#SootinClaimon.Com : ขอบคุณแหล่งข้อมูล : หนังสือพิมพ์โพสต์ทูเดย์
https://www.posttoday.com/dhamma/645942
วันที่ 21 ก.พ. 2564 เวลา 10:21 น.
โดย อุทัย มณี
**********************
เมื่อเร็ว ๆ นี้ เห็นพระพรหมโมลี กรรมการมหาเถรสมาคม แม่กองธรรมบาลีสนามหลวง ได้ลงชื่อในคำประกาศการฝึกซ้อมอบรมพระอุปัชฌาย์ ในนาม “เลขาธิการสมัชชามหาคณิสสร” ด้วยความอยากรู้คำว่า “มหาคณิสสร” มีความเป็นมาอย่างไร องค์กรนี้ใครจัดตั้งขึ้นเพื่ออะไร และบทบาทปัจจุบันทำอะไรบ้าง จึงไปสืบค้นและสอบถามจากผู้รู้หลายท่าน
ความเป็นมาของ “มหาคณิสสร” น่าสนใจเป็นอย่างยิ่ง เพราะแฝงด้วยการชิงเหลี่ยมอิงการเมืองระหว่างคณะสงฆ์มหานิกายและธรรมยุติกนิกาย แต่เบื้องต้นเพื่อให้เข้าใจศัพท์ว่า “มหาคณิสสร” ผู้เขียนขออ้างอิงคำแปลของ นาวาเอก ทองย้อย แสงสินชัย ย่อ ๆ ว่า
มหาคณ + อิสสร = มหาคณิสสร แปลว่า “ผู้เป็นใหญ่แห่งคณะใหญ่” = มีคณะใหญ่ แล้วก็มีผู้มาเป็นใหญ่เหนือคณะใหญ่นั้น (คณะธรรมยุตมีแค่เจ้าคณะใหญ่) และ “มัชชามหาคณิสสร” คือ คณะกรรมการบริหารงานคณะสงฆ์ฝ่ายมหานิกายของพระภิกษุสงฆ์ไทย
ให้ตั้งข้อสังเกต 2 ความหมายนี้ คือ มหาคณิสสร แปลว่า “ผู้เป็นใหญ่แห่งคณะใหญ่” และ “มัชชามหาคณิสสร” คือ คณะกรรมการบริหารงานคณะสงฆ์ฝ่ายมหานิกายของพระภิกษุสงฆ์ไทย
สมัชชามหาคณิสสร ตั้งขึ้นโดย “สมเด็จป๋า” หรือ สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ สมเด็จพระสังฆราช (ปุ่น ปุณฺณสิริ) วัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม สมเด็จพระสังฆราชองค์ที่ 17 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์
จากการสอบถามผู้รู้ เล่าว่า การเกิดขึ้นของสมัชชามหาคณิสสร เป็นพระดำริของสมเด็จป๋า เพื่อตอบโต้คณะธรรมยุติกนิกายในยุคนั้นที่พยายามจะเข้ามาครอบงำคณะสงฆ์ฝ่ายมหานิกายผ่าน พ.ร.บ.2505 และรูปแบบการบวช
ก่อตัวขึ้นของสมัชชามหาคณิศร จึงเป็นอีกหนึ่งความพายามของพระสงฆ์ฝ่ายมหานิกาย ที่ต้องการแก้ปัญหา และต้องการจะสลัดออกมาจากการครอบงำ ถูกกลืนกิน โดยตั้งเป็นมติสงฆ์ฝ่ายมหานิกายว่า การบวชของฝ่ายมหานิกายให้ใช้รูปแบบของการบวชแบบ อุกาสะ ซึ่งเป็นการบวชแบบดั้งเดิม นัยหนึ่งก็เป็นฐานรักษาฝ่ายมหานิกายเอาไว้ไม่ให้สาบสูญ แต่อีกนัยหนึ่ง ก็เพื่อความเป็นอิสระจากการถูกครอบงำ
เพราะตั้งแต่ครั้งเกิดคดีความพระพิมลธรรม (อาจ อาภสเถร ) เป็นต้นมา ก็มีความพยายามในการรุกคืบที่จะให้ มหานิกายยกเลิก “บวชแบบอุกาสะ” ให้หมด ซึ่งมีหลายวัดฝ่ายมหานิกาย ที่เปลี่ยนรูปแบบการบวชแบบคณะธรรมยุตคือแบบ “เอสาหัง” จึงเป็นที่มาของการตั้งสมัชชามหาคณิศรขึ้นมา เพื่อรักษาการบวชแบบมหานิกายเอาไว้
