ภูมิบ้านภูมิเมือง : ‘ตลาดโก้งโค้ง’ ภูมิตลาดขนอนหลวงแห่งอโยธยา

ศาสตร์เกษตรดินปุ๋ย : ขอบคุณแหล่งข้อมูล : หนังสือพิมพ์แนวหน้า

http://www.naewna.com/lady/271146

ภูมิบ้าน ภูมิเมือง : ‘ตลาดโก้งโค้ง’ ภูมิตลาดขนอนหลวงแห่งอโยธยา

ภูมิบ้าน ภูมิเมือง : ‘ตลาดโก้งโค้ง’ ภูมิตลาดขนอนหลวงแห่งอโยธยา

วันอาทิตย์ ที่ 21 พฤษภาคม พ.ศ. 2560, 06.00 น.

ชุดไทยย้อนยุค

การย้อนอดีตตลาดเก่านั้น ส่วนมากให้ความสำคัญกับเส้นทางน้ำและชุมชนเก่าที่เกิดขึ้นในอดีต อาทิตย์นี้ได้ตามรอยการย้อนอดีตกับชมรมสื่อส่งเสริมการท่องเที่ยว (ชสท) ไปที่ตลาดโก้งโค้ง บ้านแสงโสมหมู่ 5 ถนนบางปะอิน-วัดพนัญเชิง ตำบลขนอนหลวง อำเภอบางปะอิน จังหวัดพระนครศรีอยุธยา ซึ่งเป็นตลาดที่ย้อนอดีตของชุมชนเก่าให้ปรากฏ ถ้าหากล่องเรือขึ้นมาจากบางปะอินแล้ว ก็จะเห็นว่าตรงบางปะอินปัจจุบันนั้นแม่น้ำเจ้าพระยาเดิมได้กลายเป็นแม่น้ำสายเล็กอยู่ระหว่างพระราชวังบางปะอินกับวัดนิเวศธรรมประวัติ โดยแบ่งแผ่นดินให้เป็นเกาะขนาดใหญ่คือ เกาะบางปะอิน ส่วนสายน้ำด้านตะวันตกนั้นกลับได้ถูกสายน้ำตัดตรงจนกลายเป็นแม่น้ำสายใหญ่ ขึ้นไปยังกรุงศรีอยุธยา โดยที่ผ่านชุมชนต่างๆ เช่น วัดบ้านพาสน์ วัดบ้านโพ วัดทองบ่อขึ้นไปจนถึงย่านตลาดบางกะจะ อันเป็นบริเวณที่แม่น้ำป่าสักและแม่น้ำเจ้าพระยาไหลมารวมกันที่หน้าป้อมเพชรวัดพนัญเชิง ในสมัยอโยธยานั้นบริเวณนี้เป็นชุมชนใหญ่ที่รู้จักกันดีคือตลาดบางกะจะ ซึ่งมีท่าเรือและตลาดใหญ่ที่มีเรือสินค้าชาวต่างชาติมาจอดเรือส่งสินค้าขึ้นบกที่นี่ โดยมีแม่น้ำเจ้าพระยาและแม่น้ำป่าสักไหลมารวมกันที่บางกะจะแห่งนี้ก่อนจะรวมกันเป็นแม่น้ำเจ้าพระยาสายใหญ่ไหลลงทางใต้ไปออกอ่าวไทย ทำให้บริเวณป้อมเพชรนั้นมีท่าขนาดใหญ่สำหรับจอดเรือสินค้าใหญ่น้อยที่เดินทางไป-มาเข้า-ออกและจนเป็นตลาดใหญ่เกิดขึ้นตั้งแต่ครั้งเมืองอโยธยาศรีรามเทพนคร เมืองสำคัญในยุคที่ละโว้ปุระ มีอำนาจบนพื้นที่ราบลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยาหรือภาคกลางของประเทศ ก่อนที่พระเจ้าอู่ทองจะทรงสถาปนากรุงศรีอยุธยาเป็นราชธานีแห่งใหม่ เมื่อพ.ศ.1893

