เครือข่ายดูงาน

อาทิตย์นี้ได้ตามรอยไปกับศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร ที่ให้ความสำคัญกับภูมิปัญญาในท้องถิ่นโดยมีเครือข่ายพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นร่วมกันระลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณของในหลวงรัชกาลที่ 9 ที่มีต่อคนในภาคใต้ จากแนวคิดในการจัดงานมหกรรมพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นภาคใต้ “ทักษิณถิ่นไทย ใต้ร่มพระบารมี” ซึ่งจัดขึ้นที่จังหวัดสงขลา นับเป็นก้าวที่สำคัญของการทำงานร่วมกันแบบเครือข่าย ที่สร้างกระบวนการทำงานร่วมกันร่วมกันคิด ร่วมกันจัดการ ซึ่งทำให้มีการสร้างความสัมพันธ์และการสร้างพื้นที่เพื่อบอกเล่าตัวตนของพิพิธภัณฑ์แต่ละแห่งให้รู้จักถึงศิลปวัฒนธรรม และการดำรงชีวิตโดยได้รับความร่วมมือจากพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นจากสงขลา นครศรีธรรมราช สุราษฎร์ธานี พัทลุง ภูเก็ต ยะลา ปัตตานี และนราธิวาส รวม 31 แห่งมาร่วมกันเพื่อบอกเล่าเรื่องราวของพิพิธภัณฑ์วิถีชุมชน ผ่านนิทรรศการ และวัตถุจากพิพิธภัณฑ์วงเสวนา และการแสดงพื้นบ้าน โดยแบ่งพื้นที่ในการเล่าเรื่องทรัพยากรธรรมชาติของภาคใต้ ทั้งพืช สัตว์ และพลังงานที่มีความสัมพันธ์ เกี่ยวของกับชีวิตของคนใต้เช่น พิพิธภัณฑสถานธรรมชาติวิทยา 50 พรรษาสยามบรมราชกุมารี จ.สงขลา

นำเสนอเรื่องราวของสิ่งมีชีวิตใน จ.สงขลาศูนย์การเรียนรู้การไฟฟ้าฝ่ายผลิตจะนะ จ.สงขลา นำเสนอเรื่องพลังงานและการผลิตไฟฟ้าในจังหวัดสงขลา พิพิธภัณฑ์เฉลิมพระเกียรติเพื่อพัฒนาพื้นที่ลุ่มน้ำปากพนัง จ.นครศรีธรรมราช นำเสนอความเป็นมาของลุ่มน้ำปากพนัง และ “จาก” พืชท้องถิ่นที่มีความสัมพันธ์กับวิถีชีวิตของคนปากพนัง การเล่าเรื่องอาชีพการทำมาหากิน และวิถีชีวิตของคนใต้นั้น พิพิธภัณฑ์วัดคลองแห จ.สงขลา นำเสนอกรงดักนกคุ่มเครื่องใช้พื้นบ้านที่สะท้อนภูมิปัญญา ความเชื่อ และฝีมือทางเชิงช่างพิพิธภัณฑ์นายอรุณ แก้วสัตยา จ.สงขลา นำเสนอมีดศาสตราวุธสำคัญของคนใต้ เช่น มีดจะโหนง ที่เป็นมีดแสดงตำแหน่งคนผู้นำ เช่น กำนัน หัวหน้าโจร พิพิธภัณฑ์พื้นบ้านตำบลตะโล๊ะหะลอ จ.ยะลา

พิธีเปิดมหกรรม

นำเสนอเบ้าขนมก้อ ซึ่งใช้ทำขนมก้อในการประกอบพิธีกรรมของชาวมุสลิมมะลายู เช่น การแต่งงานการเข้าสุนัต และสาธิตการทำขนมก้อ พิพิธภัณฑ์บ้านเหมืองแร่ จ.ภูเก็ต นำเสนออุปกรณ์ในการทำเหมืองแร่ซึ่งในอดีตถือว่าเป็นอาชีพที่สร้างเมืองภูเก็ต แมหรือแมะเครื่องมือสำหรับถากไม้ทำเรือจากพิพิธภัณฑ์วัดดอนจ.สงขลา สะท้อนวิถีชีวิตของชาวบ้านในอดีตที่ต้องสร้างเรือไว้สำหรับสัญจรในคลองอู่ตะเภาและทะเลสาบสงขลาตรูดหรือกรูดที่คนไชยาในอดีตใช้เกี่ยวข้าว จากพิพิธภัณฑ์พื้นบ้านเมืองไชยา จ.สุราษฎร์ธานี เป็นต้น

นอกจากนี้ยังมีการสาธิตการจัดงานประเพณีสำคัญของคนใต้ เช่น สาธิตการแกะลวดลายประดับเรือพระ ในประเพณีลากพระที่จัดขึ้นในวันแรม 1 ค่ำ เดือน 11 โดยพิพิธภัณฑ์พื้นบ้านอาจารย์ศรี ธมฺมปาโล วัดโคกเหรียง จ.สงขลา เครื่องมือเครื่องใช้ในพิธีเข้าสุนัต จากศูนย์วัฒนธรรมเฉลิมราชพิพิธภัณฑ์พื้นบ้านกือเม็ง จ.ยะลา และเวทีเสวนาแลกเปลี่ยนความรู้เรื่องการลากพระและการเข้าสุนัต จากผู้รู้ท้องถิ่น ในเรื่องภูมิปัญญานั้นได้ นำเสนอข้าวของเครื่องใช้ที่สะท้อนภูมิปัญญาของชาวใต้ โดยเฉพาะศิลปะการแสดง เช่นโหม่งฟาก เครื่องดนตรีกำกับจังหวะ กำกับเสียง ของการแสดงหนังตะลุง โนราห์ ลิเกป่า ที่ครูชัย เหล่าสิงห์ ได้รื้อฟื้นวิธีการผลิตแบบดั้งเดิมมาใช้ในการทำโหม่งฟากขึ้นใช้แทนโหม่งหล่อที่มีราคาแพง พิพิธภัณฑ์บ้านหนังตะลุงสุชาติ ทรัพย์สิน จ.นครศรีธรรมราช นำเสนอรูปหนังตะลุงจากต่างประเทศ แสดงให้เห็นวัฒนธรรมร่วมของการเล่นเงาของประเทศต่างๆ ในภูมิภาคนี้ และพิพิธภัณฑ์ศิลปวัฒนธรรมพื้นบ้านคลองหอยโข่งยังนำตัวตลกของหนังตะลุงและเครื่องมือการแกะตัวหนังมาให้ชมกันด้วย ความหลากหลายภูมิปัญญาดังกล่าวนี้นับเป็นการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ต่อกันแล้ว ยังเปิดโอกาสให้เครือข่ายจากภาคอื่นๆมาร่วมแบ่งปันความรู้จากภูมิปัญญาของมนุษย์ที่เกิดขึ้นทั่วประเทศ

มหกรรมพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่น

เครือข่ายพิพิธภัณฑ์หารือ

เคียวเกี่ยวข้าว

เครื่องดักนก

ผอ.ศมส-เยี่ยมฮับโห้ หิ้น

แม่พิมพ์ทำด้วยไม้