ศาสตร์เกษตรดินปุ๋ย : ขอบคุณแหล่งข้อมูล : หนังสือพิมพ์แนวหน้า

http://www.naewna.com/local/252691

วันอังคาร ที่ 17 มกราคม พ.ศ. 2560, 06.00 น.

คำถาม เกษตรในเมือง มีบทบาทสำคัญในการช่วยบรรเทา และแก้ไขปัญหาโลกร้อน ได้อย่างไรบ้างครับ

ศุภกฤต เศรษฐีวัฒนา

อ.เมือง จ.เชียงใหม่

คำตอบ หลายประเทศ “เกษตรในเมือง”ได้รับการยอมรับและถูกผนวกเป็นนโยบายในการพัฒนาเมือง โดยเกี่ยวข้องกับการใช้ประโยชน์ในที่ดิน การจัดการของเสีย การจัดการมลภาวะ การใช้พลังงาน การพัฒนาภูมิทัศน์ และการเพิ่มพื้นที่สีเขียวของเมือง ด้วยการใช้พื้นที่รกร้าง พื้นที่ว่าง รวมถึงอาคารสูง ตึกแถว คอนโดมิเนียม สำนักงาน ทำสวนผักคนเมือง ปลูกต้นไม้ ปลูกผัก รวมถึงปลูกดอกไม้

เกษตรในเมือง ช่วยสร้างความมั่นคงทางอาหาร ขณะที่โลกกำลังเสี่ยงต่อความไม่มั่นคงทางอาหาร จากสาเหตุต่างๆ การทำเกษตรในเมือง ไม่ว่าจะเป็นการทำสวนผักในชุมชน หรือการปลูกผักกินเองที่บ้าน ก็ถือเป็นหลักประกันสำคัญ ที่แม้ว่าอาหารจะขาดแคลน หรือราคาแพงขึ้นเพียงใด ก็ยังมีอาหารที่ปลอดภัยไว้กินอย่างพอเพียง อีกทั้งยังเพียบพร้อมไปด้วยคุณค่าทางโภชนาการอีกด้วย

เกษตรในเมือง ช่วยสร้างพื้นที่สีเขียว ลดโลกร้อน และลดการใช้พลังงาน พื้นที่สีเขียว จะมีส่วนช่วยดูดซับก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ และลดภาวะโลกร้อน การปลูกผักบนดาดฟ้า หรือหลังคา สามารถช่วยลดอุณหภูมิภายในอาคารได้ ซึ่งมีส่วนช่วยลดค่าไฟจากเครื่องปรับอากาศได้

เกษตรในเมือง เป็นแหล่งสำรองอาหารในยามฉุกเฉิน ในสถานการณ์น้ำท่วม เส้นทางถูกตัดขาด อาหารขาดแคลน เป็นตัวอย่างที่เห็นได้ชัดเจน ถ้าหากได้ปลูกผักไว้ทั้งบนระเบียง บนดาดฟ้า หรือทำเป็นสวนลอยฟ้า สวนแนวตั้ง ก็จะเป็นแหล่งอาหารสำรองไว้กินได้

เกษตรในเมือง ช่วยสร้างระบบอาหารที่ปลอดภัย มีคุณภาพ และเป็นธรรม ตลอดจนสุขภาพของคนเมือง ต้องร่วมกันขับเคลื่อนเกษตรในเมือง เพื่อสร้างห่วงโซ่อาหารที่เป็นธรรมของคนเมือง ทั้งในเรื่องการผลิต การขนส่ง การตลาด และการบริโภค ซึ่งได้รับความไม่เป็นธรรมจากระบบการค้าอาหารสมัยใหม่ ที่ตกอยู่ในอำนาจของบริษัทขนาดใหญ่ รวมถึงการขับเคลื่อนเรื่องเกษตรในเมือง สิทธิในการเข้าถึงอาหารของกลุ่มคนจนเมือง เพื่อยกระดับอธิปไตยด้านอาหาร

เกษตรในเมือง ช่วยประหยัด ลดรายจ่าย สร้างงาน และสร้างรายได้ให้กับครอบครัว บ้านหรือชุมชน หากที่มีผลผลิตเหลือจากกินเองแล้ว ก็สามารถแบ่งขาย สร้างรายได้เสริมได้ นำไปสู่การสร้างอาชีพที่เกี่ยวข้อง เช่น การแปรรูปอาหาร หรือทำปุ๋ยหมักชีวภาพ ไว้จำหน่ายได้อีกทางหนึ่ง

