เป็นพรรณไม้ถิ่นเดียวที่พบเฉพาะในประเทศไทย สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ พระราชทานพระราชานุญาต ให้กรมป่าไม้ใช้พระ-นาม “โมกราชินี”

เพราะเป็นพืชใหม่ของโลก จึงไม่เคยมีใครศึกษาสารหอมในตระกูลดอกโมกมาก่อน มหาวิทยาลัยราชภัฏกาญจนบุรี จึงมีแนวคิดทำวิจัย สกัดสารหอมจากดอกโมกราชินีมาใช้ประโยชน์ในวงการเครื่องหอมและธุรกิจสปา

“ปี 2550 ทีมวิจัยของมหาวิทยาลัยจึงเดินทางไปเก็บดอกโมกราชินี ในพื้นที่อุทยานแห่งชาติถ้ำเพชรถ้ำทอง อ.ตาคลี จ.นครสวรรค์ เนื่องจากเป็นแหล่งที่มีดอกโมกราชินีมากที่สุด รวบรวมนำดอกสดมาสกัดสารหอม แม้ดอกโมก
ราชินีจะส่งกลิ่นหอมยามค่ำคืน แต่จากการศึกษาเราพบว่า ในช่วงเช้าจะมีสารหอมมากที่สุด จึงต้องเลือกเก็บเฉพาะเวลานี้เท่านั้น เก็บมาแล้วต้องรักษาอย่างดี เพื่อไม่ให้เกิดการเน่าเสีย และต้องนำมาสกัดภายใน 24 ชั่วโมง เราถึงจะได้สารหอมคุณภาพเต็มร้อย”

สำหรับกระบวนการสกัด ดร.เฉลียว เพชรทอง อาจารย์สาขาวิชาเคมี คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยราชภัฏกาญจนบุรี บอกว่า เริ่มด้วยนำดอกโมกราชินีที่เด็ดขั้ว 1 กก. แช่ด้วยเฮกเซนให้ท่วมดอกนาน 3 วัน กรองเอาสารละลายเก็บไว้ ทำซ้ำอีก 2 ครั้ง เพื่อให้ได้สารหอมออกมามากที่สุด นำส่วนที่เป็น สารละลายเฮกเซนทั้งหมดมาใส่ขวดแก้ววิทยาศาสตร์ เติมโซเดียมซัลเฟตปราศจากน้ำ เพื่อแยกน้ำกับสารหอมให้แบ่งเป็นชั้นๆ…จะได้สารสกัดหยาบ ลักษณะเป็นไข

จากนั้นนำแอลทิลแอลกอฮอล์บริสุทธิ์มาทำละลายและกรองอีกครั้ง จะได้น้ำสีดำมีความข้นหนืด… นี่แหละสารหอมจากดอกโมกราชินี

“แต่การสกัดครั้งแรก เราได้สารหอมปริมาณน้อยมาก ทีมงานจึงมุ่งทำวิจัยต่อ แต่ปี 2551 สภาพอากาศแล้งจัด ต้นโมกไม่ออกดอก การวิจัยต้องหยุดชะงักลง ปีต่อมาแม้จะหมดงบวิจัย แต่การสกัดหาสารหอมในดอกโมกราชินี ยังเป็นเรื่องท้าทาย เราจึงใช้ทุนส่วนตัวเดินหน้าทำงานต่อ เพื่อให้ได้สารหอมที่ดีที่สุด กระทั่งปี 2558/2559 มหาวิทยาลัย ได้สนับสนุนทุนต่อยอดพัฒนาสารหอมจากดอกโมกราชินี นำมาปรุงกลิ่นน้ำหอม 4 สูตร ได้ความหอมเทียบเท่าน้ำหอมจากต่างประ-เทศของบริตนีย์ สเปียส์ ศิลปินเพลงป๊อปหญิงชาว อเมริกัน ที่ปรุงกลิ่น Mid-night Fantasy ออกมาเป็นเฉพาะของตัวเอง”

และทางมหาวิทยาลัย ราชภัฏกาญจนบุรี ได้ทูลเกล้าฯถวาย สมเด็จพระเทพ รัตนราชสุดาฯ การนี้ทรงพระกรุณาพระราชทานนามน้ำหอมจากดอกโมกราชินีว่า “สิรินธารา” ดั่งความหมาย สายธารแห่งเจ้าฟ้าสิรินธร.

เพ็ญพิชญา เตียว