พระราชานุสาวรีย์สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟ้ามหาวชิรุณหิศ สยามมกุฎราชกุมาร 

สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟ้ามหาวชิรุณหิศ อดิศวรมหาจุฬาลงกรณ บดินทรสมมติเทพยวรางกูร บรมมกุฎนเรนทรสูริย์ขัตติยสันตติวงศ์
อุกฤษฐพงศ์วโรภโตสุชาต ธัญญลักษณวิลาสวิบุลยสวัสดิ์สิริวัฒน ราชกุมาร พระนามตามจารึกในพระสุพรรณบัฏหลังจากพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ตั้งการพระราชพิธีมหาพิไชยมงคลสรงสนานเฉลิมพระปรมาภิไธย สถาปนาสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้ามหาวชิรุณหิศ ขึ้นเป็นสมเด็จพระบรมโอรสาธิราช สยามกุฎราชกุมาร เมื่อวันที่ 14 มกราคม พ.ศ. 2429

แนวหน้าวาไรตี้สัปดาห์นี้ เฉลิมชัย ยอดมาลัย จะพาคุณไปในการพิธีทำบุญอุทิศถวาย เนื่องในโอกาสคล้ายวันสวรรคตของสมเด็จเจ้าฟ้ามหาวชิรุณหิศฯ ซึ่งมีพิธีไปเมื่อวันที่ 4 มกราคม 2562 ณ ลานหน้าพระราชานุสาวรีย์ สมเด็จเจ้าฟ้ามหาวชิรุณหิศฯวัดมหาธาตุยุวราชรังสฤษฎิ์ ราชวรมหาวิหาร กรุงเทพฯ

สมเด็จเจ้าฟ้าพระองค์นี้ ทรงเป็นสยามกุฎราชกุมาร พระองค์แรกของสยามประเทศ ทรงเป็นพระราชโอรสในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้าสว่างวัฒนา พระบรมราชเทวี (สมเด็จพระศรีสวรินทิราบรมราชเทวี พระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า) ประสูติวันที่ 27 มิถุนายน พ.ศ.2421 เสด็จสวรรคตวันที่ 4 มกราคมพ.ศ. 2437 ทรงเป็นสมเด็จพระบรมราชปิตุลาธิบดีในพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร พระองค์ทรงมีพระอนุชาและพระขนิษฐาร่วมพระราชมารดา คือสมเด็จเจ้าฟ้าวิจิตรจิรประภา, สมเด็จเจ้าฟ้าฯกรมขุนศรีธรรมราชธำรงฤทธิ์, สมเด็จเจ้าฟ้าฯกรมหลวงเพชรบุรีราชสิรินธร, สมเด็จเจ้าฟ้าศิราภรณ์โสภณ และสมเด็จเจ้าฟ้าฯกรมหลวงสงขลานครินทร์ (ต่อมาคือ สมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก)

แนวหน้าวาไรตี้กราบนมัสการขอความรู้จากพระครูวรปัญญาคุณ (วรวุฒิวรปญโญ) ผู้ช่วยเจ้าอาวาสวัดมหาธาตุฯถึงความเกี่ยวข้องของสยามกุฎราชกุมารพระองค์นี้กับวัดมหาธาตุฯ ได้ความว่าสมเด็จเจ้าฟ้ามหาวชิรุณหิศฯ ทรงเป็นพระราชโอรสในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 5 ทรงได้รับการสถาปนาเป็นสยามกุฎราชกุมารพระองค์แรกของสยาม แต่พระองค์เสด็จสวรรคตเสียก่อนด้วยพระโรคไข้รากสาดน้อย เมื่อพระชนมายุเพียง 16 ชันษาเศษ หลังจากเสด็จสวรรคตแล้ว รัชกาลที่ 5 ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ประดิษฐานพระบรมศพณ พระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท แล้วในวันที่ 10 มกราคม ศกเดียวกันทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้อัญเชิญพระบุพโพจากพระที่นั่งดุสิตมหาปราสาทขึ้นพระราชยานกง ตั้งกระบวนแห่ไปยังวัดมหาธาตุฯประดิษฐานถ้ำพระบุพโพบนแว่นฟ้าในศาลาที่ประทับ แล้วรัชกาลที่ 5 เสด็จฯ ทรงทอดผ้าขาวสดับปกรณ์ 40 พับ พระสงฆ์ซึ่งมีพระพิมลธรรม (ฑิต อุทโย) เป็นประธานสดับปกรณ์ แล้วอัญเชิญพระบุพโพไปยังพระเมรุข้างศาลา รัชกาลที่ 5 เสด็จไปพระราชทานเพลิง แล้วพระบรมวงศานุวงศ์ถวายพระเพลิงตามลำดับ ส่วนในวันที่22 มกราคม อัญเชิญพระบรมศพโดยพระมหาพิชัยราชรถไปยังพระเมรุมณฑปวัดบวรสถานสุทธาวาส ครั้นถึงวันที่24 มกราคม เวลาบ่าย 3 โมงเศษ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เสด็จฯ ไปทอดผ้าสดับปกรณ์ และพระราชทานเพลิงพระบรมศพ จากนั้นทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้นำพระราชทรัพย์ส่วนพระองค์ของสมเด็จเจ้าฟ้าฯ ไปบูรณปฏิสังขรณ์วัดมหาธาตุฯ เมื่อบูรณะวัดเรียบร้อยแล้วจึงโปรดฯ ให้ติดตราสัญลักษณ์ประจำสมเด็จเจ้าฟ้าฯ พระองค์นี้ไว้ที่หน้าบันพระวิหารหลวง

