ภูมิบ้านภูมิเมือง : ‘พระราชวังสนามจันทร์’ ภูมิความรักชาติบ้านเมือง

ศาสตร์เกษตรดินปุ๋ย : ขอบคุณแหล่งข้อมูล : หนังสือพิมพ์แนวหน้า

http://www.naewna.com/lady/246506

วันอาทิตย์ ที่ 27 พฤศจิกายน พ.ศ. 2559, 06.00 น.

การย้อนรอยประวัติศาสตร์เดือนพฤศจิกายนนี้ได้ไปที่พระราชวังสนามจันทร์ จังหวัดนครปฐม สถานที่มีองค์พระปฐมเจดีย์เป็นแลนมารค์ ด้วยสำนักงานทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์ และภาควิชาประวัติศาสตร์ คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ได้จับมือกันเดินทางย้อนรอยให้เรียนรู้จากสถานที่จริงพร้อมกับเสวนาสาระเรื่องราวให้รู้มากกว่าชมกันเฉยๆ งานวิชาการนี้จัดกันมา 2 ครั้งแล้วในเรื่องกรุงเทพฯ เมืองศตวรรษแรกและเรื่องตลาดเก่าชาวเพชรบุรี สำหรับครั้งนี้ได้เน้นการเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 6 ผู้ทรงให้ความสำคัญกับการสร้างคนให้รักบ้านเมือง โดยมีสถาบันหลักคือชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์ โดยผ่านพระราชนิพนธ์ และการทรงงานต่างๆ ที่มีการจัดแสดงอยู่ในพระราชวังสนามจันทร์ เช่น เรื่องธงชาติ เสือป่า ลูกเสือ ทหารอาสาสงครามโลก และพระราชนิพนธ์ต่างๆ ตลอดจนการริเริ่มหนังสือพิมพ์ สร้างพื้นฐานประชาธิปไตยจากการสร้างเมืองจำลองประชาธิปไตยที่รู้จักกันอย่างดีคือ เมืองดุสิตธานี เป็นต้น ซึ่งเป็นพระราชกรณียกิจที่ทำให้พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ได้ทรงนำแนวคิดในรัชกาลก่อนมาสานต่อให้รู้รักความสามัคคีและมีคุณธรรมที่รักบ้านเมืองเช่นเดียวกัน

สำหรับพระราชวังสนามจันทร์นั้น ตั้งอยู่ในตำบลสนามจันทร์ อำเภอเมืองนครปฐม จังหวัดนครปฐม ห่างจากพระปฐมเจดีย์ประมาณ2 กิโลเมตร มีเนื้อที่ประมาณ 888 ไร่ 3 งาน 24 ตารางวา สร้างขึ้นโดยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว บนบริเวณที่คาดว่าในอดีตนั้นเป็นพระราชวังเก่าของกษัตริย์สมัยโบราณเรียกว่าเนินปราสาท สำหรับใช้เป็นสถานที่ประทับเมื่อเสด็จฯมานมัสการองค์พระปฐมเจดีย์และใช้เป็นเมืองสำรองในยามบ้านเมืองวิกฤติ พระราชวังนี้ใช้เวลาก่อสร้างนาน4 ปี หลวงพิทักษ์มานพ (น้อย ศิลป์ ภายหลังเป็นพระยาวิศุกรรม ศิลปประสิทธิ์) เป็นแม่งาน สร้างเสร็จเมื่อปี พ.ศ.2450 มีนามพระราชทานว่า “พระราชวังสนามจันทร์” ตามชื่อสระน้ำจันทร์หรือสระบัวซึ่งเป็นสระโบราณหน้าโบสถ์พราหมณ์ ปัจจุบันไม่มีโบสถ์พราหมณ์เหลืออยู่แล้ว ตามพระราชพินัยกรรมนั้นแสดงพระราชประสงค์ยกพระราชวังสนามจันทร์ให้เป็นสถานที่ตั้งโรงเรียนนายร้อยทหารบก สร้างเป็นพระที่นั่งต่างๆอยู่หลายองค์ เช่น พระที่นั่งพิมานปฐมพระที่นั่งอภิรมย์ฤดี พระที่นั่งวัชรีรมยา พระที่นั่งสามัคคีมุขมาตย์ พระที่นั่งปาฏิหาริย์ทัศไนย และมีพระตำหนักชาลีมงคลอาสน์และอนุสาวรีย์ย่าเหล พระตำหนักมารีราชรัตบัลลังก์ พระตำหนักทับแก้ว พระตำหนักทับขวัญซึ่งเมื่อมีการซ้อมรบเสือป่า พระตำหนักองค์นี้ใช้เป็นที่ตั้งกองบัญชาการเสือป่าราบหนักรักษาพระองค์เป็นต้น

จุดสำคัญแห่งความอัศจรรย์แห่งนี้คือระหว่างองค์พระปฐมเจดีย์เทวาลัยคเณศร์และหอพระบนพระที่นั่งพิมานปฐมนั้น ได้ถูกวางไว้เป็นเส้นแนวตรงหอพระนั้นมีพระพุทธรูปปางปฐมเทศนาอยู่องค์หนึ่ง และภาพเขียนจิตรกรรมฝาผนังฝีมือ พระยาอนุศาสน์จิตรกร (จันทร์ จิตรกร) เช่นเดียวกับภาพในห้ององค์พระปฐม อันเป็นตำแหน่งการเชื่อมความศักดิ์สิทธิ์ถึงกันโดยผ่านองค์พระพิฆเนศวรหรือพระคเณศร์จึงไม่แปลกใจที่หลายคนจะเดินลอดซุ้มแห่งนี้เพื่อความสำเร็จสมหวังดังใจหมาย พร้อมกับได้สักการะพระบรมราชานุสาวรีย์พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวในชุดนั่งพระเก้าอี้สนามในการซ้อมรบของเสือป่าด้วย  ปัจจุบันกรมศิลปากรได้ประกาศให้พระราชวังสนามจันทร์ เป็นโบราณสถาน ในราชกิจจานุเบกษา เล่ม 98ตอนที่ 177 วันที่ 27 ตุลาคม พ.ศ.2524 และอยู่ในความดูแลของสำนักพระราชวังเมื่อวันที่ 1 ธันวาคม พ.ศ.2546 นับเป็นภูมิความรักชาติบ้านเมืองในรัชกาลที่ 6ที่น่าสนใจยิ่ง

 

Leave a comment