(ภาพ: AFP)

กรณีรัฐมนตรีต่างประเทศอาเซียนออกแถลงการณ์ร่วมโดยใช้ถ้อยคำรุนแรง หลังการประชุม รมว.ต่างประเทศ อาเซียน-จีน ที่เมืองคุนหมิงของจีน เมื่อ 14 มิ.ย. ว่า อาเซียน “วิตกกังวลอย่างยิ่ง” ในความตึงเครียดที่ทวีขึ้นในทะเลจีนใต้ ซึ่งอาจกร่อนเซาะ ความเชื่อมั่นและความไว้วางใจ บ่อนทำลายสันติภาพ ความมั่นคงและเสถียรภาพในทะเลจีนใต้ โดยไม่เอ่ยชื่อจีนโดยตรง แต่ถูกมองว่าเป็นการตบหน้าจีนเจ้าภาพ ที่เร่งถมสร้างเกาะเทียมและระบบสาธารณูปโภคในทะเลจีนใต้ที่หลายชาติแย่งกันอ้างกรรมสิทธิ์นั้น

ต่อมาไม่กี่ชั่วโมง โฆษกกระทรวงการต่างประเทศมาเลเซีย ผู้เผยแพร่แถลงการณ์ ได้ขอถอนแถลงการณ์ฉบับนี้แล้ว อ้างว่าต้องมีการปรับแก้เร่งด่วนและว่าสมาชิกอาเซียนแต่ละชาติจะแยกออกแถลงการณ์ของตนต่อไป ด้านโฆษกกระทรวงการต่างประเทศอินโดนีเซียแถลงเมื่อ 15 มิ.ย.ว่า แถลงการณ์เดิมออกมาด้วยความผิดพลาด เป็นเพียง “แนวทางต่อสื่อมวลชน” ของ รมว.ต่างประเทศอาเซียนในการแถลงข่าวหลังการประชุม ไม่ใช่แถลงการณ์ขั้นสุดท้าย ขณะที่นักวิเคราะห์ชี้เป็น 2 แนวทางว่าการถอนแถลงการณ์อาจเป็นเพราะถูกจีนกดดัน หรือเป็นความผิดพลาดของมาเลเซีย

อนึ่ง แถลงการณ์ฉบับเดิมยังย้ำเสรีภาพในการเดินเรือและการบินในทะเลจีนใต้ ตามหลักการกฎหมายสากลที่นานาชาติยอมรับ รวมทั้งอนุสัญญาสหประชาชาติ 1982 ว่าด้วยกฎหมายทางทะเล (UNCLOS)