จากนโยบายส่งเสริมการเกษตรแบบแปลงใหญ่ ของกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เป้าหมายหลักคือมุ่งพัฒนาเกษตรกรรายย่อย ให้เกิดการรวมกลุ่ม รวมกันบริหารจัดการ เพื่อให้มีพลังของตัวเกษตรกรเอง มีอำนาจในการต่อรองและมีการเชื่อมโยงระหว่างการผลิตกับการตลาดให้ครบวงจร

นายอนันต์ สุวรรณรัตน์ อธิบดีกรมการข้าว กล่าวว่า กรมการข้าวได้ดำเนินการตามนโยบายส่งเสริมการทำเกษตรแบบแปลงใหญ่ ในรูปของนาแปลงใหญ่โดยบูรณการกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องทั้งภาครัฐ เอกชน ที่สำคัญคือกลุ่มเกษตรกรชาวนา ซึ่งการขับเคลื่อนส่งเสริมนาแปลงใหญ่อย่างจริงจังในช่วงที่ผ่านมานี้ เกษตรกรมีความเข้าใจและตื่นตัวที่จะเข้าสู่ระบบทำนาแปลงใหญ่มากขึ้น เพราะแค่เกษตรกรมารวมตัวกัน วางแผนจัดการทรัพยากรด้วยกัน บริหารจัดการผลผลิตร่วมกัน และเชื่อมโยงตลาด ก็จะก้าวไปสู่ความเข้มแข็งได้ ทั้งนี้ กรมการข้าวได้เปิดรับสมัครกลุ่มนาแปลงใหญ่อย่างต่อเนื่อง จึงขอเชิญชวนพี่น้องเกษตรกรที่รวมกลุ่มมากกว่า 30 คนขึ้นไป พื้นที่รวมกันมากกว่า 300 ไร่ มาสมัครเข้าสู่โครงการนาแปลงใหญ่ได้ที่หน่วยงานของกรมการข้าว หรือสมัครที่สำนักงานเกษตรตำบล เกษตรอำเภอก็ได้

นายอนันต์ สุวรรณรัตน์

ที่ผ่านมาการขับเคลื่อนนาแปลงใหญ่ จะมุ่งไปที่การส่งเสริมให้เกษตรกรรวมตัวกัน และบริหารจัดการเพื่อการลดต้นทุน เพิ่มผลผลิต รวมทั้งการบริหารจัดการผลผลิตและเชื่อมโยงตลาด ซึ่งก็มีการดำเนินการไปตามขั้นตอนและเป้าหมายที่กำหนดไว้ จนกระทั่งมีกลุ่มเกษตรกรนาแปลงใหญ่ส่วนหนึ่งที่เกิดการเปลี่ยนแปลง สามารถบริหารจัดการต้นทุนการผลิตให้ต่ำลง ขณะที่ผลผลิตมีคุณภาพและปริมาณเพิ่มขึ้น

ฉะนั้นทิศทางการขับเคลื่อนนาแปลงใหญ่ ในปี 2561 จะดำเนินการตามนโยบายของ พลเอกฉัตรชัย สาริกัลยะ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ คือ ส่งเสริมการทำเกษตรแบบแม่นยำ (Precision Agriculture) ที่เน้นการใช้เทคโนโลยีสมัยใหม่หรือนวัตกรรม และเครื่องจักรกลทางการเกษตรมาใช้ในการบริหารจัดการระบบการผลิตทั้งหมด ตั้งแต่การเตรียมดิน การปลูก วางแผนการใส่ปุ๋ย ให้น้ำ ระยะเวลาการเก็บเกี่ยว เป้าหมายคือการบริหารจัดการลดต้นทุนการผลิตข้าวให้ได้มากกว่าเดิม และเพิ่มผลผลิตได้มากขึ้นไปอีก ที่สำคัญคือป้องกันความเสี่ยงโดยใช้นวัตกรรมต่างๆ เข้ามาช่วยรับมือกับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ

กรมการข้าวได้เริ่มนำร่องการใช้เทคโนโลยีเกษตรแม่นยำมาบ้าง เช่น การปรับระดับพื้นที่นา (Land leveling) โดยใช้ระบบเลเซอร์ เพื่อให้ที่นาสม่ำเสมอสามารถควบคุมและรักษาระดับน้ำได้ดี เป็นการเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตให้สูงขึ้น หรือการใช้โดรน (Drones) ฉีดพ่นยากำจัดศัตรูพืช ซึ่งขณะนี้กำลังพัฒนาไปสู่การใช้โดรนหว่านข้าวด้วย โดยเป็นความร่วมมือกับศูนย์เทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกส์และคอมพิวเตอร์แห่งชาติ กระทรวงวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (NECTEC สวทช.) เป็นส่วนใหญ่ แต่ปี 2561 จะสร้างความร่วมมือกับทุกหน่วยที่มีเทคโนโลยีและนวัตกรรมที่ทันสมัยที่จะช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการบริหารจัดการนาข้าวที่ดียิ่งขึ้น โดยกำหนดแผนขับเคลื่อนโครงการนำร่องการบริหารจัดการนาแปลงใหญ่ประชารัฐ โดยใช้เทคโนโลยีเกษตรกรรมความแม่นยำสูง ที่อำเภอเดิมบางนางบวช จังหวัดสุพรรณบุรี พื้นที่ 3,000 ไร่ เพื่อเป็นแปลงต้นแบบของการบริหารจัดการพื้นที่นาข้าวที่ประสิทธิภาพ สามารถลดต้นทุนการผลิต และมีผลผลิตต่อไร่เพิ่มขึ้น รวมทั้งผลผลิตมีคุณภาพได้มาตรฐาน ภายใต้การบูรณาการของหน่วยงานภาครัฐและเอกชน

อธิบดีกรมการข้าว กล่าวเพิ่มเติมว่า กรมการข้าวยังวางเป้าหมายทำแปลงขยายผลใช้เทคโนโลยีเกษตรแม่นยำสูง อีก 20 แปลง ซึ่งขณะนี้ได้กำหนดพื้นที่จังหวัดที่จะดำเนินการไว้เรียบร้อยแล้ว โดยเน้นพื้นที่แปลงใหญ่ประชารัฐและแปลงใหญ่ทั่วไปที่มีความเข้มแข็ง เพื่อเป็นแปลงต้นแบบเฉพาะของแต่ละสภาพพื้นที่ เช่น พื้นที่นาปี พื้นที่นาปรัง เนื่องจากแต่ละพื้นที่จะมีการบริหารจัดการที่แตกต่างกัน ดังนั้นเทคโนโลยีหรือนวัตกรรมที่นำไปส่งเสริมก็อาจจะแตกต่างกันไปตามสภาพพื้นที่ และความพร้อมของแต่ละกลุ่มแปลงใหญ่ อย่างไรก็ตาม คาดหวังว่าการขับเคลื่อนนาแปลงใหญ่ไปสู่การใช้เทคโนโลยีที่มีความแม่นยำสูงนี้ จะทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงกระบวนการผลิตภาคเกษตรตั้งแต่ต้นน้ำสู่ปลายน้ำ ลดผลกระทบจากการเสี่ยงภัยด้านต่างๆ และสร้างภาพลักษณ์ใหม่ทางด้านการเกษตรแก่คนรุ่นใหม่ และจูงใจให้คนรุ่นใหม่หันกลับมาประกอบอาชีพทำการเกษตรกันมากขึ้น และจะเป็นอีกก้าวที่ช่วยยกระดับคุณภาพข้าวและคุณภาพชีวิตชาวนาไทยให้ดีขึ้น

นายสหพรรณ์ ทองพันธุ์ สมาชิกกลุ่มนาแปลงใหญ่ ต.ขามเรียง อ.กันทรวิชัย จ.มหาสารคาม กล่าวว่า โครงการนาแปลงใหญ่เปิดโอกาสให้ชาวนาได้มารวมกันเป็นกลุ่มเป็นก้อน ชาวนาได้รับประโยชน์หลายอย่าง โดยเฉพาะการได้ไปอบรมแลกเปลี่ยนเรียนรู้จากกลุ่มที่ประสบความสำเร็จ ก็ได้เอาความรู้กลับมาปรับปรุงแก้ไขพื้นที่ของตนเอง ซึ่งสภาพพื้นที่ของแต่ละคนก็ไม่เหมือนกัน บางคนเป็นนาดอน บางคนเป็นที่ลุ่ม การปรับเปลี่ยนก็แตกต่างกันไป ดังนั้น หากกรมการข้าว มีเทคโนโลยีหรือนวัตกรรมที่เหมาะสมกับสภาพพื้นที่ต่างๆ ไว้เป็นต้นแบบ จะช่วยสนับสนุนให้ชาวนาได้เรียนรู้และพัฒนาไปในทางที่ถูกต้องและรวดเร็วขึ้น