เมื่อสัปดาห์ที่แล้ว เราได้รู้จักสาเหตุและอาการที่แสดงออกของสัตว์เลี้ยงที่ประสบปัญหาโรคนิ่วในกระเพาะปัสสาวะไปแล้ว วันนี้เรามารู้จักวิธีการรักษากันครับ

@ การรักษาโรคนิ่วทำได้อย่างไร?

การรักษานิ่ว ทำได้ 2 ทางหลัก คือ รักษาทางอายุรกรรมและทางศัลยกรรม

1.การรักษาทางอายุรกรรม ทำโดยการให้ยากิน หรือให้อาหารละลายตะกอนนิ่ว รวมถึงให้ยาปฏิชีวนะ เพื่อลดการติดเชื้อแบคทีเรียในทางเดินปัสสาวะร่วมด้วย โดยระหว่างการรักษาจะมีการถ่ายภาพรังสีวินิจฉัยหรืออัลตร้าซาวนด์เพื่อประเมินขนาดของก้อนนิ่วเป็นระยะด้วย

แต่การรักษาทางอายุรกรรมเพียงอย่างเดียวในสุนัขบางตัวอาจไม่ได้ผล เนื่องมาจากก้อนนิ่วมีขนาดใหญ่  ก้อนนิ่วอุดตันท่อปัสสาวะ หรือสัตว์ไม่กินยาหรืออาหารละลายก้อนนิ่วอย่างสม่ำเสมอ รวมถึงการไม่ใส่ใจป้อนยาของเจ้าของสัตว์ด้วย เป็นต้น ดังนั้นจึงอาจต้องมีความจำเป็นในการพิจารณาทำการรักษาทางศัลยกรรมร่วมด้วย

2.การรักษาทางศัลยกรรม โดยการวางยาสลบ เพื่อผ่าตัดนำก้อนนิ่วออกจากกระเพาะปัสสาวะ

ในการรักษาโรคนิ่วนั้น สัตวแพทย์จะทำการตรวจวินิจฉัยต่างๆ เพื่อเป็นประโยชน์ในการรักษา ซึ่งได้แก่

*การตรวจปัสสาวะ (Urinalysis) เพื่อวิเคราะห์ความเป็นกรดด่างของปัสสาวะและวิเคราะห์ชนิดของผลึกนิ่ว

*เพาะเชื้อและหาความไวต่อยาปฏิชีวนะในน้ำปัสสาวะ (Bacterial culture and Drug sensitivity) ซึ่งเป็นประโยชน์ต่อการเลือกใช้ยาปฏิชีวนะที่เหมาะสมในการรักษา กรณีที่เกิดการติดเชื้อร่วมด้วย

*ตรวจเลือด (Hematology and Blood chemistry)เพื่อประเมินการติดเชื้อและการทำงานของอวัยวะต่างๆ ในร่างกายประกอบการรักษา

*การถ่ายภาพรังสีวินิจฉัย (X-ray) อาจทำการฉีดสารทึบรังสีหรืออากาศเข้ากระเพาะปัสสาวะร่วมด้วยในกรณีที่เป็นนิ่วโปร่งแสง เพื่อหาจำนวน ขนาดและตำแหน่งของก้อนนิ่ว

*อัลตร้าซาวนด์ (Ultrasound) เพื่อตรวจหาก้อนนิ่วและประเมินการอักเสบของกระเพาะปัสสาวะร่วม

*ตรวจวิเคราะห์องค์ประกอบนิ่ว เพื่อเลือกวิธีการป้องกันการกลับมาเป็นซ้ำ

เมื่อรักษาจนหายแล้ว มีโอกาสจะเกิดขึ้นอีกได้หรือไม่?

คำตอบคือ “มี” โอกาสกลับมาเป็นอีกได้แน่นอนครับ หากการเลี้ยงดูยังคงเป็นเหมือนเดิม  ดังนั้นการดูแลสุนัขหลังการรักษาโรคนิ่ว เพื่อป้องกันการกลับมาเป็นซ้ำจึงสำคัญและมีความจำเป็นมาก สิ่งที่ควรทำได้แก่

*ให้อาหารควบคุมการเกิดนิ่วตลอดชีวิต จำพวกอาหารควบคุมแร่ธาตุที่เป็นองค์ประกอบของนิ่ว

* ให้สัตว์กินน้ำมากขึ้น ทำให้ปัสสาวะมีความเข้มข้นลดลงช่วยลดการตกตะกอนนิ่วลง

*ปล่อยให้สัตว์เดินไปปัสสาวะบ่อยขึ้น หรือจัดที่ให้สัตว์ปัสสาวะสะดวกขึ้น เพื่อลดพฤติกรรมกลั้นปัสสาวะในกรณีสุนัขไม่ชอบขับถ่ายในกรงที่เลี้ยง

สิ่งที่สำคัญ เมื่อเห็นอาการของเจ้าตูบและเจ้าเหมียวเริ่มอาการปัสสาวะผิดปกติ ปัสสาวะไม่ค่อยออก ปัสสาวะบ่อยมีเลือดหรือสิ่งแปลกปลอมปนมากับน้ำปัสสาวะ หรือมีอาการผิดปกติใดๆ อย่าชะล่าใจนะครับ รีบพาไปพบสัตวแพทย์ปัญหาต่างๆ จะได้แก้ไขตั้งแต่ระยะแรก และทำให้สัตว์ฟื้นตัวได้เร็วจะได้ไม่เสียใจภายหลังครับ

ผู้ช่วยศาสตราจารย์ นายสัตวแพทย์ ดร.ทิลดิสร์ รุ่งเรืองกิจไกร

ฝ่ายประชาสัมพันธ์และส่งเสริมภาพลักษณ์องค์กร

คณะสัตวแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย