คำถาม การปลูกผักแต่ละชนิดไม่เหมือนกัน ใช่ไหมครับ ขอทราบวิธีการปลูกด้วยครับ

เรืองเดช สายชลธาร

อ.พรหม จ.สิงห์บุรี

คำตอบ ผักสวนครัว หมายถึง พืชที่สามารถนำส่วนใดส่วนหนึ่งของต้นมาประกอบอาหาร ทั้งผล ดอก ลำต้น ใบ ราก และหัว เป็นทั้งไม้ยืนต้น และไม้ล้มลุก ที่มีถิ่นกำเนิด ทั้งในประเทศและต่างประเทศ สามารถปลูกได้ในทุกครัวเรือน เพื่อรับประทาน หรือปลูกเพื่อการจำหน่าย การปลูกเพื่อจำหน่ายมักมาจากแปลงปลูกขนาดใหญ่ ส่วนมากพบในพื้นที่ทุกภาคของประเทศ ที่มีบริเวณใกล้แหล่งน้ำ แม่น้ำ หรือพื้นที่ที่ชลประทานเข้าถึง

ขั้นตอนการปลูกผักสวนครัว มีดังนี้

1.การเลือกพื้นที่ พื้นที่ที่สามารถปลูกผักได้ดี ต้องเป็นพื้นที่ที่อยู่ใกล้แหล่งน้ำ มีบ่อน้ำขุด บ่อน้ำธรรมชาติ แม่น้ำ คลอง อ่างเก็บน้ำ คลองชลประทาน หรือแนวส่งน้ำชลประทาน เนื่องจากพืชผักส่วนใหญ่มีความต้องการน้ำสูง จึงจำเป็นต้องมีน้ำเพียงพอ
เพื่อให้ผักสามารถเติบโตจนถึงฤดูกาลเก็บเกี่ยวได้

2.การเตรียมแปลง ต้องยกแปลงสูงประมาณ 20-30 เซนติเมตร หรือขุดยกร่องลึก เพราะพืชผักส่วนมากมีระบบรากที่ต้องการชอนไชในดินที่ร่วนซุย หน้าดินลึก ทำการไถพรวนแปลง ตากทิ้งไว้ประมาณ 1 สัปดาห์ เพื่อฆ่าเชื้อโรค แล้วหว่านปุ๋ยหมักหรือปุ๋ยคอก ร่วมด้วยปุ๋ยเคมี พร้อมไถกลบแปลง

3.การเตรียมเมล็ดพันธุ์ เมล็ดพันธุ์ผักที่ใช้ ต้องมีลักษณะเป็นเมล็ดพันธุ์ใหม่ อายุเมล็ดพันธุ์ไม่ถึง 1 ปี เป็นเมล็ดพันธุ์ที่ตรงตามชนิดพืชที่ปลูก และไม่มีเมล็ดพันธุ์อื่นปลอมปน ทำความสะอาดเมล็ดพันธุ์ และคัดแยกเมล็ดพันธุ์ที่ไม่สมบูรณ์ออก โดยใช้วิธีนำไปแช่น้ำ และนำเมล็ดที่ลอยน้ำออกทิ้งไปนำเมล็ดที่ได้แช่น้ำ ซึ่งระยะเวลาในการแช่ จะแตกต่างกันในแต่ละชนิดของผัก หากเมล็ดพันธุ์ ที่มีเปลือกหนา แข็ง อาจใช้เวลาแช่นาน 2-3 วัน ส่วนเมล็ดพันธุ์ผักที่มีเปลือกค่อนข้างบาง ไม่หนา แข็ง จะใช้เวลาแช่ประมาณ 12 ชั่วโมง ถึง 1 วัน

