คำถาม หน้าแล้งมากๆ อย่างนี้ ผมจะปลูกพืชใช้น้ำน้อยอะไรดีครับ ขอคำแนะนำด้วยครับ

สนอง มาตรการ

อ.เดชอุดม จ.อุบลราชธานี

คำตอบ จากปัญหาความแห้งแล้งของอากาศ อันเกิดจากการที่มีฝนตกน้อยกว่าปกติ หรือฝนไม่ตกต้องตามฤดูกาล เป็นระยะเวลานานกว่าปกติ ครอบคลุมพื้นที่บริเวณกว้าง ส่งผลให้เกิดการขาดแคลนน้ำดื่มน้ำใช้ หลายพื้นที่ขณะนี้กำลังเผชิญปัญหาการขาดแคลนน้ำ ปัจจัยสำคัญต่อการดำรงชีวิตของมนุษย์ นอกจากใช้เพื่อการอุปโภคบริโภคแล้ว ยังใช้ในการเกษตรกรรมด้วย ยิ่งภาวะภัยแล้งที่กำลังเกิดขึ้นส่งผลถึงเกษตรกรที่กำลังเพาะปลูกพืชผลทางการเกษตร การปลูกพืชที่ใช้น้ำน้อย ในช่วง

ฤดูแล้งจึงเป็นอีกทางเลือก ที่ช่วยให้เกษตรกรปลูกพืชผลการเกษตรต่อไปได้ โดยไม่ส่งผลกระทบต่อความเป็นอยู่

พืชที่ใช้น้ำน้อย ทนแล้ง ปลูกหลังฤดูทำนามีหลายชนิดที่มีศักยภาพ ทั้งในด้านการตลาด บางชนิดช่วยปรับปรุงดินให้มีความอุดมสมบูรณ์ก่อนถึงการปลูกข้าวในฤดูที่จะมาถึง พืชในตระกูลถั่วทุกชนิด เป็นพืชที่ต้องการน้ำน้อย เจริญเติบโตได้เร็ว และมีข้อดีคือ หลังเก็บเกี่ยว สามารถไถกลบ และซังพืชจะเป็นปุ๋ยอินทรีย์ชั้นดีให้กับนาข้าว เหมาะอย่างยิ่งที่ชาวนา จะนำมาปลูกสลับกับการทำนาข้าว ข้อดีของพืชตระกูลถั่วคือ ส่วนใหญ่เป็นไม้ล้มลุก อายุการเก็บเกี่ยวใช้ระยะเวลาสั้น 100-120 วัน

พืชตระกูลถั่ว ที่นิยมปลูกกันมาก เช่น ถั่วเขียว ถั่วพุ่ม ถั่วพร้า ถั่วเหลือง ถั่วลิสง ปอเทือง โสนอัฟริกัน คุณสมบัติพิเศษของถั่วเหล่านี้คือ มีปมที่ราก เรียกว่า ปมรากถั่ว ในปมเหล่านี้ มีเชื้อจุลินทรีย์ จำพวกไรโซเบียมอยู่เป็นจำนวนมาก สามารถดึงธาตุไนโตรเจนจากอากาศมาใช้ เมื่อพืชเน่าเปื่อย จะเพิ่มธาตุไนโตรเจน และอินทรียวัตถุให้แก่ดิน

ในกรณีที่ไม่มีน้ำชลประทาน ในช่วงหน้าแล้งอย่างนี้ พืชที่ปลูกหลังการทำนา อยากจะแนะนำให้ปลูกถั่วเขียว เป็นพืชที่มีอายุสั้นมาก และใช้น้ำน้อย เป็นพืชที่มีศักยภาพ อายุการเก็บเกี่ยวครั้งแรก 65-75 วัน มีช่องทางการตลาดที่ดี โดยเกษตรกรสามารถหว่านเมล็ดถั่วเขียว ขณะที่ผืนดินยังมีความชื้นอยู่ได้ ซึ่งก็พอที่ทำให้ถั่วเขียวเติบโต โดยที่ไม่ต้องมีน้ำชลประทาน หรือแหล่งน้ำอื่นเลย หรือเลือกพันธุ์ที่ปลูกดูแลง่ายอีกชนิดหนึ่งคือ ข้าวโพดไร่ ที่ไม่ใช่พันธุ์ลูกผสม เป็นพืชอีกชนิดที่เป็นทางเลือก สามารถทนแล้ง สามารถตัดขายในชุมชนท้องถิ่นได้ ด้วยยังเป็นที่ต้องการ

ในพื้นที่ที่พอมีน้ำ และความชื้นอยู่บ้าง อย่างภาคเหนือ ควรจะปลูกใบยาสูบ และพืชผักอีกหลายชนิด หรืออาจปลูกถั่วลิสง ก็มีแนวโน้มที่ดีเช่นกัน ความต้องการในตลาดยังคงมีอยู่สูง ในฤดูแล้งอย่างนี้ เหมาะกับการปลูกถั่วลิสงฝักแห้งมากกว่าฝักสด

ในกรณีที่พื้นที่พอมีแหล่งน้ำ หรือมีน้ำใต้ดินอยู่บ้าง ขอแนะนำให้เลือกปลูกงา ทนแล้ง อายุการเก็บเกี่ยวสั้น และยังคงเป็นที่ต้องการของตลาด แต่ต้องการน้ำบ้างในช่วงระยะแรก โดยให้ปลูกเป็นแถว เป็นร่อง ไม่หว่านไปทั่วแปลง

ในกรณีที่มีน้ำชลประทาน สามารถเลือกปลูกพืชได้หลากหลายมากขึ้น อาจจะเป็นพืชผักสวนครัว เช่น พริก มะเขือเทศ ถั่วฝักยาว อายุการปลูกไม่ยาวมากนัก การเก็บผลผลิตเก็บได้หลายครั้ง ใช้พื้นที่ไม่มากนัก ช่วยให้มีรายได้หมุนเวียนในหน้าแล้ง หรืออาจปลูกถั่วเหลืองฝักสด หรือถั่วแระ ก็เป็นพืชอายุสั้นเช่นกัน การดูแลก็ไม่ยุ่งยาก สามารถบริโภคเป็นอาหารว่าง และช่วยบำรุงดินอีกด้วย

พืชใช้น้ำน้อยเหล่านี้ นอกจากจะเป็นทางเลือกให้กับเกษตรกรได้เลือกปลูกช่วงแล้ง และมีรายได้หมุนเวียนต่อจากการทำนาแล้ว ยังช่วยให้เกิดการใช้น้ำอย่างมีประสิทธิภาพและคุ้มค่า โดยเฉพาะช่วงเวลานี้ ที่หลายพื้นที่กำลังประสบภัยแล้ง

นาย รัตวิ