พูดถึงวัดมหาธาตุฯ แล้วก็ทำให้ต้องพูดถึงท่านผู้หญิงสุธรรมมนตรี (กิมไล้ สุจริตกุล)ด้วย เพราะว่าท่านให้การอุปถัมภ์พระสงฆ์ และสามเณรในวัดให้ได้ศึกษาเล่าเรียนและปฏิบัติธรรมในยุคของสมเด็จพระวันรัต(เฮง เขมจารี) ท่านผู้หญิงฯ ยังได้บริจาคนาฬิกาใหญ่ 1 เรือน และพัดลม 8 ตัว ไว้ในพระอุโบสถ ซึ่งสมัยนั้นของทั้งสองสิ่งนี้นับว่าหาได้ยากและมีราคาสูงมาก และยังขออนุญาตสมเด็จพระวันรัตให้พระสงฆ์ และเณรสวมรองเท้าได้ภายในบริเวณวัด เพราะว่าทางเดินร้อนและเดินลำบาก ซึ่งสมเด็จพระวันรัตก็ทรงอนุญาต

คุณยศ เอื้อชูเกียรติ และดร.นฎาประไพ สุจริตกุล ผู้จัดงานพระกุศลอุทิศถวายแด่สมเด็จเจ้าฟ้ามหาวชิรุณหิศฯ เป็นประจำตลอดมาทุกปี คุณยศ กล่าวว่าเมื่อพูดถึงสมเด็จพระบรมโอรสธิราช สมเด็จเจ้าฟ้ามหาวชิรุณหิศฯ สยามมกุฎราชกุมาร แล้วก็ต้องกล่าวถึงสถาบันพระมหากษัตริย์ของไทย เพราะเป็นสถาบันหลัก สถาบันสำคัญของชาติไทย ประเทศไทยจะไม่สามารถเป็นประเทศต่อไปได้หากขาดเสียซึ่งสถาบันพระมหากษัตริย์ เพราะทรงเป็นเสาหลัก และเป็นศูนย์รวมใจของประเทศชาติ ประเทศของเราดำรงอยู่ได้ และร่มเย็นเป็นสุขได้ก็เพราะสถาบันพระมหากษัตริย์

ดร.นฎาประไพ กล่าวว่า สมเด็จเจ้าฟ้าวชิรุณหิศฯ ทรงมีความสำคัญมากต่อแผ่นดินไทย ทรงเป็นสยามกุฎราชกุมารพระองค์แรกของสยาม ทรงช่วยผ่อนพระราชกรณียกิจของสมเด็จพระราชบิดา ตั้งแต่ทรงได้รับการสถาปนาขึ้นเป็นสยามกุฎราชกุมาร เช่น เสด็จออกรับพระราชอาคันตุกะ และรับฎีการ้องทุกข์จากราษฎร และเสด็จเป็นผู้แทนพระองค์ในโอกาสต่างๆ ทรงมีพระอัจฉริยภาพ และพระสติปัญญาหลักแหลมรอบรู้ ทรงได้รับการอบรมสั่งสอนจากพระราชบิดาอย่างใกล้ชิด ทรงมีพระอัจริยภาพในด้านภาษาและวรรณกรรม เช่น ทรงเขียนพระบันทึกจดหมายเหตุรายวัน ตั้งแต่ยังทรงพระเยาว์ และทรงพระราชนิพนธ์โคลงกลอนต่างๆ ไว้มาก และทรงมีความเชี่ยวชาญในภาษาอังกฤษอย่างแตกฉาน ทรงได้รับรางวัลเรียงความ และแต่งนิทานภาษาอังกฤษจากเกาะสิงคโปร์ เมื่อครั้งที่อังกฤษยังมีอิทธิพลเหนือดินแดนดังกล่าว และเมื่อครั้งทรงผนวชเป็นสามเณร ทรงเทศน์มหาชาติเรื่องความกตัญญูกตเวที

