พ่อและน้องสาวของผมได้รับเกียรติจากโรงเรียนนานาชาติแพนเอเชีย เขตประเวศ กรุงเทพฯ ให้ไปร่วมงานเลี้ยงละศีลอดร่วมกับพี่น้องทุกศาสนิกเมื่อ 27 มิถุนายน 2559 ซึ่งในงานมีนายอูฟุค จีเวเล็ค (Ufuk Civelek) ประธาน, นายเอนกิน ยาสมุน (Engin Yasmun) รองประธาน และนายอับดุลลาห์ ซาบรี ทอค (Abdullah Sabri Tok) ผู้อำนวยการหอการค้าไทย-ตุรกี และชาวตุรกีในประเทศไทยอีกหลายสิบคน

นางสาวบาลาซาน นวรัตน์ น้องสาวของผมเล่าว่า ขณะนั่งทานอาหาร ได้เห็นชาวฟิลิปปินส์คนหนึ่งเปิดเฟซบุ๊กดูเรื่องที่รัฐบาลตุรกีโดยประธานาธิบดี เรเซป ตอยยิป เออร์โดกัน ติดต่อขอไกล่เกลี่ยกับรัฐบาลรัสเซียของนายปูติน

เมื่อพฤศจิกายนปีที่แล้ว เครื่องบินรัสเซียหลงจากซีเรียเข้าไปในน่านฟ้าของตุรกีและถูกกองทัพตุรกียิงตก ฝ่ายรัสเซียยืนยันว่า เครื่องบินของตนไม่ได้ข้ามน่านฟ้าเข้าไป หลังจากเกิดเรื่อง รัสเซียก็คว่ำบาตรการค้ากับตุรกี ตุรกีแสดงท่าทีแข็งกร้าวอยู่นานหลายเดือน ทว่าเมื่อวันจันทร์ที่ผ่านมา ก็เอ่ยปากขอโทษ แถมบอกว่าพร้อมที่จะจ่ายค่าชดเชย และเรียกร้องให้รัสเซียฟื้นฟูความสัมพันธ์ พร้อมทั้งช่วยกันจัดการกับวิกฤติในภูมิภาคและจับมือร่วมกันต่อสู้กับการก่อการร้าย

หลังจากสหราชอาณาจักรลงประชามติจะออกจากสหภาพยุโรป ผมว่าตุรกีอาจจะได้เป็นสมาชิกสหภาพยุโรป สำหรับตุรกีนะครับ หนึ่งในความใฝ่ฝันปรารถนาสูงสุดก็คือ การเป็นส่วนหนึ่งของยุโรป ตุรกีพยายามสมัครเป็นสมาชิกสหภาพยุโรปตั้งแต่ที่สหภาพยุโรปก่อตั้งได้เพียง 1 ปี คือเมื่อ ค.ศ.1959 เป็นเวลา 57 ปีแล้วครับ ที่ตุรกีพยายามแล้ว พยายามอีก แต่จนถึงทุกวันนี้ ก็ยังไม่ได้รับการยอมรับให้เป็นสมาชิก ลองนึกถึงใจ
ตุรกีดูเถิด ว่าระทมขมขื่นเพียงใด ที่เห็นประเทศเล็กชาติน้อยที่ยื่นใบสมัครทีหลัง แต่กลับได้เป็นสมาชิกก่อน

ตุรกีพยายามพัฒนาระบบเศรษฐกิจเพื่อให้เข้ากับมาตรฐานของสหภาพยุโรปทุกด้าน แต่เพราะเป็นประเทศขนาดใหญ่ที่มีพื้นที่เกือบ 8 แสนตารางกิโลเมตร มีประชากรเกือบ 78 ล้านคน การพัฒนาเศรษฐกิจให้สำเร็จต้องใช้เวลานาน แถมในห้วงเวลานี้ ตุรกีเกิดวิกฤติเศรษฐกิจ 2 รอบ รอบแรกเมื่อเดือนพฤศจิกายน ค.ศ.2000 รอบที่ 2 เมื่อเดือนกุมภาพันธ์ ค.ศ.2001 ตุรกีถูกไอเอ็มเอฟบีบให้ปฏิรูปและปรับโครงสร้างทางเศรษฐกิจ

