นํ้าเต้าชนิดนี้ มีที่มาของสายพันธุ์โดยชาวไทยใหญ่และชาวเขาบนดอยสูงทางภาคเหนือของประเทศไทยเป็นคนนำเอาเมล็ดพันธุ์ติดตัวเดินทางมาปลูกด้วยระหว่างเข้ามาตั้งถิ่นฐานใหม่เพื่อใช้ประโยชน์เป็นอาหารและเป็นสมุนไพรนานแล้ว มีชื่อเรียกเฉพาะว่า “หมากนํ้า” ต่อมามีผู้นำเอาเมล็ดลงมาปลูกในพื้นที่ราบตํ่าทั่วไป สามารถเจริญเติบโตได้ดีมีดอกและติดผลรูปทรงแปลกยาวใหญ่ตามภาพประกอบคอลัมน์ ผู้ปลูกจึงเก็บเมล็ดบรรจุถุงพลาสติกออกวางขายได้รับความนิยมจากผู้ซื้อไปปลูกอย่างแพร่หลาย ในชื่อว่า “นํ้าเต้าผลยาวใหญ่” ปลูกแล้วคุ้มค่ามาก เนื่องจากขนาดผลยาวและใหญ่เก็บผลกินในครัวเรือนหรือเก็บผลขายได้คุ้มค่ามากนั่นเอง

นํ้าเต้า มีด้วยกัน 4 สายพันธุ์ แต่ละพันธุ์จะมีข้อแตกต่างกันที่ขนาดและรูปทรงของผลซึ่ง “นํ้าเต้าผลยาวใหญ่” จัดเป็น 1 ใน 4 ของสายพันธุ์ที่กล่าวข้างต้นด้วย มีลักษณะทางพฤกษศาสตร์เหมือนกับนํ้าเต้าทั่วไปทุกอย่างและมีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า LAGENARIA SICERARIA (MOL.) STANDL.) อยู่ในวงศ์ CUCURBITACEAE เป็นไม้เถาเลื้อย สีเขียวอ่อน ลำต้นมักมีขน มีมือเกาะแตกออกตามข้อลำต้น มือเกาะดังกล่าวมีกลิ่นฉุนแรงใบเดี่ยวออกเรียงสลับ ฐานเว้า ขอบจักเป็นคลื่น แผ่นใบมีขนกระจายทั่ว ดอก ออกเป็นดอกเดี่ยวๆ เป็นดอกแยกเพศอยู่ต้นเดียวกัน ดอกตัวผู้มีลักษณะคล้ายถ้วย กลีบดอกเป็นสีขาวหรือสีเหลือง “ผล” รูปกลมยาวคล้ายผลฟักเขียว โตหรือด้วนประมาณลำแขนผู้ใหญ่ ยาวได้เกือบ 2 เมตร มีเมล็ดเยอะ เนื้อผลเหมือนนํ้าเต้าทั่วไป มีดอกและติดผลทั้งปี ขยายพันธุ์ด้วยเมล็ด

ผลอ่อน ยอดอ่อนทำแกงส้มใส่กุ้งทะเลสด ต้มเป็นผักจิ้มนํ้าพริกรับประทานอร่อยมาก ประโยชน์ทางสมุนไพร ใบสด ต้มนํ้าดื่มแก้ร้อนใน ตำพอกแก้ฟกชํ้า แก้เริม งูสวัด ถอนพิษอักเสบ รากต้มนํ้าดื่มช่วยเจริญอาหาร เมล็ดขับพยาธิ ปัจจุบันเมล็ดพันธุ์ของ “นํ้าเต้าผลยาวใหญ่” หาซื้อยากแล้ว เนื่องจากผู้นำเมล็ดวางขายได้เสียชีวิตไปแล้วครับ.

“นายเกษตร”