คำถาม ผมสงสัยว่า ปุ๋ยอินทรีย์และปุ๋ยชีวภาพ มีความแตกต่างกันอย่างไร ครับ

ปัญญา นาน่วมเจริญ

อ.เมือง จ.พิษณุโลก

คำตอบ

การใช้ปุ๋ยอินทรีย์ และปุ๋ยชีวภาพ เป็นระบบทางการผลิตเกษตรแบบธรรมชาติจะเน้นการนำวัสดุอินทรีย์ที่มีอยู่ในธรรมชาติมาใช้ในการผลิตพืชและสัตว์ เพื่อลดการนำปัจจัยการผลิตจากภายนอกมาใช้ให้น้อยที่สุด ซึ่งเป็นระบบแบบพึ่งพาตนเองพยายามลดต้นทุนปัจจัยการผลิตต่างๆหรือซื้อให้น้อยที่สุด แต่เน้นการผลิตโดยปัจจัยการผลิตเหล่านี้ ด้วยตนเองในไร่นาของตน การใช้ปุ๋ยอินทรีย์และปุ๋ยชีวภาพ จึงเป็นทางออกสำคัญในระบบการผลิตแบบเกษตรธรรมชาติ รวมทั้งเกษตรอินทรีย์ด้วย

เกษตรกร ได้มีความพยายามในการใช้ปุ๋ยอินทรีย์ร่วมกับปุ๋ยชีวภาพ เพื่อให้การผลิตพืชหรือสัตว์มีคุณภาพดีขึ้นเมื่อคุณภาพของดินดีขึ้น ดินมีการอุ้มน้ำและความชื้นดีขึ้น เกิดระบบการถ่ายเทอากาศที่เหมาะสม จะทำให้ธาตุอาหารในพืชไม่สูญเสียไปจากระบบนิเวศในดินได้ง่าย ทั้งหมดนี้ เป็นการลดต้นทุนจากการนำปัจจัยการผลิตที่มีราคาแพง เช่น ปุ๋ยเคมี ได้เป็นอย่างดี

ปุ๋ยอินทรีย์ และปุ๋ยชีวภาพ เป็นปุ๋ยที่ช่วยเพิ่มเติมธาตุอาหารของพืชและอาหารสัตว์กลับคืนสู่ระบบนิเวศในดิน เป็นการนำวัสดุอินทรีย์ต่างๆ กลับมาใช้ใหม่อีกครั้ง ช่วยการปรับปรุงดินให้มีคุณสมบัติดีขึ้น โดยมีการเพิ่มเติมปริมาณอินทรียวัตถุกลับคืนสู่ดิน ทำให้ดินมีชีวิต

ปุ๋ยอินทรีย์ คือปุ๋ยที่ทำจากอินทรียวัตถุ ซึ่งผลิตด้วยวิธีทำให้ชื้น สับ หมัก บด ร่อน สกัด หรือด้วยวิธีการอื่นๆ เพื่อทำให้วัตถุอินทรีย์ย่อยสลายสมบูรณ์ด้วยจุลินทรีย์ ปุ๋ยอินทรีย์ช่วยปรับปรุงโครงสร้างทางกายภาพของดิน ส่งเสริมการปลดปล่อยธาตุอาหารให้เพียงพอ ให้พืชสามารถนำไปสร้างผลผลิตให้มีคุณภาพได้ ชนิดของปุ๋ยอินทรีย์ ได้แก่ ปุ๋ยคอก ปุ๋ยพืชสด ปุ๋ยหมัก ปุ๋ยหมักมูลไส้เดือนดิน แหนแดง และปุ๋ยอินทรีย์คุณภาพสูงต่างๆ รวมทั้งเศษวัสดุอินทรีย์เหลือทิ้งจากโรงงานแปรรูปผลิตผลทางการเกษตรอีกด้วย

ปุ๋ยชีวภาพ คือปุ๋ยที่ได้จากการนำจุลินทรีย์ที่มีชีวิต มีความสามารถในการสร้างธาตุอาหาร หรือช่วยให้ธาตุอาหารที่เป็นประโยชน์กับพืช มาใช้ในการปรับปรุงบำรุงดิน ทั้งทางชีวภาพ ทางกายภาพ หรือชีวเคมี ทั้งยังรวมถึงหัวเชื้อจุลินทรีย์อีกด้วย ปุ๋ยชีวภาพช่วยปลดปล่อยธาตุอาหารให้พืช ช่วยสร้างอาหารให้พืช แต่ไม่มีธาตุอาหารในตัวมันเอง เมื่อปลดปล่อยธาตุอาหารออกมาให้พืชได้ ในรูปที่พืชนำไปใช้ได้ ปุ๋ยชีวภาพที่มีการศึกษาและรวบรวมข้อมูลไว้  มีหลายชนิดด้วยกัน ชนิดของปุ๋ยชีวภาพ ได้แก่ ไรโซเบียม อะโซโตแบคเตอร์ สาหร่ายสีเขียวแกมน้ำเงินแหนแดง เชื้อราไมคอร์ไรซ่า เชื้อราไตรโคเดอร์มา จุลินทรีย์ละลายฟอสเฟต และจุลินทรีย์เร่งปุ๋ยหมัก

ปุ๋ยทั้งสองชนิดนี้ เหมือนกัน มีประโยชน์ที่ใช้ก็เหมือนกัน แต่จะแตกต่างกันที่กระบวนการทำหรือกระบวนการผลิตเท่านั้น และที่สำคัญคือ ปุ๋ยทั้งสองชนิดนี้ ต่างมุ่งการเป็นมิตรต่อธรรมชาติ สิ่งแวดล้อม และสุขภาพของมนุษย์

การใช้ปุ๋ยอินทรีย์ และปุ๋ยชีวภาพในการปรับปรุงบำรุงดิน เพื่อให้ใช้ประโยชน์ได้อย่างยาวนาน และเป็นทางเลือกที่สำคัญมากสำหรับเกษตรกร การใช้ทั้งปุ๋ยอินทรีย์และปุ๋ยชีวภาพกันทั่วไปมีมากบ้างน้อยบ้าง และต่างก็ประสบปัญหาอยู่พอสมควร ดังนั้นต้องทำความเข้าใจให้ถูกต้อง ทั้งทางด้านวิชาการ กรรมวิธีการผลิต การใช้ประโยชน์ รวมทั้งการเก็บรักษา จะมีประโยชน์อย่างยิ่งที่จะส่งเสริมและสนับสนุนให้มีการหันมาใช้ปุ๋ยเหล่านี้กัน อย่างถูกต้องเหมาะสมต่อไป

นาย รัตวิ