประทานให้ใช้ 34 ล้าน ลบ.ม. ใช้จริงแค่ 27.2 ล้าน ลบ.ม. ช่วยประหยัดน้ำได้ร้อยละ 20.
สะ–เล–เต