อีกเดือนเศษๆ จะถึงห้วงเวลานับศพกันอีกแล้วกับช่วงเทศกาลสงกรานต์ที่สะท้อนให้ปรากฏการณ์ตื่นตัวทางนโยบายเฉพาะช่วงเทศกาลเหมือนอย่างที่ผ่านมาซ้ำแล้วซ้ำเล่านับสิบปี

          เพียงแค่ถามว่า มีใครกล้ายืนยันหรือไม่ว่า ข้อมูลการเจ็บการตายกลางถนนจากอุบัติเหตุทางถนนเชื่อถือได้ ?? แค่นี้คงจะพอตอบได้ว่าส่วนงานไหนที่ควรจะต้องพิจารณาปรับรื้อและสร้างใหม่เสียที

          ไหนๆ ก็มีการพยายามปฏิรูปองค์กรต่างๆ อย่างมากมายแล้ว…ลองทบทวนอุบัติการณ์ด้านนโยบายเรื่องอุบัติเหตุทางถนนอย่างจริงจังบ้างน่าจะเป็นบุญกุศลไม่น้อย

          นานนับทศวรรษที่งบประมาณจำนวนมากถูกใช้ไปด้วยวิธีการรณรงค์ประชาสัมพันธ์เพื่อให้ผู้ใช้รถใช้ถนนเกิดความสนใจและตื่นตัวกับภัยใกล้ตัวที่คุกคามความปลอดภัยในชีวิตและทรัพย์สินของคนไทยบนถนน แต่ความล้มเหลวจากการใช้งบประมาณโดยไม่มีการประเมินผลอย่างจริงจังปรากฏอย่างชัดเจนจากอัตราการตายที่ไม่ได้ลดลงอย่างที่ควรจะเป็น คนไทยและนักท่องเที่ยวยังตายกลางถนนวันละกว่า 70 ศพ และไม่ได้ทำให้สังคมตื่นตระหนกในปรากฏการณ์นี้เท่าที่ควร เคยมีการประเมินผลอย่างจริงจังตรงไปตรงมาตามหลักวิชาการหรือไม่ว่า ความล้มเหลวไร้ประสิทธิภาพในการปกป้องชีวิตและทรัพย์สินที่เกิดขึ้นอย่างต่อเนื่องนานนับทศวรรษในประเทศไทยนั้น แท้ที่จริงแล้วมาจากกลไกการทำงานที่อ่อนแอของส่วนงานหลักใด ? เมื่อใช้หลักการวิเคราะห์ประสิทธิภาพการทำงานด้านความปลอดภัยทางถนนที่สากลกำหนดไว้ 5 ประการ

          ส่วนงานหลักแรก คือ การบริหารจัดการที่ดี

          ส่วนงานหลักที่สอง คือ การมีถนนที่ปลอดภัย

          ส่วนงานหลักที่สาม คือ การมียานพาหนะที่ปลอดภัย

          ส่วนงานหลักที่สี่ คือ การส่งเสริมให้มีพฤติกรรมการใช้รถใช้ถนนที่ปลอดภัย

          และส่วนงานหลักสุดท้าย คือ เมื่อมีอุบัติเหตุทางถนนเกิดขึ้นแล้วจะต้องมีการดูแลช่วยเหลือเพื่อการรักษาพยาบาลที่มีประสิทธิภาพ

          ความกล้าหาญในการประเมินผล และการคิดใหม่ทำใหม่เพื่อปรับรื้อและสร้างใหม่เพื่อให้กลไกการทำงานเป็นไปอย่างบูรณาการที่แท้จริง ตรงเป้าหมาย และสอดรับไปด้วยกันอย่างมืออาชีพ รวมถึงการให้เกียรติและเคารพในบทบาท หน้าที่ ความผิดชอบที่แต่ละองค์กรต่างมีภารกิจโดยไม่ผลักภาระ หรือเพ่งโทษ แต่หันหน้าเข้าหากันเพื่อกำหนดยุทธศาสตร์ ยุทธวิธีในการทำงานร่วมกัน

          ไม่มุ่งหวังเพียงแค่ ผลงาน หรือผลประโยชน์เฉพาะองค์กรฝ่ายตนเท่านั้น อาจจะเป็นก้าวแรกที่สำคัญเพื่อให้เกิดการทำงานร่วมกันอย่างสร้างสรรค์อันจะนำไปสู่ประสิทธิผลในการลดจำนวนอุบัติเหตุทางถนน ลดจำนวนคนตาย คนบาดเจ็บและทรัพย์สินเสียหายได้

          ต้องทำให้คนทำงานทุกคน และทุกฝ่ายรู้สึกว่า

          เขา คือ เจ้าของผลงาน

          เขา คือ คนสำคัญคนหนึ่ง

          เขา คือ คนที่มีบทบาทสำคัญในกลไกการขับเคลื่อนเปลี่ยนแปลงการเจ็บการตายและความเสียหายบนถนนให้ลดลงอย่างมีประสิทธิภาพ

อย่าปล่อยให้เขาคิดว่าทำงานเพื่อให้คนอื่น หน่วยอื่น นำผลงานไปเป็นของหน่วยงานอื่น ของคนกลุ่มใดกลุ่มหนึ่งเพื่อสร้างชื่อเสียง สร้างความก้าวหน้าเฉพาะตน เฉพาะหน่วยงานของตน

          หากผู้นำประเทศยังปล่อยให้คนทำงานระดับรากหญ้าคิดอยู่เช่นนี้ และรู้สึกเช่นนี้เหมือนที่รู้สึกมาตลอดทศวรรษ

          ข้อมูลและผลการปฏิบัติงานที่ปรากฏก็จะเป็นเพียงแค่ภาพลวงตา

          ไม่ใช่ของแท้ หรือของจริงแต่ประการใด

คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

ตู้ ปณ.1078 ปท.เกษตรศาสตร์

5o ถ.งามวงศ์วาน เขตจตุจักร กทม.10900

fax 0-2561-2230

มือถือ 09-7052-4128