ผมคิดเอาเองนะครับว่าสมาชิกของอียูบางประเทศคงจะนึกว่า หากรับตุรกีเข้าเป็นสมาชิกแล้ว งบประมาณประจำปีของสหภาพยุโรปคงจะมีไม่พอที่จะใช้อุดหนุนภาคเกษตรกรรม เพราะผลผลิตธัญพืชต่อไร่ของตุรกีได้น้อยกว่าของประเทศอื่นมาก อย่างเดนมาร์กผลิตได้ 6,120 กิโลกรัมต่อเฮกตาร์ ฮังการีที่ว่าต่ำแล้ว ก็ยังได้ 4,500 กิโลกรัมต่อเฮกตาร์ แต่ของตุรกีได้โดยเฉลี่ยเพียง 2,290 กิโลกรัมต่อเฮกตาร์ เท่านั้น

อีกสองสามเรื่องที่ผมว่าสมาชิกสหภาพยุโรปยังกังวลใจเกี่ยวกับตุรกี แม้ว่าการเมืองตุรกีจะพัฒนาไปสู่ความเป็นประชาธิปไตยโดยลำดับ แต่ก็ยังมีปัญหาตรงที่เคยมีทหารเข้ามาทำรัฐประหารถึง 2 ครั้งเมื่อ ค.ศ.1960 และ ค.ศ.1980 แถมกองทัพตุรกียังเคยเข้ามาแทรกแซงการเมืองโดยอ้อมใน ค.ศ.1971 และ ค.ศ.1997 สมาชิกสหภาพยุโรปมองว่า การเข้ามาแทรกแซงการเมืองของกองทัพตุรกีเป็นเรื่องล้าสมัย

อีกเรื่องหนึ่งที่ผมมองว่าเป็นอุปสรรคสำหรับตุรกีก็คือ เรื่องสิทธิและเสรีภาพของชนกลุ่มน้อยชาวเคิร์ด ผู้อ่านท่านที่เคารพ สนธิสัญญาที่ทำให้มีการก่อตั้งประเทศตุรกีก็คือ สนธิสัญญาโลซานน์ ในสนธิสัญญานี้ พวกชนกลุ่มน้อยเท่านั้นที่ได้รับสิทธิและเสรีภาพพิเศษ เช่น พวกยิว และกรีก ประชากรตุรกี 78 ล้านคน เป็นชาวเคิร์ด 12 ล้านคน พวกนี้ไม่ได้รับสิทธิและเสรีภาพพิเศษตามสนธิสัญญาโลซานน์เพราะนับถือศาสนาอิสลามเช่นเดียวกับชาวตุรกีส่วนใหญ่ เรื่องของชาวเคิร์ดจึงเป็นประเด็นปัญหาเกี่ยวกับสิทธิและเสรีภาพของชนกลุ่มน้อยที่ทำลายภาพลักษณ์ของตุรกีเยอะครับ

ตุรกีกับกรีซทะเลาะกันมาตั้งแต่อดีตเรื่องทะเลอีเจียน แต่กรีซได้เป็นสมาชิกสหภาพยุโรปก่อน ทุกครั้งที่จะมีการพิจารณาสมาชิกภาพรับตุรกี กรีซก็จะใช้สิทธิยับยั้ง

อีกเรื่องหนึ่งที่สมาชิกสหภาพยุโรปเหล่ตามองตุรกีอย่างไม่ค่อยพอใจนักก็คือ พวกทหารที่เข้ามาแทรกแซงการเมืองของตุรกี ทหารพวกนี้เคยส่งกองกำลังไปบุกเกาะไซปรัสเมื่อ ค.ศ. 1974

เรื่องของตุรกีอาจจะมีเยอะหน่อยครับ แต่ถ้าทราบก็ทำให้เราสามารถมองทะลุถึงการสร้างและการทำลายภาพลักษณ์ของประเทศใดประเทศหนึ่งในเวทีโลกได้.

คุณนิติ นวรัตน์
songlok@outlook.co.th
www.nitipoom.media
www.facebook.com/nitipoom.thailand