เช้าวันนี้ 09.00-12.00 น. กรมการปกครองท้องถิ่น กระทรวงมหาดไทย เชิญ ร.ต.อ.ดร.นิติภูมิ นวรัตน์ พูด “การสร้างศักยภาพการ บริหารในบริบทอาเซียน” ที่สถาบันพัฒนาบุคลากรท้องถิ่น ปทุมธานี

บ่าย 13.00-16.00 น. คณะนิติศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เชิญ ร.ต.อ.ดร.นิติภูมิ พูด “วิสัยทัศน์ท้องถิ่นเปรียบเทียบ” สถานที่เดียวกัน แต่คนละกลุ่ม

ผมไปร่วมฟังการอภิปรายงานสัมมนาปริญญาโทของมหาวิทยาลัยที่มีชื่อแห่งหนึ่ง ได้ฟังอาจารย์พูดว่า ประชาธิปไตยของกัมพูชาอ่อนแอ ท่านพูดถึงการเมืองกัมพูชาในด้านลบทั้งหลักการความเสมอภาค หลักนิติธรรม หลักสิทธิและเสรีภาพ หลักการภราดรภาพ หลักการด้านตัวแทน และหลักการอื่นๆ

การเมืองกัมพูชาจะถูกมองอย่างไรก็ตาม แต่อย่างหนึ่งซึ่งเราต้องชมการเมืองกัมพูชาก็คือ คนกัมพูชารู้อนาคตว่าตนเองจะมีส่วนไป หย่อนบัตรเลือกตั้งเพื่อกำหนดรัฐบาลของตนเองในครั้งต่อไปได้เมื่อใดหลังสงครามรบกลางเมือง กัมพูชาก็มีการเลือกตั้งทั่วไปครั้งแรกระหว่าง 23-28 พฤษภาคม 2536 ตอนนั้น ประเทศมีชื่อว่า State of Cambodia หรือรัฐแห่งกัมพูชา มีพรรคการเมืองลงแข่งขัน 20 พรรค แต่ที่ดังๆมี 3 พรรค คือ พรรคประชาชนกัมพูชาของฮุน เซน พรรคฟุนซินเปกของเจ้านโรดมรณฤทธิ์ และพรรคประชาธิปไตยเสรีพุทธของนายซอน ซาน

น่าเสียดายที่การเลือกตั้งทั่วไปใน พ.ศ.2536 พรรคที่ได้รับความนิยมและเคยเป็นรัฐบาลระหว่าง พ.ศ.2518-2522 ประกาศไม่ร่วมการ เลือกตั้ง แถมยังประกาศจะขัดขวางและโจมตีการเลือกตั้ง ไม่ให้ประชาชนในเขตอิทธิพลของตนร่วมในกระบวนการเลือกตั้ง พรรคที่ว่าคือ พรรค กัมพูชาประชาธิปไตยของเขมรแดง

พ.ศ.2536 กัมพูชาไปหย่อนบัตรเลือกตั้ง 4,267,192 คน ทั้งสภา มี ส.ส.ได้ 120 คน พรรคฟุนซินเปก (58 คน) พรรคประชาชนกัมพูชา (51 คน) พรรคประชาธิปไตยเสรีพุทธ (10 คน) และพรรคมอลินากานักต่อสู้เขมรเพื่ออิสรภาพ (1 คน)

การเมืองเขมรจะวุ่นวายยังไงก็แล้วแต่ แต่อีก 5 ปีต่อมา ก็มีการ เลือกตั้งทั่วไปครั้งที่ 2 ขอเรียนว่าเป็นช่วง 5 ปีพอดี คือ 26 กรกฎาคม 2541 คราวนี้มีเพียง 3 พรรคเท่านั้นที่ได้ ส.ส. คือ พรรคประชาชนกัมพูชา 64 คน พรรคฟุนซินเปก 43 คน และพรรคสมรังสี ซึ่งเป็นพรรคใหม่ได้มา 15 คน คนมาลงคะแนนทั้งหมด 5,057,679 คน