4.การปลูก สามารถปลูกได้หลายวิธี ตามความเหมาะสมของแต่ละชนิดพืช ได้แก่

-การหว่านเมล็ด เป็นวิธีที่นิยมที่สุด ง่าย สะดวก และรวดเร็ว ซึ่งจะหว่านเมล็ดหลังการแช่น้ำแล้ว หรือหว่านเมล็ดแห้งก็ได้ ผักที่นิยมการหว่านเมล็ด มักเป็นพืชที่มีลำต้นขนาดเล็ก ขนาดทรงพุ่มน้อย ได้แก่ ผักชี ผักบุ้ง ทั้งนี้ การหว่านเมล็ด อาจเป็นวิธีการเตรียมกล้าผักก่อนย้ายปลูกในแปลงที่เตรียมไว้

-การปลูกด้วยต้นกล้า เป็นวิธีการปลูกด้วยต้นกล้าผักที่เตรียมได้จากแปลงเพาะกล้าด้วยวิธีการหว่านนี้ เป็นวิธีที่ใช้มากที่สุดสำหรับการปลูกผัก โดยมักใช้กับพืชที่มีลำต้นใหญ่ ทรงพุ่มกว้าง ผักที่นิยมปลูกด้วยวิธีนี้ ได้แก่ กะหล่ำปลี คะน้า พริก

-การหยอดเมล็ด เป็นวิธีปลูกที่ใช้สำหรับพืชผักที่ต้องการระยะห่างระหว่างต้นมาก มักเป็นพืชที่เป็นเถาหรือเครือ ให้ถอนหรือตัดต้นกล้าที่ไม่มีความแข็งแรง เหี่ยว และตายง่ายออก เช่น ถั่วฝักยาว ฟักทอง มะระ

-การฝังในแปลงปลูก เป็นวิธีปลูกที่ใช้กับพืชผักที่มีการแยกหน่อ แยกเหง้าออกปลูก เพื่อขยายจำนวนต้นหรือกอ โดยฝังลงหลุมหรือแปลงปลูกได้ทันที เช่น กระเทียม ตะไคร้ ขิง ข่า

5.การดูแลรักษา ในระยะ 1 อาทิตย์แรก ทั้งการปลูกด้วยการใช้เมล็ด การปลูกด้วยต้นกล้า และปลูกด้วยการแยกหัวหรือหน่อ จำเป็นต้องมีการให้น้ำอย่างสม่ำเสมอ อย่างน้อยวันละ 2 ครั้ง เช้า-เย็น จนต้นกล้าตั้งตัวได้ ตลอดจนถึงระยะเก็บเกี่ยว แต่อาจให้น้ำในปริมาณที่น้อยลง หรือผักบางชนิดที่อาจเว้นช่วงห่างการให้น้ำ เมื่อถึงระยะก่อนเก็บเกี่ยว

6.การใส่ปุ๋ย ควรใส่ในระยะหลังปลูก 1-2 อาทิตย์ หรือระยะที่ต้นกล้าตั้งต้นได้แล้ว จนถึงระยะก่อนการเก็บเกี่ยวประมาณ 1 เดือน รวมถึงพืชบางชนิดที่สิ้นสุดการให้ปุ๋ย ที่ระยะก่อนการติดดอกและผล

7.การเก็บผลผลิต พืชผักมักมีระยะการเก็บเกี่ยวไม่เกิน 120 วัน ส่วนมากจะใช้เวลาประมาณ 40-60 วัน ขึ้นกับชนิดของผัก โดยผักกินใบจะมีระยะเวลาการเก็บเกี่ยวสั้นกว่าผักกินดอก และผล

การส่งและการขายผัก มักส่งขายในพื้นที่ตัวเมืองของจังหวัด หรืออาจมีพ่อค้ามารับไปจำหน่ายถึงพื้นที่ โดยเฉพาะในพื้นที่ที่เป็นแปลงผักขนาดใหญ่ เพื่อส่งขายไปยังตัวเมืองในจังหวัดต่างๆ รวมถึงกรุงเทพฯ และภาคใต้ ซึ่งมีพื้นที่น้อยในการปลูกผัก