ชุมชนริมน้ำอันเกิดขึ้นในสมัยอยุธยานั้นส่วนมากมีท่าจอดเรือสินค้าอยู่ตามด่านขนอนเก็บสินค้าซึ่งเป็นภาษีปากเรือ ด่านขนอนนั้นตั้งอยู่ตามรายทางเป็นระยะ ตั้งแต่ด่านบาแดง หรือพระประแดงบริเวณปากน้ำ ด่านขนอนธนบุรีศรีสมุทรที่บางกอก ด่านตลาดขวัญที่นนทบุรี ขึ้นมาจนถึงด่านขนอนหลวง คือ บริเวณวัดทองบ่อ บริเวณนี้มีคลองบ้านขนอน เป็นเส้นทางให้เรือสินค้าพื้นบ้านนำสินค้าจากโกดังด่านขนอนหลวงไปสู่ชุมชนต่างๆ ที่อยู่ลึกเข้าไป บ้านขนอนหรือด่านขนอนหลวงนั้นจะอยู่ที่ใดมีลักษณะอย่างไรนั้นไม่ปรากฏร่องรอยชัดเจน นอกจากมีการพบเสากระโดงเรือสำเภาขนาดใหญ่ที่หน้าวัดทองบ่อ และมีโบราณสถานที่สร้างฐานสี่เหลี่ยมยกชั้นให้มีลักษณะคล้ายป้อมก่อนที่จะมีสร้างเจดีย์ขึ้นบนฐานของวัดทองบ่อในปัจจุบัน


เจดีย์สมัยอยุธยาวัดทองบ่อ

ด่านขนอนหลวงแห่งนี้ถือเป็นด่านสำคัญ ก่อนเรือสินค้าชาวต่างชาติจะเข้าไปยังท่าเรือและชุมชนตลาดบางกะจะในเขตกรุงศรีอยุธยา

หากจะประมาณว่าด่านขนอนหลวงนี้คือแหล่งเก็บสินค้าจากการเก็บภาษีปากเรือที่อยู่ต้นทางเข้ากรุงศรีอยุธยา และสินค้าของหลวงนี้นอกจากจะถูกเก็บไว้ในโกดังหรือโรงเรือนแล้วยังทยอยส่งเข้าสู่ตลาดตามชุมชนต่างๆ ทำให้มีการซื้อ-ขายแลกเปลี่ยนกับสินค้าของหลวง โดยมีคลองบ้านขนอนและคลองสวนพลูเป็นเส้นทางลำเลียงสินค้าทางน้ำด้านตะวันออก ส่วนทางด้านตะวันตกนั้นมีตลาดเกรียบ เป็นแหล่งขายและส่งสินค้าทางบก คนละฝั่งกับตลาดเกรียบนั้นมีตลาดโก้งโค้ง ที่ย้อนอดีตของการเป็นตลาดด่านขนอน ที่ซื้อ-ขายแลกเปลี่ยนสินค้านานาชนิด ทั้งสินค้าในชุมชนและสินค้าที่มาจากต่างเมือง ชื่อตลาดโก้งโค้ง นั้นเรียกตามอาการที่คนขายของนั่งพื้น คนซื้อต้องโก้งโค้ง เลือกดูสินค้าที่สนใจที่จัดแบบเก่า การโก้งโค้งนั้นถือเป็นกิริยาที่อ่อนน้อมถ่อมตน ซื้อ-ขายด้วยอัธยาศัยไมตรีต่อกัน ด้วยบรรยากาศย้อนอดีตชุดไทยแบบชาวบ้าน อีกทั้งมีเรือนไทยสำหรับใช้จัดงานแต่งงานตามแบบประเพณีไทยชาวตลาดแห่งนี้มีประเพณีปฏิบัติคือการรำวงกลองยาวถวายพ่อปู่แสงโสมและสมเด็จพระนเรศวรมหาราช ทุกเช้าเวลา 10.00 น. และทำบุญตักบาตรเหรียญวันอาทิตย์ต้นเดือนที่ผู้ไปเยือนสามารถเข้าร่วมกิจกรรมได้ตามวิถีแบบไทยโบราณ


น้ำตาลมะพร้าว


สาวไทยร่วมยุคสมัย


ต้อนรับด้วยไมตรี


เสากระโดงเรือโบราณ


ขนมกง


คณะตลาดโก้งโค้ง


เตาและหม้อดิน


หมู่เรือนไทยบ้านแสงโสม

Leave a comment