สุพจน์ ปรีดีรณรงค์

คำตอบ ถั่วมะแฮะ เป็นพืชตระกูลถั่ว ที่สามารถเจริญเติบโตได้ 2-3 ปี ทนต่อสภาพแห้งแล้ง และอุณหภูมิสูงได้ดี สามารถปรับตัวเข้ากับ สภาพแวดล้อมได้ชอบดินร่วนที่มีการระบายน้ำดี แต่ไม่ทนต่อสภาพที่ลุ่มน้ำท่วมขัง ถั่วมะแฮะเจริญเติบโตได้ดีในเขตร้อนกึ่งแห้งแล้ง

ลักษณะของถั่วมะแฮะ จัดเป็นไม้พุ่มขนาดเล็ก สูง 1-5 เมตร ลำต้นและกิ่งมีสีเขียวอมเหลือง เมื่อแก่มีสีน้ำตาลปนเขียว และแตกกิ่งก้านสาขาออก ประมาณ 1-1.5 เมตร มีระบบรากแก้วที่แข็งแรงหยั่งลึกลงในดิน ลักษณะใบ จะเป็นแบบใบรวม มีใบย่อย 3 ใบ รูปใบยาวรีคล้ายหอย ปลายแหลม ขอบใบเรียบ มีขนปกคลุม ด้านบนใบสีเขียวเข้ม ด้านล่างใบมีสีน้ำเงิน ดอกออกเป็นช่อ สีเหลืองหรือสีแดง ขนาดดอกยาว 2.8-2.9 เซนติเมตร กว้าง 0.6-0.9 เซนติเมตร ขึ้นอยู่กับพันธุ์ ภายในมีเมล็ดกลมหรือรูปไข่ จำนวน 3-5 เมล็ด

วิธีการปลูก ทำการไถเตรียมดิน โดยไถดะ 1 ครั้ง ไถแปร 1 ครั้ง ในช่วงดินมีความชื้นพอเพียง

การเตรียมดินปลูก ควรใส่ปุ๋ยรอคฟอสเฟต อัตรา 20 กิโลกรัมต่อไร่ โดยไถคลุกเคล้าให้เข้ากับดิน ระยะปลูก ใช้ระยะปลูกระหว่างต้นและระยะระหว่างแถว เท่ากับ 50×75 เซนติเมตร ปลูกโดยใช้เมล็ดแบบหยอดเป็นหลุม หลุมละ 2-3 เมล็ด อัตราเมล็ดพันธุ์ 8 กิโลกรัมต่อไร่ ก่อนปลูกควรคลุกเมล็ดด้วยยากัน เชื้อราด้วย

การดูแลรักษา หลังหยอดเมล็ด 7-10 วัน ทำการพรวนดิน กำจัดวัชพืช เมื่ออายุได้ 30 วัน ให้ใส่ปุ๋ยเคมีสูตร 15-15-15 อัตรา 20
กิโลกรัมต่อไร่ ช่วงติดฝักอ่อน ควรฉีดพ่นสารเคมี เพื่อกำจัดเพลี้ยอ่อน เพลี้ยไฟ และ หนอนเจาะฝัก

การเก็บเกี่ยว ถั่วมะแฮะที่ปลูกช่วงต้นฤดูฝน เดือนพฤษภาคม ถึงเดือนมิถุนายน จะออกดอกประมาณเดือนตุลาคม ถึงเดือนพฤศจิกายน ประมาณ 110-150 วัน ฝักจะแก่ เก็บเกี่ยวได้ช่วงเดือนธันวาคม หรือประมาณ 180-270 วัน เมื่อฝักแก่ ประมาณ 3 ใน 4 ก็ทำการเก็บเกี่ยวโดยตัดกิ่งย่อยที่มีฝักแกทั้งหมด นำมากองเรียงผึ่งแดดให้แห้ง 2-3 แดด แล้วทำการคัดแยกเมล็ดออกจากฝัก และสิ่งเจือปน เพื่อบรรจุกระสอบต่อไป

การใช้ประโยชน์ ใช้ปลูกเป็นปุ๋ยพืชสดบำรุงดิน เพื่อเพิ่มผลผลิตพืชหลักให้สูงขึ้น โดยใช้อัตราเมล็ดพันธุ์ 6 กิโลกรัมต่อไร่ ซึ่งจะให้น้ำหนักสด ประมาณ 5-7 ตันต่อไร่ ทำการไถกลบช่วงที่ออกดอกจนถึงดอกบาน 50 เปอร์เซ็นต์ หรืออายุประมาณ 110-150 วัน ทิ้งไว้ 15 วัน จึงทำการปลูกพืชหลักต่อไป หรือปลูกเป็นพืชแซมกับธัญพืช เช่น ถั่วลิสง โดยใช้ถั่วลิสง 6 แถว แซมด้วยถั่วมะแฮะ 1 แถว หรืออาจนำเมล็ดมาใช้เป็นอาหาร ในพันธุ์ที่มีเมล็ดใหญ่ มีโปรตีนสูง นิยมบริโภคในประเทศอินเดียและแถบ
แอฟริกา แต่ไม่ค่อยนิยมในไทย โดยการนำเมล็ดไปแช่น้ำไว้ 1 คืน นำไปผึ่งแดดให้เปลือกแตก นำมาบดให้ละเอียด แล้วจึงนำไปปรุงอาหาร ส่วนพันธุ์เมล็ดนิยมนำไปเป็นอาหารสัตว์ อาจใช้ลำต้นทำเป็นฟืน เป็นแหล่งเชื้อเพลิงได้ ใช้ปลูกขวางความลาดเท เพื่อป้องกันการชะล้างพังทลายของดิน หรือใช้เป็นพืชร่มเงาให้กับพืชบางชนิด เช่น ไม้ผล ชา กาแฟ โกโก้ เป็นต้น

สำหรับเมล็ดพันธุ์ ที่จะใช้เป็นพันธุ์ตั้งต้นสามารถติดต่อได้ที่หน่วยงานของกรมพัฒนาที่ดินในจังหวัดของท่าน นะครับ

นาย รัตวิ