นางสาวเสริมสุข  สลักเพ็ชร์  อธิบดีกรมวิชาการเกษตรเปิดเผยว่า ถั่วลิสงเป็นพืชตระกูลถั่วที่ปลูกได้ตลอดปี เป็นพืชที่มีอายุเก็บเกี่ยวสั้น ปลูกได้ทั้งต้นฤดูฝน ปลายฤดูฝน และฤดูแล้ง เพื่อเสริมสร้างความมั่นคงของรายได้ให้เกษตรกร และเพิ่มความอุดมสมบูรณ์ของดิน โดยมีพื้นที่ปลูกสำคัญคือ ภาคเหนือและภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ซึ่งผลผลิตถั่วลิสงใช้ประโยชน์ได้หลากหลายรูปแบบ ทั้งเป็นแหล่งอาหารโปรตีน ต้นใช้เลี้ยงสัตว์และปรับปรุงบำรุงดิน

ประเทศไทยนิยมใช้ถั่วลิสงเพื่อบริโภคโดยตรงหรือแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์  ซึ่งในกลุ่มถั่วลิสงใช้เมล็ดนี้จัดกลุ่มตามขนาดเมล็ดคือ กลุ่มเมล็ดโต มีน้ำหนัก 100 เมล็ดมากกว่า 60 กรัมพันธุ์มาตรฐานในกลุ่มนี้ ได้แก่ ขอนแก่น 6 กลุ่มเมล็ดปานกลางมีน้ำหนัก 100 เมล็ด 35 -60 กรัม พันธุ์มาตรฐานในกลุ่มนี้ ได้แก่ ไทนาน 9 และขอนแก่น 5 โดยในกลุ่มที่มีขนาดเมล็ดปานกลางเกษตรกรต้องการพันธุ์ที่มีฝักและเมล็ดที่มีขนาดใหญ่ขึ้นซึ่งเหมาะกับการบริโภค  ซึ่งพันธุ์มาตรฐานที่นิยมปลูกในปัจจุบัน ได้แก่ พันธุ์ไทนาน 9 ยังมีขนาดเมล็ดค่อนข้างเล็ก  และถึงแม้จะมีพันธุ์ขอนแก่น 5 ทีมีขนาดเมล็ดโตกว่าพันธุ์ไทนาน 9 แต่ก็ยังปรับปรุงพันธุ์ถั่วลิสงให้มีขนาดโตและให้ผลผลิตที่สูงขึ้นได้อีก

อธิบดีกรมวิชาการเกษตรกล่าวว่า ศูนย์วิจัยพืชไร่ขอนแก่น กรมได้พัฒนาพันธุ์ถั่วลิสงในกลุ่มที่มีขนาดเมล็ดปานกลาง เพื่อให้ได้พันธุ์ที่มีขนาดเมล็ดโตขึ้นและให้ผลผลิตสูงกว่าพันธุ์มาตรฐานไทนาน 9 และ ขอนแก่น 5 เพื่อพิจารณาเป็นพันธุ์แนะนำให้เกษตรกรได้เลือกปลูก โดยคัดเลือกพันธุ์ในปี 2540 ที่ศูนย์วิจัยพืชไร่ขอนแก่น และแปลงทดลองห้วยหลวง อ.กุดจับ จ.อุดรธานี และประเมินผลผลิตทั้งในแปลงทดลองและแปลงของเกษตรกรตามขั้นตอนปรับปรุงพันธุ์  จนได้ถั่วลิสงพันธุ์ใหม่ที่มีคุณสมบัติที่ต้องการใช้ชื่อพันธุ์ว่า “ถั่วลิสงพันธุ์ขอนแก่น 9” เป็นพันธุ์ที่คัดได้จากการผสมระหว่างสายพันธุ์ KKFC4000-1 กับพันธุ์ไทนาน 9

ถั่วลิสงพันธุ์ขอนแก่น 9 มีลักษณะเด่นคือ ขนาดเมล็ดโตกว่าพันธุ์มาตรฐานที่อยู่ในกลุ่มขนาดเมล็ดปานกลาง โดยมีน้ำหนัก 100 เมล็ดเท่ากับ 52.8 กรัม  ซึ่งขนาดเมล็ดโตกว่าถั่วลิสงพันธุ์ไทนาน 9 ที่มีน้ำหนัก 100 เมล็ด 44.2 กรัม และขอนแก่น 5 จำนวน 48.5 กรัม รวมทั้งถั่วลิสงพันธุ์ขอนแก่น 9 ยังให้ผลผลิตฝักแห้ง 264 กิโลกรัมต่อไร่ สูงกว่าถั่วลิสงพันธุ์ไทนาน 9 ที่ให้ผลผลิตฝักแห้ง 247 กิโลกรัมต่อไร่  และขอนแก่น 5  ให้ผลผลิตฝักแห้ง 250 กิโลกรัมต่อไร่

“จากการสัมภาษณ์เกษตรกรส่วนใหญ่ยอมรับคุณสมบัติของถั่วลิสงพันธุ์ขอนแก่น 9 มากกว่าพันธุ์ไทนาน 9 โดยลักษณะที่เกษตรกรยอมรับมากที่สุดคือ ผลผลิตและการงอก รองลงมาเป็น ขนาดฝัก และการเก็บเกี่ยว การติดฝัก ขนาดเมล็ด และการปลิดฝัก  โดยรวมเกษตรกรชอบพันธุ์ขอนแก่น 9 ที่ให้ผลผลิตสูงฝักดก ขนาดฝักและเมล็ดโต ปลิดฝักง่าย  ซึ่งถั่วลิสงพันธุ์ขอนแก่น 9 นี้ถือเป็นงานวิจัยและปรับปรุงพันธุ์พืชของกรมวิชาการเกษตรที่ตอบสนองนโยบายรัฐบาล ที่ส่งเสริมให้เกษตรกรปลูกพืชใช้น้ำน้อยทดแทนการทำนาปรังในช่วงสถานการณ์ภัยแล้งที่ประเทศกำลังเผชิญอยู่ขณะนี้ เพราะถั่วลิสงจัดอยู่ในกลุ่มพืชไร่ที่ใช้น้ำน้อย  โดยในปี 2563 ศูนย์วิจัยพืชไร่ขอนแก่น มีเมล็ดพันธุ์คัด เมล็ดพันธุ์หลัก และเมล็ดพันธุ์ขยายเพื่อให้เกษตรกรใช้ปลูกในฤดูแล้งได้ คิดเป็นพื้นที่ปลูก 50 ไร่ ” อธิบดีกรมวิชาการเกษตร กล่าว