ศาสตร์เกษตรดินปุ๋ย : ขอบคุณแหล่งข้อมูล : หนังสือพิมพ์แนวหน้า
http://www.naewna.com/local/290454

‘สหกรณ์ปางศิลาทอง’ลุยเลี้ยงโคขุน สร้างอาชีพ-เพิ่มรายได้สมาชิกเขตปฏิรูปที่ดินกำแพงเพชร
ดร.วิณะโรจน์ ทรัพย์ส่งสุข อธิบดีกรมส่งเสริมสหกรณ์ เปิดเผยว่า สหกรณ์เลี้ยงโคขุนในเขตปฏิรูปที่ดินปางศิลาทอง จำกัด จ.กำแพงเพชร เดิมมีสมาชิก 416 ราย ส่วนใหญ่ปลูกมันสำปะหลังและข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ มีรายได้ครอบครัวละ 150,000 บาทต่อปี ต่อมาปี 2549 สหกรณ์ฯได้ส่งเสริมสมาชิกร่วมโครงการเลี้ยงโคขุน ปัจจุบันมีสมาชิกเข้าร่วม 376 ราย โดยมีคอกกลาง 2 แห่ง ซึ่งสามารถรองรับสมาชิกต่อ 1 รอบการเลี้ยงระยะเวลา 6 เดือน ได้แห่งละ 36 ราย โคขุน 360 ตัว หากคิดเป็นรายปี จะมีสมาชิกมาเลี้ยงรวมประมาณ 68 ราย ขุนโคกลางน้ำได้ประมาณ 680 ตัว ซึ่งที่นี่จะเป็นแหล่งเรียนรู้ และฝึกฝนประสบการณ์ให้แก่เกษตรกรสมาชิก โดยจะมีการสลับสับเปลี่ยนกันไป
นอกจากการเลี้ยงในคอกกลางแล้ว สมาชิกที่มีพื้นที่ที่พร้อมจะสร้างโรงเรือน และมีพื้นที่อย่างน้อย 2 งาน ไม่เกิน 3 ไร่ เพื่อใช้ในการปลูกหญ้าเนเปียร์ซึ่งจะเป็นวัตถุดิบหลักในการเลี้ยงโคขุน ก็สามารถกลับไปเลี้ยงที่บ้านได้ แต่จะต้องผ่านการเลี้ยงโคขุนแปลงรวมแล้ว 2 ปี เพื่อให้มีประสบการณ์ในการเลี้ยงและให้ได้โคขุนที่สุขภาพแข็งแรง มีน้ำหนักตามที่ต้องการ ปัจจุบันมีสมาชิกกลับไปเลี้ยงที่บ้าน 180 ราย โดยสหกรณ์ฯได้ส่งเสริมให้สมาชิกนำแม่พันธุ์ไปเลี้ยงครอบครัวละ 5 ตัว เมื่อได้ลูกอายุ 4 เดือน สหกรณ์จะรับซื้อคืนราคาขั้นต่ำตัวละ 15,000 บาท โดยสมาชิกที่เลี้ยงที่บ้านจะเลี้ยงครอบครัวละ 15 ตัว เป็นวัวตัวผู้เพื่อขุน 10 ตัว และแม่พันธุ์เพื่อผลิตลูก 5 ตัว โดยทางสหกรณ์ฯจะสนับสนุนเงินทุนในการเลี้ยงโค ทั้งการกู้ยืมวัสดุการจัดทำโรงเรือน จัดหาโค และอาหารโค รวมถึงการติดตาม แนะนำ ตลอดการเลี้ยง
ในระยะแรกสหกรณ์ฯ ส่งเสริมให้สมาชิกเลี้ยงโคกลางน้ำ นำมาขุนแล้วส่งขายเพียงอย่างเดียว แต่ปัจจุบันสหกรณ์ฯ ได้มีการต่อยอดและพัฒนาให้มีการเลี้ยงโคขุนตั้งแต่ต้นน้ำ กลางน้ำ จนถึงปลายน้ำ เพื่อสร้างรายได้เพิ่มให้แก่สมาชิก ปัจจุบันมีแม่พันธุ์ 800 ตัว สามารถผลิตลูกโคได้ประมาณ 800 ตัว/ปี ขณะนี้โคต้นน้ำอาจยังไม่เพียงพอต่อความต้องการของสมาชิก ซึ่งมีความต้องการรอบละ 1,160 ตัว เพื่อนำไปขุนเป็นโคกลางน้ำส่งขาย ซึ่งสหกรณ์จะมีการประกันราคาให้กับสมาชิกกิโลกรัมละ 104.50 บาท แล้วจำหน่ายต่อให้สหกรณ์ในเครือข่าย นอกจากนี้ยังมีการแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์เนื้อโคขุนชำแหละ ภายใต้แบรนด์ปางศิลาบีฟ ซึ่งเป็นการเพิ่มมูลค่าของส่วนต่างจากการขายโคกลางน้ำตัวละประมาณ 6,000 บาท เพิ่มเป็นตัวละ 9,000-12,000 บาท