(ภาพ: AP)

ประธานาธิบดีบารัค โอบามา แห่งสหรัฐฯ กล่าวสุนทรพจน์ที่ศูนย์การประชุมแห่งชาติในกรุงฮานอย ระหว่างการเยือนเวียดนามครั้งแรกเป็นวันที่ 2 เมื่อ 24 พ.ค. โดยกระตุ้นรัฐบาลเวียดนามให้เสรีภาพประชาชนมากขึ้น รวมทั้งเสรีภาพในการแสดงความคิดเห็น การเข้าถึงอินเทอร์เน็ตและโซเชียลมีเดียโดยไร้การข่มขู่คุกคาม และว่าการปรับปรุงสิทธิมนุษยชน จะทำให้เศรษฐกิจ เสถียรภาพ และอำนาจในภูมิภาคของเวียดนามดีขึ้น

โอบามายังเรียกร้องให้แก้ไขกรณีพิพาทในทะเลจีนใต้โดยสันติ ชาติใหญ่ไม่ควรรังแกชาติเล็ก สหรัฐฯจะใช้เสรีภาพในการเดินเรือและการบินในทุกที่ที่กฎหมายสากลอนุญาต และจะสนับสนุนสิทธิของชาติอื่นให้ทำเช่นเดียวกัน เรียกเสียงปรบมือกึกก้องจากผู้ฟังกว่า 2,000 คน รวมทั้งเหล่าผู้นำเวียดนาม ซึ่งกำลังมีข้อพิพาทแย่งชิงทะเลจีนใต้กับจีนร่วมกับอีก 4 ชาติ คือ ฟิลิปปินส์ มาเลเซียบรูไน ไต้หวัน และความขัดแย้งทวีขึ้นหลังจีนถมสร้างเกาะเทียมและระบบสาธารณูปโภคต่างๆ รวมทั้งลานบินในทะเลจีนใต้

โอบามายังพบปะกับเหล่านักเคลื่อนไหว แม้มีบางคนถูกห้ามไม่ให้เข้าพบ เช่น นายฮา ฮุย ซอน ทนายความของฝ่ายต่อต้านรัฐบาลเวียดนาม และพบปะนักวิสาหกิจเพื่อผลักดัน “ความตกลงหุ้นส่วนยุทธศาสตร์เศรษฐกิจเอเชีย-แปซิฟิก” (ทีพีพี) ซึ่งมี 12 ชาติร่วมลงนามแล้ว รวมทั้งสหรัฐฯและเวียดนาม โดยไม่มีจีนร่วมด้วย

ในการเยือนวันแรก โอบามาประกาศยกเลิกมาตรการห้ามขายอาวุธให้เวียดนามซึ่งบังคับใช้มา 41 ปี ตั้งแต่ยุคสงครามเย็น ซึ่งเป็นเศษเสี้ยวความเป็นศัตรูชิ้นสุดท้ายที่หลงเหลืออยู่ ตั้งแต่สหรัฐฯแพ้สงครามเวียดนามในปี 2518 โดยระบุว่าเป็นไปตามกระบวนการรื้อฟื้นความสัมพันธ์สู่ระดับปกติเต็มขั้น ไม่ได้มีสาเหตุจากจีนเป็นหลัก

อย่างไรก็ตาม ฝ่ายต่อต้านชี้ว่า สหรัฐฯมุ่งแต่เรื่องผลประโยชน์ โดยมองข้ามเรื่องการละเมิดสิทธิมนุษยชนในเวียดนาม ขณะที่สื่อของรัฐบาลจีนรีบโจมตีเรื่องนี้ โดยหนังสือพิมพ์ “โกลบอล ไทม์ส” ชี้ว่า โอบามา “โกหกอย่างน่าสมเพช” และว่าการยกเลิกห้ามขายอาวุธนั้นมุ่งเป้าที่จีน จะทำให้ความเป็นปรปักษ์ระหว่างสหรัฐฯและจีนทวีขึ้น สหรัฐฯ ฉวยโอกาสใช้เวียดนามปลุกปั่นยุยงให้ความขัดแย้งในทะเลจีนใต้ทวีขึ้น เป้าหมายสูงสุดของสหรัฐฯ คือมีอำนาจเหนือภูมิภาคนี้ ส่วนหนังสือพิมพ์ “พีเพิล’ส์ เดลี่” ชี้ว่าสหรัฐฯวางแผนชัดเจนที่จะควบคุมจีน และเสี่ยงทำให้ภูมิภาคนี้ตกเป็น “กล่องจุดไฟสงคราม”

ขณะเยือนฮานอย โอบามายังสร้างความฮือฮา พานายแอนโธนี บูร์แด็ง เชฟและพิธีกรรายการอาหารชื่อดังไปทานอาหารที่ร้านเล็กๆ โดยสั่ง “บุ๋นจ่า” (ขนมจีนหมูย่าง) และเบียร์เวียดนาม ราคาชุดละ 6 ดอลลาร์ (ราว 210 บาท) ซึ่งลูกค้าในร้านดูเหมือนจะจำโอบามาไม่ได้.