สำหรับพระราชานุสาวรีย์ของสมเด็จเจ้าฟ้ามหาวชิรุณหิศฯ ประดิษฐานอยู่ ณ หน้าอาคารปฏิบัติธรรม ชื่อ เบญจมราชวรานุสรณ์ ที่หน้าบันชั้นบนของอาคารมีตราสัญลักษณ์ของพระราชวงศ์จักรีประดิษฐาน ซึ่งถือได้ว่าเป็นอาคารภายนอกพระบรมมหาราชวังเพียงแห่งเดียวที่ได้รับพระบรมราชานุญาตให้ประดิษฐานตราสัญลักษณ์สำคัญนี้ ส่วนหน้าบันชั้นถัดลงมามีตราประจำพระองค์ของสมเด็จเจ้าฟ้ามหาวชิรุณหิศฯ คือรูปมงกุฎมีช่อชัยพฤกษ์ประดับ ประดิษฐานอยู่ โดยมีตัวอักษร ร.จ.บ.ต.ว.ห.จ. ย่อมาจาก เราจะบำรุงตระกูลวงศ์ให้เจริญ ซึ่งหมายถึงจะทรงทำนุบำรุงประเทศชาติประชาชนให้มีความเจริญ เนื่องจากทรงตระหนักดีว่าพระมหากษัตริย์ทรงเปรียบเสมือนพ่อของแผ่นดิน ดังนั้นจึงมีพระราชภารกิจต้องทำนุบำรุงชาติบ้านเมืองและประชาชนให้มีความสุขความเจริญทั่วทั้งแผ่นดิน

คุณกวิภัฎ วสุวานิช เล่าถึงพระราชประวัติสมเด็จเจ้าฟ้ามหาวชิรุณหิศฯว่าพระองค์ทรงเเป็นพระปิตุลา (ลุง)ในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 9 และเป็นพระอัยกา (ปู่) อีกพระองค์ในสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมหาวชิราลงกรณ บดินทรเทพวรางกูร เพราะทรงเป็นพระเชษฐาธิราชในสมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก ทั้งนี้พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว สมเด็จพระบรมชนกนาถ ทรงสถาปนาเป็นสยามกุฎราชกุมาร เพราะทรงหวังจะให้ทรงราชย์เป็นรัชกาลต่อไป แต่สมเด็จเจ้าฟ้าพระองค์นี้เสด็จสวรรคตเสียก่อน

คำว่า เยาวราชหรือยุพราชนั้นมีที่มาจากสมเด็จเจ้าฟ้าพระองค์นี้ คำว่ายุวราชรังสฤษฎิ์ ที่ต่อจากชื่อวัดมหาธาตุก็มาจากพระองค์ท่าน ส่วนพระที่นั่งทรงธรรม ที่วัดเบญจมบพิตรดุสิตวนาราม ราชวรวิหาร คืออาคารที่สมเด็จพระศรีสวรินทิราบรมราชเทวี พระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า พระราชมารดาทรงสร้างอุทิศถวายให้สมเด็จเจ้าฟ้ามหาวชิรุณหิศฯ ถึงแม้พระองค์ท่านจะมีพระชนม์ชีพไม่ยืน แต่พระนามและพระเกียรติภูมิของพระองค์ยังประทับอยู่ในใจของคนไทยตลอดกาล

พระองค์ท่านทรงมีพระราชวังประจำพระองค์คือพระราชวังวินด์เซอร์ ซึ่งเคยตั้งอยู่ณ บริเวณที่เป็นสนามศุภชลาศัย สนามกีฬาแห่งชาติในปัจจุบัน แม้พระองค์จะไม่เคยเสด็จไปประทับที่นั้น เพราะเสด็จสวรรคตก่อนและแล้วพระราชวังแห่งนี้ได้ถูกรื้อทำลายลงภายหลังเปลี่ยนแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475 แต่ภาพของพระราชวังวินด์เซอร์ก็ยังคงประทับอยู่ในความทรงจำของคนที่เคยเห็นความงดงามของวังแห่งนี้มาก่อน

พบกับรายการดีที่ครบครันด้วยสาระและบันเทิง ในรายการ แนวหน้าวาไรตี้ ออกอากาศทุกวันอาทิตย์ เวลา16.00-16.25 น. ทางสถานีโทรทัศน์TNN 2 (ช่อง 784 ดิจิตัลทีวี) หรือ True Visions 8 และชมรายการย้อนหลังได้ที่YouTube ผู้หญิงแนวหน้า by คุณแหน