การเลือกตั้งครั้งนี้ยังมีการซื้อเสียง แข่งกันบริจาคเงินให้วัดและหมู่บ้าน แจกของขวัญผ่านสภากาชาดกัมพูชา แจกอาหารเพื่อให้คนมา หาเสียง มีระบบหัวคะแนนเกณฑ์คนมาฟังคำปราศรัย แม้ว่าการเลือกตั้งจะเป็นสีเทา แต่ก็ไม่มีการปฏิวัติล้มเลิกการเลือกตั้ง เพราะต้องการให้มีพัฒนาการด้านประชาธิปไตยภายในประเทศ

รัฐบาลอยู่ครบ 5 ปี จึงมีการเลือกตั้งครั้งที่ 3 เมื่อ 27 กรกฎาคม 2546 ครั้งนี้พ่อผมนำทีมเปิดเลนส์ส่องโลกไปตระเวนดูและถ่ายทำการ เลือกตั้งทั้งในกรุงพนมเปญ และในต่างจังหวัด มีประชาชนมาหย่อนบัตร 5,168,837 คน มี 3 พรรคที่มี ส.ส. คือ พรรคประชาชนกัมพูชาได้ 73 คน พรรคฟุนซินเปก 26 คน และพรรคสมรังสี 24 คน

หลังจากการเลือกตั้งครั้งนี้ พรรคกัมพูชาประชาธิปไตยของพวก เขมรแดงหายไปจากการเมืองกัมพูชาเลย ไม่ลงเลือกตั้งก็เหี่ยว ชื่อหายไป บั้นปลายท้ายที่สุด ไม่มีอิทธิพล และผู้นำเขมรแดงที่มีชีวิตอยู่ก็โดนลากตัวไปดำเนินคดี

การเมืองเขมรพัฒนามากขึ้น รัฐบาลก็อยู่จนครบ 5 ปี และ มีการเลือกตั้งวันเดียวเป๊ะกับการเลือกตั้งเมื่อ 5 ปีที่แล้วคือ 27 กรกฎาคม 2551 เดิมการเมืองเขมรให้ความสำคัญกับการแอบแจกเงิน และแจกของ รวมทั้งใช้ระบบหัวคะแนน แต่การเลือกตั้งครั้งที่ 4 นี่ ประชาธิปไตยเริ่มออกดอกผล การซื้อเสียงก็ยังมีอยู่ แต่ทุกพรรคเปลี่ยนมาให้ความสำคัญกับการติดป้ายหาเสียง การแจกเอกสารแนะนำพรรค ผู้สมัครและผลงาน มีการจัดเวทีปราศรัย มีการรณรงค์ผ่านสื่อ ฯลฯ

ครั้งนี้คนกัมพูชาออกมาหย่อนบัตรมากถึง 6,010,277 คน มีเพียง 5 พรรคที่ได้ ส.ส. คือ พรรคประชาชนกัมพูชา (90 คน) พรรคสมรังสี (26 คน) พรรคสิทธิมนุษยชน (3 คน) พรรคนโรดมรณฤทธิ์ (2 คน) พรรคฟุนซินเปก (2 คน)

5 ปีเป๊ะอีกเช่นกัน กัมพูชามีการเลือกตั้งครั้งที่ 5 เมื่อ 28 กรกฎาคม 2556 คราวนี้มีคนมาลงคะแนน 6,627,159 คน การเมืองกัมพูชาพัฒนา เข้าสู่ระบบการเมือง 2 พรรคคือ พรรคประชาชนกัมพูชา (ส.ส. 68 คน) พรรคกู้ชาติกัมพูชา (55 คน)

คนกัมพูชาเป็นชาติหนึ่งที่รู้อนาคตของการเลือกตั้งของประเทศตนเอง ซึ่งครั้งต่อไปสิทธิในการเปลี่ยนรัฐบาลของพวกตนจะมีขึ้นในกลาง พ.ศ.2561

ในขณะที่คนบางชาติยังไม่รู้อนาคตของตนเองเลยครับ.

คุณนิติ นวรัตน์
songlok@outlook.co.th
www.nitipoom.media
www.facebook.com/nitipoom.thailand