คำถาม ผมมีที่นาหลายไร่ อยากจะเลี้ยงสัตว์และทำทุ่งหญ้าเลี้ยงสัตว์ ขอทราบวิธีเลือกพันธุ์หญ้าที่เหมาะสมกับการเลี้ยงสัตว์ด้วยครับ

เจริญศักดิ์ ตราปวิไล

อ.เมือง จ.อุดรธานี

คำตอบ หญ้า เป็นอาหารของสัตว์ทุกชนิด ทั้งสัตว์ใหญ่ และสัตว์เล็ก ก็กินหญ้าเป็นอาหาร แม้สัตว์เลี้ยงในบ้าน ก็กินหญ้าเพื่อเป็นยา เพื่อรักษาตัว หญ้าจะช่วยคลุมดิน ทำให้เป็นสนามสวยงามอีกด้วย เกษตรกรผู้เลี้ยงสัตว์ จึงมักจะพาวัวควายของเขาไปกินหญ้ากลางทุ่ง สัตว์เหล่านั้น จะได้เลือกกินหญ้าได้ตามใจชอบ หญ้าที่ขึ้นอยู่ตามธรรมชาติมีไม่พอ หรือที่มีอยู่ก็ให้คุณค่าอาหารแก่สัตว์เหล่านั้น ได้ไม่มากนัก จึงมีผู้คิดหาวิธีปลูกหญ้า ทำทุ่งเลี้ยงสัตว์ เตรียมหญ้าอาหารสัตว์ที่มีคุณภาพ และมีจำนวนมาก เพียงพอกับฝูงสัตว์ที่เลี้ยงไว้

การเลือกพันธุ์หญ้า ต้องเลือกให้ได้พันธุ์ที่ดีและมีคุณภาพ เกษตรกรต้องศึกษา เพื่อคัดเลือกพันธุ์ที่เหมาะสม และเรียนรู้เรื่องการเตรียมดิน การปลูก รวมทั้งการดูแล ให้ได้ผลผลิตที่ดีที่สุด เพื่อประโยชน์ของสัตว์เหล่านั้น ในการเลือกพันธุ์หญ้า มีวิธีดังนี้

1.เลือกพันธุ์หญ้าให้เหมาะกับชนิดสัตว์เลี้ยง เช่น เลี้ยงโค กระบือ ควรเลือก พันธุ์ที่ทนต่อการเหยียบย่ำ เพราะโคกระบือแทะเล็มและเหยียบย่ำทำลายทุ่งหญ้าอย่างรุนแรง ควรปลูกหญ้าซิกแนล กินนี และฮามาตา จึงจะเหมาะสม ถ้าเลี้ยงแกะ ไม่ควรใช้หญ้ารูซี เพราะมีสารพิษจากเชื้อราบางชนิด ซึ่ง แกะแพ้มาก หรือถ้าเลี้ยงสุกร ก็ไม่ควรใช้ใบกระถินเลี้ยง เพราะจะทำให้การผสมพันธุ์ผลิตลูกไม่ดีเท่าที่ควร

2.เลือกพันธุ์หญ้าให้เหมาะกับสภาพพื้นที่ พื้นที่ดอน อาจใช้หญ้า ได้หลายพันธุ์ เช่น กินนี รูซี ซิกแนล ถั่วลาย เหล่านี้สามารถขึ้นได้ดีในที่ดอน ในพื้นที่ลุ่ม ที่มีการระบายน้ำไม่ดี ให้ใช้พันธุ์ปุลิแคตูลัม หรือหญ้าขน พื้นที่เนินสูง ให้ใช้หญ้าซิกแนล เซตาเรีย และกัวเตมาลา และในพื้นที่สวนไม้ผล เป็นที่ที่มีร่มเงา แสงแดดน้อย ให้ใช้หญ้ากรีนแพนิค กินนี ถั่วลาย และหญ้าซิกแนล

3.เลือกพันธุ์ให้เหมาะกับวิธีการเลี้ยงสัตว์ ถ้าเลี้ยงโคกระบือแบบปล่อยทุ่ง ให้สัตว์แทะเล็ม ควรใช้หญ้าที่ทนต่อการเหยียบย่ำแทะเล็ม เช่น ซิกแนล รูซี กินนี และถั่วฮามาตา ถ้าเลี้ยงโดยวิธีตัดหญ้าให้กิน แบบหญ้าสวนครัว ควรเลือกพันธุ์ที่มีลักษณะเป็นกอ ไม่เลื้อย เพื่อสะดวกแก่การตัด หรือเกี่ยวด้วยมือ เช่น หญ้าเนเปียร์ เฮมิล และเซตาเรีย

4.เลือกพันธุ์หญ้าให้เหมาะกับการใช้ประโยชน์ ต้องรู้จุดประสงค์ของการปลูกหญ้า เพื่อการแทะเล็ม เพื่อทำหญ้าหมัก เพื่อทำหญ้าแห้ง เช่น ถ้าต้องการทำเป็นหญ้าหมัก ควรใช้ต้นข้าวโพด ข้าวฟ่าง หญ้าเนเปียร์ เป็นต้น

5.เลือกพันธุ์หญ้าที่มีคุณค่าอาหารสูง ได้แก่ พันธุ์หญ้าที่กล่าวในข้อ 1 และข้อ 2 เป็นพันธุ์ที่ดี มีคุณภาพ และให้คุณค่าอาหารสูง เพียงแต่เลือกให้เหมาะกับพื้นที่ที่ต้องการปลูกเท่านั้น และควรปลูกพืชตระกูลถั่วปะปนไปด้วย เพื่อเพิ่มสารอาหารประเภทโปรตีน

การปลูกหญ้าเลี้ยงสัตว์ ให้มีคุณภาพที่เอื้อประโยชน์แก่สัตว์ เป็นเรื่องที่ใช้ความรู้ ทั้งด้านพืช ดิน ปุ๋ย รวมทั้งการเลี้ยง และดูแลสัตว์ด้วย พื้นที่ที่จะใช้ปลูก อาจทำได้ในพื้นที่ทุกขนาด พื้นที่ขนาดเล็ก อาจปลูกหญ้าสำหรับตัดให้สัตว์กิน อาจปลูกในพื้นที่ขนาดใหญ่ สำหรับปล่อยสัตว์เข้าไปกินหญ้าทั้งฝูง หรืออาจปลูกผสมผสานแซมในสวนไม้ผล แล้วเลี้ยงสัตว์ควบคู่กันไป ทำให้เกิดรายได้เสริมแก่ผู้เลี้ยงสัตว์อีกด้วย

นาย รัตวิ