เกษตรในเมือง ช่วยรักษาความหลากหลายทางชีวภาพ การรักษาความสะอาดการกำจัดขยะมูลฝอย การมีสวนสาธารณะจึงลดน้อยลง การทำเกษตรในเมือง ถือเป็นการช่วยรักษาความหลากหลายทางชีวภาพไว้ได้ส่วนหนึ่ง โดยเฉพาะอย่างยิ่ง หากเรารู้จักนำพันธุ์ผักพื้นบ้านที่ใกล้สูญพันธุ์ หรือมักจะถูกแทนที่ด้วยผักจีนเพียงไม่กี่ชนิด ก็จะเป็นการช่วยอนุรักษ์พันธุกรรมไว้ได้อีกทางหนึ่ง สามารถเรียกนก และแมลงให้เข้ามา ช่วยฟื้นฟูระบบนิเวศน์ให้ดีขึ้น

เกษตรในเมือง ช่วยลดระยะทางในการขนส่งอาหาร และลดพลังงานในการเก็บรักษา อาหารที่ซื้อกินกันในเมืองต้องขนส่งมาไกล ต้องเสียค่าใช้จ่ายในการขนส่ง เป็นการสูญเสียพลังงาน ทั้งในการเดินทาง และการเก็บรักษา เสียค่าใช้จ่ายในการขนส่งสูง ยังก่อให้เกิดก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ ซึ่งส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม นำไปสู่ปัญหาโลกร้อนตามมาการทำเกษตรในเมือง จึงมีส่วนช่วยอย่างมากที่จะลดระยะทางในการขนส่งอาหาร ลดพลังงานในการเก็บรักษา และลดมลภาวะ อันก่อให้เกิดโลกร้อนตามมาอีกด้วย

เกษตรในเมือง ช่วยลดขยะ และทำให้มีการใช้ทรัพยากรอย่างคุ้มค่า การทำเกษตรในเมือง มีส่วนช่วยทำให้เมืองสามารถจัดการกับขยะอินทรีย์ เศษอาหาร เศษผัก ผลไม้ รวมถึงกิ่งไม้ ใบไม้ต่างๆ ได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น โดยปัจจุบันก็เริ่มมีโครงการคัดแยกกิ่งไม้และนำไปบดย่อย เพื่อหมักทำปุ๋ยอยู่ สามารถนำมาใช้ทำปุ๋ย และหมุนเวียนกลับไปใช้ปลูกผักได้  หรืออาจมีการเลี้ยงสัตว์ พวกไส้เดือน หรือหมูช่วย เพื่อช่วยกำจัดขยะอินทรีย์ จะได้ปุ๋ยจากมูลสัตว์ รวมทั้งภาชนะเหลือใช้ต่างๆยังสามารถนำมาทำเป็นที่ปลูกผักได้อย่างคุ้มค่าอีกด้วย

รัฐและหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ร่วมกันผลักดันเกษตรในเมือง ให้เป็นนโยบายสาธารณะ ด้วยการรวมพลังของทุกฝ่าย ทั้งภาครัฐ เอกชน และประชาชนที่อยู่ในเมือง ร่วมกันผนึกกำลัง และทำเรื่องเกษตรในเมืองให้เกิดเป็นรูปธรรมมากขึ้นเรื่อยๆ จะช่วยทำให้เมืองน่าอยู่ และคนในเมืองมีคุณภาพชีวิต ทั้งเรื่องอาหารการกิน สังคม สิ่งแวดล้อม รวมถึงสุขภาพกายและใจที่ดีขึ้น ควรช่วยกันสร้างองค์ความรู้ การปฏิบัติจริงในการปลูกพืชผักสวนครัวไร้สารเคมี พัฒนาผลผลิตที่สามารถสร้างรายได้ให้กับชุมชนอีกด้วย จะช่วยสร้างความสัมพันธ์ในสังคมที่ดี ตั้งแต่ระดับครัวเรือน ชุมชน หน่วยงาน และประเทศ โดยมีกิจกรรมการปลูกผัก หรือการทำเกษตรในเมือง เป็นตัวเชื่อมความสัมพันธ์ ทำให้คนได้ร่วมกันเรียนรู้ ทำกิจกรรม และแบ่งปันกัน

นาย รัตวิ