คำถาม ผมมักจะมีปัญหาเรื่องการเพาะเมล็ดอยู่เสมอ จะไม่สามารถเพาะเมล็ดให้งอกตามที่ต้องการได้ ผมขอทราบวิธีที่ถูกต้องด้วยครับ

สนอง เดชสมบูล

อ.บ้านบึง จ.ชลบุรี

คำตอบ

การขยายพันธุ์ด้วยเมล็ด หรือการเพาะเมล็ด เป็นการขยายพันธุ์ตามธรรมชาติของต้นไม้ วิธีนี้ สามารถทำการผสมพันธุ์พืชให้ได้ลูกผสมใหม่ๆ ขึ้นมา ทำให้มีพันธุ์แปลกๆ และมีคุณภาพดีกว่าพันธุ์พ่อแม่ ที่ปล่อยให้ผสมเองตามธรรมชาติ

การเพาะเมล็ด มีวิธีทำดังนี้

1.การเตรียมอุปกรณ์ เป็นการเตรียมภาชนะ และดินเพาะที่จะใช้ในการเพาะปลูก อุปกรณ์ที่จะใช้เพาะเมล็ดมีด้วยกัน 3 วิธีคือ

1) การเพาะลงบนกระบะเพาะ การเพาะแบนนี้ เหมาะสำหรับที่จะเพาะเมล็ดพันธุ์ที่ไม่มากนัก โดยใช้วัสดุเหลือใช้เก่าๆ ลังกระดาษ ลังพลาสติค ลังไม้ หรืออาจจะต่อขึ้นมาใหม่ก็ได้ นอกจากลังหรือกระบะแล้ว ต้องเตรียมแผ่นกระดาษแข็ง หรือแผ่นพลาสติก ไว้สำหรับปิดด้วย

2) การเพาะลงในแปลง การเพาะแบบนี้ เหมาะสำหรับที่ต้องการพันธุ์ไม้มากๆ โดยให้ยกเป็นร่องสูง ประมาณ 30 ซม. กว้าง 1 เมตร ยาว 4 เมตร ถ้าจะทำเป็นการถาวร โดยก่อเป็นขอบอิฐหรือซีเมนต์บล็อกเป็นขอบให้สูงขึ้นก็ได้ และควรมีหลังคา หรือใช้พลาสติกปิดกันฝน

3) การเพาะลงในภาชนะ การเพาะเมล็ดแบบนี้ เหมาะสำหรับที่เพาะเมล็ดเดี่ยวๆ ที่มีขนาดใหญ่ เช่น ไม้ยืนต้น หรือไม้ดอกบางชนิด โดยใช้กระถาง หรือถุงพลาสติกดำ วิธีนี้สะดวกดี เมื่อเมล็ดงอกแล้ว ไม่ต้องย้ายเพาะชำอีกครั้งหนึ่ง พอต้นไม้โตได้ขนาดแล้ว สามารถนำไปปลูกได้เลย

2.เตรียมวัสดุที่ใช้เพาะ ให้เตรียมของต่างๆ ดังนี้ ถ่านแกลบดำ ทรายหยาบ ขุยมะพร้าว และดินร่วน ถ่านแกลบเหมาะอย่างยิ่งที่ใช้เพาะ เพราะมีคุณสมบัติโปร่ง ร่วนซุย ไม่จับตัวแข็ง ระบายน้ำ และอุ้มน้ำได้ดี สามารถถอนแยกชำในแปลงได้ง่าย และรากไม่ขาดมาก ทรายหยาบ ช่วยให้ส่วนผสมร่วนซุยไม่อัดแน่นเกินไป ขุยมะพร้าวช่วยอุ้มน้ำให้ชุ่มชื้นอยู่เสมอ และดิน ใช้เป็นธาตุอาหารของต้นอ่อน ทำการคลุกเคล้าวัสดุต่างๆ ให้เข้ากัน

3. วิธีเพาะ มีวิธีดังนี้

1) การเพาะในภาชนะ ควรใช้อิฐหักรองก้นภาชนะ ความหนาประมาณ 1-2 นิ้ว ให้ใช้หญ้าแห้ง หรือฟางข้าวรองทับบนอิฐหักอีกที แล้วใส่วัตถุที่ใช้เพาะลงไป ให้ต่ำกว่าขอบกระบะ 3-4 นิ้ว จากนั้น ให้รดน้ำให้เปียกโชก เพื่อล้างถ่านแกลบให้หมดด่างเสียก่อน

2 ) ล้างเมล็ดให้สะอาด แล้วแช่ในน้ำยาฆ่าเชื้อรา ประมาณ 30 นาที ถ้าเมล็ดมีเปลือกเมล็ดแข็ง ควรกะเทาะเปลือกเสียก่อน หรือฝนกับกระดาษทราย หรือแช่น้ำ 1-2 วัน แล้วแต่ความหนาของเมล็ดพืชนั้นๆ

3) ถ้าเพาะในกระบะ ให้ใช้ไม้กดทำเป็นร่องบนกระบะ แล้วใช้เมล็ดปักลงไปลึกพอควร เรียงเป็นแถว แล้วเกลี่ยดินที่ผสมไว้ รดน้ำให้ชุ่ม ถ้าเพาะลงในแปลง ให้ใช้ดินที่เตรียมไว้มาผสมกับปุ๋ยคอกที่แห้งป่นละเอียดลงไปด้วย เพื่อใช้เป็นธาตุอาหารให้กับต้นอ่อน

ที่สำคัญ ควรดูแลรักษาอย่าให้ถูกแดดจัด การรดน้ำให้รดพอประมาณวันละครั้ง ถ้าฝนตกมากต้องใช้แผ่นพลาสติกคลุม อย่าให้ดินชุ่มมาก เพราะจะทำให้เมล็ดเน่า เมื่อเมล็ดงอกแล้ว จึงค่อยให้ถูกแดดบ้าง และเมื่อต้นโตพอประมาณ ก็แยกไปปลูกได้ นะครับ

นาย รัตวิ