นายสมพล นิลเวศน์ ผู้อำนวยการศูนย์วิจัยและพัฒนาการเกษตรน่าน (ศวพ.น่าน)เปิดเผยว่า ปัจจุบันพื้นที่ปลูกส้มเขียวหวานในเขตภาคเหนือของประเทศไทยได้ลดลงอย่างมาก โดย จ.เชียงใหม่ ลดลงจาก 93,047ไร่ ในปี 2551 เหลือ 34,839 ไร่ ในปี 2554จ.แพร่ ลดจาก 40,000 ไร่ เหลือไม่เกิน 10,000ไร่ ขณะที่ จ.น่าน ลดลงจาก 20,000 ไร่ เหลือ1,900 ไร่ สำหรับจังหวัดอื่นๆ ก็มีแนวโน้มลดลงอย่างรวดเร็วเช่นเดียวกัน สาเหตุสำคัญมีหลายประการ เช่น ต้นทุนการผลิตสูงขึ้น ราคาส้มตกต่ำ ทำให้ผู้บริโภคหันไปนิยมส้มนำเข้าจากประเทศจีน แต่ปัจจัยสำคัญที่สุดก็คือ เกิดการระบาดของ โรคกรีนนิ่ง ทำให้ต้นส้มทรุดโทรม ผลผลิตลดลงจนถึงไม่สามารถเก็บเกี่ยวผลผลิตได้เลย เนื่องจากผลส้มร่วงก่อนการเก็บเกี่ยว อย่างไรก็ตามในบางจังหวัด เช่น แพร่ น่าน และเชียงใหม่ เริ่มมีเกษตรกรที่เคยปลูกส้มได้มีความสนใจที่จะกลับมาปลูกใหม่อีกครั้ง เนื่องจากส้มมีราคาดีขึ้นมากในปัจจุบัน

ดังนั้น ศูนย์วิจัยและพัฒนาการเกษตรน่าน จึงได้ทำโครงการปรับปรุงและพัฒนาพันธุ์ส้มเปลือกล่อนขึ้น โดยการเปรียบเทียบพันธุ์ส้มลูกผสมระหว่างส้มเขียวหวานและสายน้ำผึ้งกับส้มแป้นและลาดู ผลการวิจัยพบว่า การผสมพันธุ์ส้มเปลือกล่อนระหว่างส้มเขียวหวานและสายน้ำผึ้ง กับส้มพันธุ์แป้นและลาดู ได้ลูกผสมที่ทนทานต่อโรคกรีนนิ่งจำนวน 6 ต้น จึงมีการขยายพันธุ์โดยวิธีการเสียบยอดบนต้นตอ Volkameriana แล้วปลูกในแปลงทดลอง ซึ่งการทดลองปลูกส้มลูกผสม 6 สายต้น และมีพันธุ์เปรียบเทียบ 3 ส้มเขียวหวาน สายน้ำผึ้ง และแป้น พบว่า ต้นส้มลูกผสม (แป้นxเขียวหวาน) อายุ4 ปี มีการเจริญเติบโตมากกว่าชุดควบคุม คือ ส้มสายน้ำผึ้ง ส้มเขียวหวาน และส้มแป้น โดยมีเส้นรอบวงของลำต้น ความสูงของลำต้นและความกว้างของทรงพุ่ม ได้แก่ 32.98, 367.50 และ 226.75 เซนติเมตร ตามลำดับ นอกจากนี้มีความรุนแรงของโรคกรีนนิ่งน้อยที่สุด คือ 16.67% รองลงมา คือแป้นxสายน้ำผึ้ง มีความรุนแรงของโรค 23.33% ส่วนต้นส้มลูกผสมที่มีความรุนแรงของโรคมากที่สุด คือ แป้นxเขียวหวาน มีความรุนแรงของโรค 58.33%

ทั้งนี้ จากโครงการวิจัยดังกล่าวทำให้ได้ต้นส้มพันธุ์ลูกผสม ซึ่งสามารถนำไปทดสอบวิเคราะห์โปรตีน peroxidase ในห้องปฏิบัติการ เพื่อคัดเลือกต้นส้มพันธุ์ลูกผสมที่มีลักษณะต้านทานโรคกรีนนิ่งในการทดลองต่อไป ศูนย์วิจัยและพัฒนาการเกษตรน่าน ซึ่งจะดำเนินการในปีงบประมาณ 2558-2563