คำถาม ผมขอทราบวิธีปลูกทานตะวัน เป็นทำไม้ตัดดอกขายด้วยครับ และจะต้องใช้พันธุ์อะไร ขอบคุณครับ

ทวีวงษ์ สระสมบูรณ์

อ.ชัยบาดาล จ.ลพบุรี

คำตอบ

ทานตะวัน เป็นไม้ล้มลุก มีลำต้นตรง สูงประมาณ 3-4 ฟุต แต่ถ้าปลูกในถิ่นที่มีอากาศเย็นอาจสูงได้ถึง 6 ฟุต ใบจะออกสลับกัน ลักษณะของใบกลมรี กว้างประมาณ 4-8 นิ้ว ยาว 1 ฟุต ขอบใบเป็นรอยจักฟันเลื่อย ปลายใบแหลม โคนใบโค้งเว้าเป็นรูปหัวใจ ดอกมีสีเหลืองสด มีขนาดใหญ่ ดอกบานเต็มที่โตประมาณ 5-10 นิ้ว ตรงกลางดอกมีเกสรเป็นวงเกือบเท่าตัวดอก กลีบดอกบานแผ่เป็นวงกลมทำให้เกสรดอกเด่นชัด และดอกจะหันหน้าเข้าหาดวงอาทิตย์เสมอ

พันธุ์ที่นิยมปลูกเป็นไม้ตัดดอก เช่น พันธุ์คัลเลอร์แฟชั่น และพันธุ์อิตาเลี่ยนไวท์ ซึ่งเป็นชนิดที่แตกกิ่งก้านสาขา ทานตะวันขยายพันธุ์โดยการเพาะเมล็ด สามารถปลูกได้ดีในดินทุกชนิด ทนต่อสภาพแวดล้อมได้ดี และชอบแสงแดดจัด

การเลือกสถานที่ปลูก สถานที่ปลูกทานตะวัน ควรเป็นที่โล่งแจ้ง ได้รับแสงไม่ต่ำกว่าวันละ 8-10 ชั่วโมง หากปลูกในที่มีแสงน้อยจะให้ผลผลิตต่ำ ขนาดดอกเล็ก และมักอ่อนแอต่อโรคได้ง่าย

การเตรียมแปลงปลูก

1. การเตรียมดินหรือปรับปรุงดิน เพื่อให้ดินมีคุณภาพ มีธาตุอาหารเพียงพอต่อการเจริญเติบโต โดยขุดดินให้ลึกประมาณ 1 ฟุต แล้วตากดินเพื่อฆ่าเชื้อโรคและแมลงประมาณ 1 สัปดาห์ จากนั้นให้ไถดิน 2 ครั้ง เพื่อย่อยดินให้ละเอียด รองก้นหลุมด้วยอินทรียวัตถุที่สลายตัวแล้ว เช่น เศษฟาง เปลือกถั่วลิสง ขี้เถ้าแกลบ ปุ๋ยหมัก ปุ๋ยคอก ปุ๋ยชีวภาพ หรือปุ๋ยพืชสด ที่ให้ธาตุอาหารหลัก ได้แก่ ไนโตรเจน โปแตสเซียม และฟอสฟอรัส ครบถ้วน เพื่อให้ดินมีความร่วนซุย สามารถเก็บความชื้น และมีการระบายน้ำได้ดี

2. การเพาะเมล็ด ให้นำเมล็ดไปแช่ในน้ำหมักชีวภาพก่อนนำไปปลูก จะช่วยให้เมล็ดงอกเร็ว และมีความแข็งแรงขึ้น หลังจากกลบดินเรียบร้อยแล้ว ให้หยอดเมล็ดหลุมละ 2 เมล็ด ฝังลึกประมาณ 2 นิ้ว ระยะห่างหลุมละ 25X30 ซม. ระยะห่างระหว่างแถว 70-75 ซม. เมื่อปลูกแล้ว ควรคลุมแปลงปลูกด้วยวัสดุคลุมแปลง และรดน้ำให้ชุ่ม การคลุมแปลงจะช่วยรักษาความชื้นรักษาอุณหภูมิ และช่วยป้องกันวัชพืช วัสดุที่ใช้คลุมแปลง เช่น ฟางข้าว เศษหญ้าแห้ง เปลือกถั่ว หรือวัสดุอื่นที่มี หลังจากเมล็ดงอกแล้วประมาณ 10 วัน ให้ถอนต้นกล้าออกเหลือเพียงหลุมละ 1 ต้น เพื่อให้สามารถผลิตดอกทานตะวันดอกที่มีคุณภาพ

3.การให้น้ำ ในระยะแรก ควรให้น้ำวันละ 2 ครั้ง เช้า-เย็น เพื่อรักษาความชื้น ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญให้เมล็ดงอก และเจริญเติบโตได้สมบูรณ์ หลังจากต้นตั้งตัวได้แล้ว หรือมีความแข็งแรงเพียงพออาจให้น้ำได้ 1-2 วันต่อครั้งก็ได้

4.การให้ปุ๋ย หลังจากปลูกได้ประมาณ 30 วัน ให้ใส่ปุ๋ยที่มีไนโตรเจนสูง เพื่อเร่งการเจริญเติบโตของลำต้น กิ่ง และใบ ถ้าขาดไนโตรเจนจะโตช้า ใบมีสีเหลือง กิ่งก้านยาว เล็ก และอ่อนแอ เมื่อทานตะวันเริ่มเกิดตาดอก ให้ใส่ปุ๋ยที่มีฟอสฟอรัสสูงเพื่อเร่งดอก หลังใส่ปุ๋ยทุกครั้ง ควรรดน้ำตามทันที หรือฉีดพ่นด้วยน้ำหมักชีวภาพที่ทำจากผลไม้ ในช่วงที่กำลังออกดอก จะช่วยให้ได้ผลผลิตดีมาก

5.การตัดดอก ควรตัดในช่วงเช้า เมื่อดอกยังไม่บานเต็มที่ หรือบานประมาณ 70% หรือสังเกตว่าส่วนใจกลางของดอกยังมีสีเขียวอยู่ วิธีตัดดอก ให้ตัดชิดโคนกิ่ง หรือให้มีความยาวของก้านดอกประมาณ 10-12 นิ้ว

ทานตะวัน เป็นพืชไร่ที่มีคุณค่าทางเศรษฐกิจ และอุตสาหกรรมการแปรรูป โดยเฉพาะอย่างยิ่งการนำเมล็ดทานตะวันมาผลิตเป็นน้ำมันพืช ใช้เป็นส่วนประกอบในเครื่องสำอาง ใช้เป็นไม้ดอกในการตกแต่งประดับในงานพิธีต่างๆ ใช้เป็นอาหารเสริม และขนมต่างๆ นอกจากนี้ ในช่วงฤดูกาลที่มีการปลูกทานตะวันเป็นจำนวนมาก หรือหลายๆ พื้นที่ได้ออกดอกเหลืองสวยงาม ทำให้บริเวณที่ปลูกนั้นกลายเป็นแหล่งท่องเที่ยวทางการเกษตรที่สวยสดงดงาม

นาย รัตวิ