ดร.สมเกียรติ ประจำวงษ์ เลขาธิการสำนักงานทรัพยากรน้ำแห่งชาติ (สทนช.) เปิดเผยว่า หลังพ.ร.บ.ทรัพยากรน้ำ พ.ศ. 2561 มีผลบังคับใช้ตั้งแต่วันที่ 27 มกราคม ซึ่งในบทเฉพาะกาล มาตรา 103 ได้กำหนดไว้ว่า ระยะเริ่มแรกให้สทนช.ทำผังน้ำและรายการประกอบผังน้ำ นำเสนอคณะกรรมการทรัพยากรน้ำแห่งชาติ (กนช.)ให้แล้วเสร็จใน 2 ปี นับตั้งแต่พ.ร.บ.ฉบับนี้มีผลบังคับใช้ ซึ่งสทนช.จัดประชุมปฐมนิเทศและรับฟังความคิดเห็นโครงการจัดทำแผนหลักการจัดทำผังน้ำจากผู้เชี่ยวชาญทั้งในและต่างประเทศ ได้แก่ เยอรมนี เกาหลีใต้ และเนเธอร์แลนด์ เพื่อเป็นข้อมูลจัดทำผังน้ำของไทยที่ได้มาตรฐานสากลและเป็นที่ยอมรับ

ทั้งนี้ พ.ร.บ.ทรัพยากรน้ำ พ.ศ. 2561 ให้ความหมายผังน้ำว่า “เป็นแผนที่หรือแผนผังแสดงระบบทางน้ำที่มีน้ำไหลผ่าน ซึ่งเชื่อมโยงตั้งแต่ต้นน้ำถึงทางออกสู่พื้นที่แหล่งน้ำ ทะเล หรือทางออกทางน้ำระหว่างประเทศ ซึ่งระบบทางน้ำดังกล่าวครอบคลุมทั้งแม่น้ำ ลำคลอง ห้วย หนอง บึง กุด ป่าบุ่ง ป่าทาม พื้นที่ชุ่มน้ำ แหล่งกักเก็บน้ำ ทางน้ำหลาก พื้นที่น้ำหนอง ที่ลุ่มต่ำ ทางน้ำหรือพื้นที่อื่นที่มีลักษณะทำนองเดียวกัน โดยทางน้ำดังกล่าวอาจมีน้ำไหลผ่านตลอดทั้งปีหรือบางช่วงเวลาก็ได้” ในอดีตที่ผ่านมา หน่วยงานต่างๆ ทำผังระบายน้ำตามภารกิจหน้าที่ของหน่วยงาน เช่น กรมชลประทาน ทำผังระบายน้ำของแม่น้ำสายหลัก ในรูปแบบไดอะแกรมเส้นเพื่อให้มองความเชื่อมโยงของระบบระบายน้ำ หรือกรมโยธาธิการและผังเมือง จัดทำผังระบายน้ำตามพ.ร.บ.การผังเมือง (ฉบับที่ 4) พ.ศ. 2558 ซึ่งแสดงผลเป็น 4 ผัง ได้แก่ 1) ผังกำหนดการใช้ประโยชน์ที่ดินตามที่ได้จำแนกประเภท 2) ผังแสดงที่โล่ง 3) ผังแสดงโครงการคมนาคมและขนส่ง และ 4) ผังแสดงโครงการกิจการสาธารณูปโภคเพื่อการระบายน้ำ แสดงถึงการกำหนดการใช้ประโยชน์ที่ดินเพื่อกิจกรรมภาพรวมของแต่ละจังหวัด

“สทนช.จะนำผังน้ำดังกล่าวมาต่อยอดผนวกกับผังน้ำของต่างประเทศที่ออกแบบมาให้รับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ เน้นรักษาสิ่งแวดล้อม มีการกำหนดว่า ต้องปลูกพืชชนิดใดใกล้แหล่งน้ำ เพื่อให้ได้ผังน้ำและรายการประกอบผังน้ำสมบูรณ์ที่สุด คาดว่าปี 2563 จะได้รูปแบบผังน้ำเบื้องต้น นำร่องที่ลุ่มน้ำชีหรือลุ่มน้ำเพชรบุรี โดยจะฟังความคิดเห็นภาคประชาชนด้วย ถ้าเสียงตอบรับจะนำรูปแบบที่ได้ไปต่อยอดจนครบ 22 ลุ่มน้ำของไทย ทั้งหมดจะดำเนินการภายในวันที่ 26 มกราคม 2564” ดร.สมเกียรติ กล่าว

เลขาธิการ สทนช.กล่าวต่อว่า การจัดทำผังน้ำภายใต้พ.ร.บ.น้ำฯจะครอบคลุมระบบน้ำทั้งหมดตั้งแต่ต้นน้ำจนถึงปลายน้ำ เป็นข้อมูลที่เป็นประโยชน์แก่ประชาชนทั่วไปและหน่วยงานต่างๆ ทำข้อมูล วิเคราะห์กำหนดผังน้ำ บังคับใช้ผังน้ำตามกฎหมาย ใช้ประโยชน์เพื่อไปประกอบเป็นข้อมูลดำเนินกิจกรรมด้านน้ำ ทั้งในภาวะปกติ น้ำแล้ง น้ำท่วม เช่น บ้าน หรือโรงงานในเขตพื้นที่น้ำหลากหรือไม่ นิคมอุตสาหกรรมที่จะก่อสร้างใหม่อยู่ในเขตน้ำหลากหรือไม่ ตั้งอยู่ในพื้นที่กีดขวางการระบายน้ำหรือไม่ ระดับความสูงเท่าใดที่น้ำจะไม่ท่วมซ้ำซาก ช่องทางที่ระบายน้ำหลากได้เร็ว สทนช.จึงต้องการเห็นรูปแบบและแนวคิดที่จะนำมาใช้ให้เกิดประโยชน์ให้มากที่สุด แผนผังสมบูรณ์ที่สุด เพื่อประกาศเป็นกฎหมายต่อไป