แต่เนื่องจากสมเด็จป๋าตอนนั้นพระองค์ดำรงตำแหน่ง “สกลมหาสังฆปริณายก” จะจัดประชุมที่วัดโพธิ์ ก็คงไม่เหมาะสม จึงให้ไปจัดประชุมเพื่อดำเนินการเรื่องนี้ที่วัดสระเกศแทน
สุดท้ายคณะสงฆ์ฝ่ายมหานิกายตั้งแต่ระดับเจ้าคณะหนใหญ่ เจ้าคณะภาค จึงมีมติร่วมกันว่า จะตั้ง “สมัชชามหาคณิสสร” ขึ้น เมื่อวันที่ 25 มีนาคม 2516 และสมเด็จป๋า สมเด็จพระสังฆราชทรงเห็นชอบในอีกวันถัดมาคือวันที่ 26 มีนาคม 2516 และถือเอาวันนี้เป็นวันก่อตั้งสมัชชามหาคณิสสร ปัจจุบันมีสมเด็จพระมหารัชมังคลาจารย์ วัดปากน้ำ ซึ่งเป็นผู้มีอาวุโสสูงสุดทางสมณศักดิ์ เป็นประธานสมัชชามหาคณิสสร และมีพระพรหมโมลี เป็นเลขาธิการ”
บทบาทปัจจุบันของสมัชชามหาคณิสสรไม่มีอะไรนอกจาก“จัดอบรมพระอุปัชฌาย์” ของคณะสงฆ์ฝ่ายมหานิกาย
การเกิดขึ้นของสมัชชามหาคณิสสร แต่อีกนัยหนึ่งในคณะธรรมยุตเองท่านก็มี เจ้าคณะใหญ่คณะธรรมยุต มหานิกายจึงตั้ง “ประธานสมัชชามหาคณิสสร” บ้าง
และทั้งคณะธรรมยุตเขาก็มี “ระเบียบบริหารวัดธรรมยุต พ.ศ.2500” คณะสงฆ์มหานิกายยุคนั้นก็มี “ระเบียบบริหารสมัชชามหาคณิสสร” ขึ้นมา มีโครงสร้างทั้งฝ่ายปกครอง การศึกษา เผยแผ่ สาธารณูปการ ฝ่ายวิชาการ และฝ่ายอธิกรณ์
ส่วน พ.ร.บ.คณะสงฆ์ 2505 ถือว่า เป็นเรื่องของบ้านเมืองที่จะเข้ามาอุปถัมภ์ดูแลคณะสงฆ์เป็นสิ่งที่คณะสงฆ์ทั้ง 2 ฝ่ายต้องปฎิบัติตามบ้านเมืองเท่านั้น
ยุคก่อนการชิงไหวชิงพลิบระหว่างคณะสงฆ์ 2 นิกายค่อนข้างเข้มข้น การได้มาซึ่ง พ.ร.บ.คณะสงฆ์ 2484 ถือว่าเป็นชัยชนะของฝ่ายมหานิกาย
การสูญเสีย พ.ร.บ.คณะสงฆ์ 2484 และการเกิดขึ้นของ พ.ร.บ.คณะสงฆ์ 2505 รวมทั้งการที่พระพิมลธรรม (อาจ อาสภเถระ) ถูกจับติดคุก ถือว่าเป็นความเพลี่ยงพล้ำของคณะสงฆ์ฝ่ายมหานิกาย
การก่อตั้ง “สมัชชามหาคณิสสร” ในปี 2516 จึงนับได้ว่าเป็นการรวมตัวของคณะสงฆ์ฝ่ายมหานิกายที่ต้องการจะ “ปลดแอก” จากการครอบงำของคณะสงฆ์ฝ่ายธรรมยุต ที่พยายามรุกคืบด้วย “วิธีบวชแบบเอสาหัง”
และตอนนี้ “สมัชชามหาคณิสสร” ที่พระผู้ใหญ่ฝ่ายมหานิกายหาญกล้าท้าทายอำนาจ รวมตัวกันก่อตั้งขึ้นน่าจะเป็น “มรดก” ชิ้นเดียวของคณะสงฆ์ฝ่ายมหานิกายที่ยังหลงเหลืออยู่
ส่วนสีจีวรและรูปแบบการห่มผ้า..หลายปีมานี้ลูกผีลูกคน???
โดย อุทัย มณี
โดย อุทัย มณี
โดย อุทัย มณี
โดย อุทัย มณี
โดย อุทัย มณี
กองทุนสื่อผนึกกำลังสถานีโทรทัศน์โลกพระพุทธศาสนา ขับเคลื่อนงานพัฒนาสื่อปลอดภัยถ่ายทอดเรื่องราวความเป็นเอกลักษณ์ของท้องถิ่น มรดกวัฒนธรรม และพระพุทธศาสนา
โดย อุทัย มณี
โดย สมาน สุดโต
สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ สมเด็จพระสังฆราช ทรงบำเพ็ญพระกุศลคล้ายวันประสูติพระเจ้าวรวงศ์เธอกรมหลวงชินวรสิริวัฒน์สมเด็จพระสังฆราชพระองค์ที่ 11 
SootinClaimon.Com 